Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

Сасо скурчыўся і доўга, бездапаможна лаяўся, пра­ клінаючы дзень, калі надумаў сюды прыехаць. Лепей жыў бы сабе ў Грузіі пад мандарынамі.

Тут жа, у магазіне, дзе з малодшага прадаўца (як было напісана ў яе на бэйджыку: ТАМАРА, малодшы прадавец ) яна ператварылася ў багатую кліентку, было куплена і апранута ўсё новае, і яны паехалі вячэраць у «Іспанскі куток», самы дарагі па тым часе рэстаран Мінска. Швейцар на ўваходзе, невядома як угадаўшы ў Кліме багацея, спытаў: «Вам кватэра ў цэнтры па­ трэбная?..» — і Клім засмяяўся: «Чакай, купім, дай пагуляць…»

— За ўдачу!.. За цябе!.. За нас!.. — заказаўшы ці не ўсё, што было ў меню, тост за тостам падымаў Клім, узбуджаны, вясёлы, а калі яна пацікавілася: «Клім, дзе ты быў і скуль грошы?..» — сціснуў яе рукі ў сваіх: «Бізнес. І больш ніколі пра гэта не пытайся».

Нагуляўшыся, яны паехалі глядзець кватэру. Швей­ цар запрасіў ажно тысячу камісійных, калі кватэра спа­ дабаецца, і атрымаў іх: Тамара ўпершыню ўбачыла, як адзін чалавек лёгка дае другому гэтакія грошы, тысячу даляраў. Гаспадар кватэры, рухавенькі дзядок, назваў цану — болей за сто тысяч. Тамара знямела, а Клім на­ ват таргавацца не стаў: пяціпакаёвая кватэра з неабсяж­ най прыхожай і асобнай кухняй­сталовай выглядала па­ лацам. «Багатым і чорт дзіця калыша!..» — ледзь не пад столь падкінуў Клім анямелую Тамару, і яна запомніла тое імгненне, у якое зажмурылася і падумала: «Пача­ лося шчасце!..»

Дом, у які праз тры месяцы, адрамантаваўшы кватэру, яны пераехалі, па старой памяці называлі акадэмічным, бо ў ім жылі ўсялякія прафесары, дактары ды канды­ даты навук. Браніраваныя, з трыма замкамі, д зверы, пастаўленыя Клімам, выглядалі на іх лесвічнай пля­ цоўцы, як і ва ўсім пад’ездзе, выпадковымі, чужымі ся­ род дзвярэй, абабітых пашарпаным, а то і падзёртым, з касмыкамі ваціну ў дзірках, дэрмацінам. Але даволі хут­ ка жалезных, браніраваных дзвярэй стала ў доме болець і болець, а дэрмацінавых менець і менець: гаспадары мяняліся. Прафесарам, дактарам з кандыдатамі вялікія кватэры ў новыя часы былі ўжо не па кішэні, яны іх прадавалі і куплялі меншыя, каб на рэшту жыць.

Чатырохпавярховы дом быў вуглавым, іх кватэра — на трэцім паверсе кутняга пад’езда: вокны выходзілі на дзве вуліцы. Гэткія ж кватэры на другім і чацвёртым па­ верхах, пад імі і над імі, купілі, паставілі браніраваныя дзверы спачатку Лёля з Валодзікам, а потым Аня і Алі­ зар. Кампанейскі, аднекуль з Сярэдняй Азіі, Алізар запрасіў браніраваных суседзяў на ўваходзіны, дзе ўсе пазнаёміліся і сталі сябраваць сем’ямі.

Пад кватэрай Лёлі з Валодзікам былі магазін і пад­ вал, якія Валодзік выкупіў, зрабіўшы кватэру на двух узроўнях, з саунай і басейнам у падвале. Алізара, які выкупіў дах, Аня змусіла зрабіць, апроч другога павер­ ха на даху, яшчэ і салярый над ім. Пакуль мужчыны дзень і ноч прападалі недзе, займаючыся чымсьці такім, што называлі бізнесам, дамы адпачывалі. Пакупаўшыся ў Лёлі, яны падымаліся да Ані і загаралі.

Перад тым, як стаць багатымі, яны ўсе былі беднымі — і пра гэта ўспаміналі. Лёля расказвала, як з голаду дайш­ ла да дыстрафіі, затое потым стала манекеншчыцай, а Аня прызнавалася, што, каб туфлі ці сукенку купіць, з дзевятага класа хадзіла ў парк Чэлюскінцаў мінеціць — па рублю, па два, а то і па траяку за мінет. Пасля школы адзін лётчык, які толькі і мог, што мінеціцца, дапамог ёй сцюардэсай стаць, а з самалёта ўжо, даўшы лётчыку ад­ ступнога, яе Алізар зняў — такі вось лёс… Тамара гэткіх яркіх успамінаў не мела: яна, пакуль Клім не вывеў яе з­за прылаўка, была і была малодшым прадаўцом.

Так мінуў год, за ім другі, за другім трэці… Лёля неяк паспрабавала зноў у манекеншчыцы схадзіць, але вярну­ лася, бо распаўнела і для яе моды не знайшлося, а Ані, якая заікнулася пра палёты, Алізар морду набіў. По­тым Тамара, якая нікуды не адлучалася, застала Кліма з Лёляй, якая старалася пахудзець. На сямейным лож­ку сяброўкі…

— Ты не крыўдуй на Лёлю, — сказала Аня, калі яны ў салярыі загаралі, а Тамара яшчэ і перажывала. — Твой Клім і мяне трахнуў, мінетам не абыйшлося. Алізару толькі не кажы, заб’е азіят гэты…

Лёля з Аняй, пазагараўшы, заспяшаліся ў буцік, куды абновы прывезлі, а Тамара ў буцік не хацела, бо не ве­ дала, што ёй рабіць. Спусцілася да сябе на трэці паверх, зайшла ў кватэру, стала хадзіць з пакоя ў пакой. З ад­ наго ў другі, з другога ў трэці, з трэцяга ў чацвёрты, з чацвёртага ў пяты… Згатавала каву на кухні, знайшла ў сваёй схованцы за сервантам заначаную цыгарэту. Толькі закурыла — па нейкія дакументы прыехаў Клім. Разнер­ ваваны, на Валодзіка з Алізарам злы, нават раз’юшаны — нешта ў іх не ладзілася… Адчуў дым, якога не трываў, схапіў кінуты ў сметніцу бычок, змусіў Тамару зноў яго раскурыць — і затушыў цыгарэту ў яе далоні. Тамары здалося: наскрозь прапаліў.