Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

На зыходзе тыдня, у апошні, з адпушчаных гасцямі, дзень, Тамара набрала нумар тэлефона, запісаны на пу­ стым пачаку з­пад цыгарэт. Слухаўку зняла сястра — Та­ мара адразу пазнала яе па голасе.

Не раз бачыўшы, як рабіў гэта Клім, каб па тэлефоне не пазнавалі, Тамара прыкрыла трубку насоўкай:

— Тамару Сяргееўну можна?..

Сястра спытала, нібы ўсё ж пазнавала:

— Выбачайце, а хто вы?..

— Гэта з атэлье… Вы ў нас капялюшык у канцы жніўня заказвалі, дык ён гатовы. Можаце забіраць

— У канцы жніўня?.. Калі ў канцы жніўня?..

Было падобна, што сястра ўсё ж нешта западозрыла і разгаворвае яе, каб пераканацца.

— Трыццаць першага… Сястра памаўчала.

— Трыццаць першага не магла заказаць.

— Чаму?..

— Трыццаць першага жніўня не бывае. Гэтага не ведаеш толькі ты, Тамара.

У сястры, хоць яна і балерына, з памяццю на лічбы, на даты заўсёды ўсё добра было. Яна, не запісваючы, помніла не толькі дні народзінаў, але і дні смерцяў кож­ нага з радні, суседзяў, знаёмых…

— Да таго ж, — доўжыла старэйшая сястра, якой малодшая сястра баялася, — трыццатага жніўня… Тамара паклала трубку.

Трыццаць першага жніўня не бывае. Хоць у календа­ры гэты дзень ёсць.

Але хіба такое можна ведаць наперад?.. А Тамара Сяргееўна ведала… Як?..

Тамара пайшла па напаўпустых пакоях — крокі гулка аддаваліся пад столлю, нібы рваліся ўверх…

Вось тут стаяў раяль. Нехта граў — і гукі заляталі ў сталовую, дзе ўсе збіраліся, летуценнічалі, фантазіравалі… Гаварылі пра тое, каму і чаго будзе шкада, калі расстай­ ны прыйдзе час… Ці каму і каго?..

Тамары было шкада толькі Тамару Сяргееўну. І яшчэ капялюшыка…

Узяўшы капялюшык, Тамара выйшла на балкон і па­ махала ў неба… З сіняй вышыні з белымі аблокамі Тамара Сяргееўна памахала капялюшыкам у адказ. Яна, мусіць, пакуль у космас не паляцела, мела два капялюшыкі.

Красавік 2004, Хельсінкі

Большасць тых, хто жыў на свеце,

жылі-былі мышамі…

Мужа Клаўдзіі Львоўны звалі Артурам, і ён быў ка­том. Не памаўзлівым мужыком — і катом, значыць, у нейкім там пераносным сэнсе — а натуральным каця­ рам з усімі атрыбутамі. І з тымі, пра якія вы найперш падумалі, таксама. «О­го­го!» — казала ў такіх выпад­ ках Клаўдзія Львоўна, і сяброўкі паглядалі на яе Арту­ ра позіркамі хуткімі і хітрымі.

Нельга сказаць, што Клаўд зія Львоўна ўсё жыц­ цё толькі і думала, як бы выйсці замуж за ката. Зусім не. Больш таго, яна ўжо ледзьве не пайшла за Стася Цянькоўскага. Стась пад гэта і катэдж на яе перапісаў, і рарытэтны «Volkswagen­1300» сонечна­жоўтага коле­ ру ад немцаў прыкаціў, а тут прыходзіць да Клаўдзіі

Львоўны таварышка яе даўняя, Каця Цімашук, і слу­ хайце, што кажа: «Мне на работу на ўсё лета ў Іспанію, туды з катамі на ўсё лета не бяруць, дык ты майго Ар­ тура паглядзі». Клаўдзія Львоўна адказвае ёй, што не можа, бо замуж збіраецца. Каця спачатку давай на яе касавурыцца ды злавацца, маўляў, што за сяброўка та­ кая, не можаш з катом на руках замуж схадзіць, а пас­ ля раптам пракідвае:

— Дык ты за Артура і выходзь.

— Як гэта? — не зразумела Клаўдзія Львоўна. — За твайго ката?

— А чым ён горшы за твайго Стася? — слушна спыта­лася Каця. — Нічым не горшы, да таго ж яшчэ і кот… І так яно ўсё неяк само па сабе і вырашылася.

Стась, канечне, здорава ўзнерваваўся. Думаў, прабле­ мы з вяртаннем катэджа ці «Фольксвагена» ўзнікнуць, але Клаўдзія Львоўна адпісала назад і катэдж, і «Фоль­ ксваген», хоць Артур і пярэчыў.

— Гэта ж не нашае, Артур, — прысароміла Клаўдзія Львоўна.

— І не ягонае! — катэгарычна адрэзаў Артур. — Стась твой, зладзюга, смятану вагонамі крадзе і за паўцаны ў Расею збывае, а ў нас смятаны не тое што катам — дзе­ цям не стае.

— Які ён мой?.. І скуль ведаеш, што злодзей? — здзіві­ лася Клаўдзія Львоўна. — Ён жа ў Кіраўніка Дзяржавы ва ўпраўленні справамі завіхаецца.

— Усё пра ўсіх ведаю, — таямніча прамовіў Артур. — На тое і кот. Аднойчы Кіраўнік Дзяржавы на сваім сама­ лёце ў Сочы ледзь не разбіўся. Дык за тое, што жывы застаўся, Стась ногі яму цалаваў. «Правільна, што цалу­ еш, — пахваліў Кіраўнік Дзяржавы. — Калі б я загінуў, дык цябе за адну смятану да канца жыцця з турмы б не выпусцілі. Не кажучы пра масла».

Клаўдзія Львоўна насцярожылася.

— Хіба каты ўсё і пра ўсіх ведаюць?

— Пра цябе не ўсё, — супакоіў яе Артур. — Ты для мяне таямніца, таму з табой і ажаніўся, хоць не надта хацеў.