Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

П а ра… як яно?.. Не паранойя, пара… нешта такое… На пакеце было сем пячатак. Найвышэйшы ўзро­вень сакрэтнасці, як Мар’ян помніў, пяць, а тут аж­ но сем, і ў Мар’яна рукі пакалочваліся, пакуль ён раз­ ломваў адну за адной сургучныя, якіх даўно ўжо не бачыў, пячаткі.

У пакеце было пуста. Нічога ў ім не было, апроч накрышанага Мар’янам сургуча.

— Цьфу ты, укласці забыўся, — завінаваціўся дэсантнік і зноў залез за пазуху. — Во!..

На белым, таксама сакрэтным, з вадзянымі знакамі ар­ кушы паперы, пададзеным дэсантнікам, як і пакет, скрозь шкло, чырвонымі літарамі было напісана:

«ІДЗІ ЗА ІМ І ПРЫЙДЗЕШ ДА ТАГО І ТУДЫ,

ДЗЕ І З КІМ ЗАЎСЁДЫ ХАЦЕЎ БЫЦЬ».

І ані подпісу, ані даты… Які штаб, хто начальнік?.. Гэты балерун мог і сам такое напісаць, без ніякага шта­ бу. Паперу з вадзянымі знакамі дастаць сёння не пра­ блема. Вунь швагер, калі гадзіннік запіваць прыходзіў, расказваў, як у краме разлічыўся новенькай стотысячнай, а яна аказалася падробленай. Яго ў міліцыю зацягнулі: скуль у вас фальшывая асігнацыя?.. А сапраўды: скуль у яго сто тысяч, у п’янтоса?..

— Ён амаль паўмільёна зарабляе, даглядаючы боскіх людзей, — разважыў дэсантнік. — Дык чаму ў яго не можа быць ста тысяч?

Мар’яна гэта чамусьці раззлавала.

— Таму што жонка ягоная ў дзень зарплаты да касы прыпіраецца і ўсё забірае! А ты не ведаеш, дык і не лезь!..

Дэсантнік міралюбіва ўзняў рукі.

— Я не лезу… Але яна стаўку забірае, а ён працуе на паўтары. І дамовіўся з бухгалтэрыяй, каб грошы за паўстаўкі плацілі яму асобна, у аванс. Санітарам у лякарні, ды яшчэ ў вар’ятні, працаваць сёння не кожны захоча, дык яны і згадзіліся.

«Плюс, значыць, тысяч д звесце пяцьд зесят! — мільганула ў галаве Мар’яна. — А на гадзіннік нейкіх дваццаць тысяч пашкадаваў ды яшчэ гарэлку жлукціў дармавую! І Ганна хоча, каб мы сябравалі?..»

— Правільна хоча, — сказаў дэсантнік. — Жыццё не для таго, каб дробязныя рахункі зводзіць.

— Там дробязь… тут дробязь… — прабурчаў Мар’ян, адчуўшы ў апошніх словах дэсантніка нейкую праўду. — Так і набяжыць…

Дэсантнік нічога на гэта не сказаў, толькі плячыма пацепнуў, і Мар’ян перачытаў чырвоныя пісьмёны на бе­ лай паперы: «Ідзі за ім і прыйдзеш да таго і туды, дзе і з кім заўсёды хацеў быць». А дзе і з кім ён хацеў быць?..

Ды яшчэ заўсёды?..

— За кім ісці?.. — спытаў Мар’ян дэсантніка. — За табой?

— За мной, — адказаў той і наўкол разглядзеўся. — Больш няма за кім.

Ісці і праўда не было болей за кім. Хіба што за самім са­ бой. Ці за Ганнай, якая сонна спытала са спальні: «Мар’ян, што там?..» — і зноў заснула. Куды за ёй прыйдзеш?.. Калі яны ўжо гадоў дзесяць нават не спяць разам.

Наогул: хто, калі і куды яго клікаў?.. За ўсё жыццё… Ну, калі мець на ўвазе нешта добрае. На дэманстрацыі клікалі… На суботнікі… Куды яшчэ? У камунізм…

— Спускайся давай, — рашуча кіўнуў Мар’ян дэсант­ніку. — Я таксама спускаюся, апрануся толькі.

Дэсантнік падаў яму руку.

— Нам падымацца, а не спускацца… І апранацца не трэба.

Мар’ян зірнуў за вакно ўніз… На двары ў такую пару нікога не было, але ж хутка павылазяць людзі, а ён у тру­ сах і ў тапках. І хоць бы трусы былі новыя, модныя якія­ небудзь, а то чарнільна­сінія па калена, як з той вайны…

— З якой той вайны?.. — спытаў дэсантнік, вымаючы Мар’яна скрозь шкло, і ніяк не параніўшы яго тым шклом, не зачапіўшы. Толькі ў вачах трошкі зарэзала, як у вадзе з пяском. Ну дык натуральна, бо шкло ж з пяску робяць. — Ты хіба на вайну хадзіў?

Трымаючыся за руку дэсантніка, Мар’ян стаяў на падваконніку і асцярожна намацваў пустату пад левым тапкам… Ён леўшуном быў і ўсё рабіў злева. Злева клаўся, злева ўставаў… Злева намацваў… Во, зараз злева па пу­ стаце пойдзе, калі не праваліцца.

— Не, на вайну не хадзіў… Гэта ў нас кажуць так пра нешта старое: як з той вайны. Хто яго ведае, чаму, але так кажуць.

Дэсантнік, правяраючы парашут, на якім ім падымацца, а не спускацца, паторгаў стропы.

— Бо ў вас, апроч вайны, і не было нічога. Што ў вас яшчэ было?

Пад левай нагой нешта дзіўнае адбывалася: нага і не на цвёрдым стаяла, — бо якое ж цвёрдае, калі паветра? — і не правальвалася. Калі з дзяцінства ўспомніць, дык нібы па ўтравянелай багне ідзеш. Балота ўсмактаць гатовае, а трава, як дыван на тое балота пасланы, трымае.

Мар’ян асцярожна паставіў на пустату правую, менш надзейную, бо некалі яна ў калене зламалася, нагу. Але забаяўся нечага і зноў стаў зламанай нагой на падваконнік.

— Мір у нас быў… Развіты сацыялізм. Яшчэ гэтая… як яе… перабудова. Незалежнасць пасля, я са сцягам хадзіў… Во, з Магамедам разам, — узняў Мар’ян руку, вітаючы суседа, які, як заўсёды ўраніцы, выйшаў на гаўбец паку­ рыць. У яго гаўбец з гэтага боку дома быў, з гасцёўні вы­ ходзіў, а ў Мар’яна — з таго боку, са спальні. З гасцёўні, вядома, лепш, бо, калі госці збіраюцца, асабліва летам, дык пастаяць на гаўбцы, паразмаўляюць. Пакураць во, як Магамед. А ў спальні для чаго гаўбец? Толькі праве­ трыцца. Дык фортку адчыніў — і праветрывайся.