Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

Брызін раптам адчуў сябе, як на могілках.

— І пры ім тут ягоны бюст стаяў?

— Не, гэты помнік на магілу зрабілі, але чаго яму там стаяць? Там і так хораша, дрэвы растуць… А тут я з ім усё ж не адна. Прачынаюся, кажу: «Добрай раніцы, Самсон Самсонавіч!» І ён мне кажа: «Добрай раніцы, Капіталіна Самсонаўна! Не забудзься паснедаць і не палі да сня­ данку…» Так і жывём. Ну, што, павячэраем?.. У меню яйкі і пельмені.

У авальнай, з круглым сталом, асобнай ад кухні ста­ ловай віселі насупраць адзін аднаго жаночы і мужчынскі фотапартрэты. Жанчына нагадвала Капіталіну, а муж­ чына — доктара Самсона Самсонавіча. Было відаць, што на фотаздымку мужчына і жанчына былі некалі разам, а для фотапартрэтаў іх разрэзалі: на плячы жанчыны ля­ жала мужчынская рука.

— Бацькі? — спытаў Брызін, калі Капіталіна, падаўшы праз акно з кухні яечню і пельмені, увайшла ў стало­ вую. — Зарэтушаваць руку можна было.

— Можна было, — паглядзела на адзін і другі партрэт Капіталіна. — Але так відаць, што яны абняўшыся… Пры­ гожыя і закаханыя, праўда?

— Прыгожыя…

— І закаханыя… — паклаў Капіталіне руку на плячо Лёня і спытаў пра тое, пра што ўжо можна было не пы­ тацца: — І дзе яны ў вас, Капіталіна Самсонаўна?

— Прапалі ў змаганні за шчаслівую будучыню Ан­ голы, — пагладзіўшы, зняла з пляча Лёніну руку Ка­ піталіна і паправіла партрэт бацькі, хоць ён і так вісеў роўна. — Яны абодва ўрачамі былі, іх туды і не пускалі разам, дык яны д зеда ўпрасілі — і д зед пастараўся… Іх там з нашымі параненымі ў палон узялі, паране­ ных пасля абмянялі, а іх — не… Ворагі братняй Анго­ лы сказалі, што не было ніякіх дактароў. І нашы по­ тым пацвердзілі, што не было не толькі дактароў, але і параненых… Джунглі.

— А дзед?.. — спытаў Брызін. — Ён жа генерал.

— Дзед рапарт напісаў аб адстаўцы, яго пад хатні арышт узялі. Тут у нас варта стаяла, жылі ў прыхожай. З тэ­ лефонам нейкім спецыяльным, з пісталетамі… Мне па­ дабалася.

— І даўно гэта было? — пацікавіўся Лёня.

— Паўжыцця назад… А, можа, і ўсё жыццё… Каньяк п’ём?

Брызін адсунуў ад сябе кілішак.

— Без мяне… — І амаль што прызнаўся ў тым, з­за чаго ўсё ж да Капіталіны паехаў. — Пазваніла б ты дзядзьку, ці яшчэ каму, як яна там?.. Сказала б, што знаёмая твая, сяброўка… Можа, лекі якія купіць… Нешта ж трэба рабіць, не магу я так сядзець…

Капіталіна ўзялася разліваць каньяк, Лёня пераняў бутэльку:

— Капіталіна, у мужчынскай кампаніі…

— Я сама сабе кампанія, — страсянула валасамі Капіталіна, і Брызін толькі цяпер заўважыў, якія ў яе прыгожыя, колеру спелага лёну, валасы. — Вып’ем — і пазваню. Тады мне і з ім, і з кім заўгодна прасцей размаўляць будзе… Я хачу выпіць за тое, каб ваша дач­ ка была жывая­здаровая. А вы — не?..

Брызін перахапіў пустэльны, з сухім бляскам позірк Капіталіны і адчуў у ёй небяспеку.

— Мы што, апроч, як піць, нічога больш не ўмеем?

— Дык вы — не? — перапытала Капіталіна.

Як і ўсе паганцы, Брызін меў свае забабоны, след чор­ нага ката не пераходзіў… Гэтак закручанае Капіталінай змушэнне да выпіўкі яго раздражніла — і ён замест кілішка падсунуў да сябе фужэр.

Лёня наліў на донца.

— Поўны, — сказаў Брызін. — Каб была жывая і здаровая.

— Ой, які каньяк! — з асалодай выпіла Капіталіна. — Некалі ў нас заўсёды такі быў, дзед любіў… Казаў: Капа, накапай…

Брызін выпіў праз сілу.

— Цэлы дзень п’ём… Дзе ў цябе тут ванна, ці басейн з вышкай?.. Мне б асвяжыцца трохі…

— Там… — махнула рукой на д зверы Капіталіна, і

Брызін выйшаў са сталовай.

У ваннай, якая ў параўнанні з астатнімі апартаментамі аказалася нечакана маленькай, быў гэткі гармідар, што мыцца ў ім расхацелася… Па ўсіх кутах былі раскіданыя трусікі, станікі, нямытыя ручнікі і бялізна, да ракавіны і да рагоў самой ванны прыкарэлі абмылкі, мачалкі, выціснутыя цюбікі зубной пасты, шкляныя і пластмасавыя бутэлечкі са слоічкамі, а на палічках шафкі з запырсканым люстэркам, у якое Брызін глянуў і не ўбачыў сябе, былі рассыпаныя раз­ ам з бігудзі і заколкамі прэзерватывы і шпрыцы…

Брызін абмыў рукі і твар і выцерся насоўкай. Выйшаўшы з ваннай, ён штурхнуў д зверы насу­праць — і яны расчыніліся ў спальню. На двух ложках, раздзеленых тумбачкай з таршэрам, ляжалі мужчына і жанчына, падобныя на бацьку і маці Капіталіны. У зве­ чарэлым святле, якое малаком цадзілася скрозь шторы, твары іх былі спакойнымі: яны спалі. Брызін, ледзьве не сказаўшы «выбачайце», ніякавата пасунуўся назад, але нешта ў апошні момант здалося яму ў гэтых тварах не­ натуральным — і ён запаліў люстру.