Леанід Левановіч - Палыновы вецер

28 кастрычніка. Панядзелак.Сапсаваўся настрой пасля нарады ў Дзяржкамітэце па друку. Кепскія нашы справы — эканамічны гальштук сціскае горла выдаўцоў. Кошт паперы расце. Друарскія паслугі даражэюць. А галоўнае. Рэзка ўпалі заказы на кнігі, не толькі на тэхнічную, сельскагаспадарчую, але і на мастацкую літаратуру. Раней Васіль Быкаў, Іван Шамякін мелі па 90 тысяч наклад, а на будучы год па сем-восем тысяч. І такое безгалоўе, мабыць, надоўга. Ходзяць чуткі, што неўзабаве з вокладкі знікне фіксаваная цана — два ці тры рублі, а цэны будуць дагаварныя, нашмат вышэйшыя. Пакуль кніга будзе друкавацца, можа некалькі разоў падаражэць папера, то і кошт кнігі пэўным, як раней, не будзе. Чым далей, тым весялей.

Людзі злыя, раздражнёныя. Дзіва што! Ужо яйкі курыныя зрабіліся дэфіцытам. У нашым стале заказў — пуста. Праўда, у сталоўцы яшчэ можна паабедаць няблага. Некалі я назіраў. Як у сталоўцы на тэлебачанні ўсе імкнуліся сесці спінаю да буфета. Да акна, з якога падавалі стравы, а тут наадварот: кожны шукае вольнае месца, каб сядзець тварам да люддзей, што стаяць у чарзе, убачыць каго сазнаёмых. Рэдактары, карэктары слепяць вочы ў кабінетах-катухах, таму хочацца паглядзець на свет, на людзей. Ёсць тьут і начальніцкі стол. Мой шэф Валодзя Клімчук - пуза наперад і шыбуе міма чаргі за гэты стол і мяне цягне. Сядзяць тут дырэктары. Галоўныя рэдактары выдавецтваў, начальнікі упраленняў з дзяржкамітэта, бывае, і сам старшыня прыходзіць абедаць. Стол даўгі: саастаўлены тры звычайныя, чалавек дзесяць-дванаццаць “элітных” кадраў могуць сесці за начальніцкую трапезу. Падае стравы афтцыянтка. Неяк сказаў Клімчуку, што на тэлебачанні гэтага няма, што на дварэ час дэмакратыі, ён хмыкнуў: “тут чарга даўжэйшая. Можна доўга прастаяць, — і дадаў з усмешкаю. — Спыніцца літрпрпцэс. І вытворчы — таксама”.

Калі іду на абед без яго. Дык заўсёды стаю ў чарзе.ехта падыйдзе са знаёмых, а то мяне паклічуць — тут гэта прынята: нехта адзін з рэдакцыі зойме чаргу чалавек на трох-чатырох, і вось яны падвальваюць. Добра калі

Паспеюць да металічнага бар'ера-парэнчаў,якія аддзяляюць так званы раздатачны стол і касірку ад залы, каб хто не набраў на разнос ежы ды міма касы крутнўся ў залу.

Вось якая ў мяне занатоўка: пра кнігі і сталоўку, пра хлеб надзённы і духоўны.

4 лістапада. Панядзелак.Прачнуўся а паорве чацвётрай: пасля басейна спаў, як тпшаніцу прадаўшы. Як лёг. той нырнуў у абдымкі Марфея. І прачнуўся рана з адчуваннем бадзёрасці, з жпдпннеі жыць, працаваць, любіць. Плаваў я ўпершыню за казённыя грошв. Праўдзівей, за прафсаюзныя. Неяк завітала да мяне наш прафорг Людміла Антонаўна. Сімпатычная кабета гадоў на сорак пяць, праўда, выглядае яна значна маладзей, бо дужа сочыць за сабой і любіць сябе перш-наперш. Яна загадвае адной з рэдакцый, зайшла пагаварыць наконт планаў. Калі абмеркавалі ўсе праблемы. Пытаецца: “Ці любіце вы плаваць?” — “Люблю. Некалі ў лётным вучылішчы выступаў на спаборніцтвах. Дый нарадзіўся на Бесядзі. Плаваю з маленства”. — “Ну, дык запрашаю ў нашу каманду. Мы штогод набываем пятнаццаць абанементаў. Ёсць магчымасць уключыць і вас. Плаваем і грэемся ў саўнепа нядзельных днях”. Я не пярэчыў. Купіў ахоўныя акуляры, каб вада з хлоркаю не раз'ядала вочы, гумавую шапачку, пантофлі, знайшліся і плаўкі. Карацей, падрыхтаваў усе прыбамбасы, і ўчора адбыўся першы заплыў. Ходзім мы ў басейн “меліяратар”, што на вуліцы Варвашэні. І саўна. І баейн спадабаліся. Плаваем усе разам — мужчыны і жанчыны, а ў саўне, вядома, паасобку. Адна карэктарка падплыла да мяне бліжэй, усміхнулася гарэзліва: “А вы добра плаваеце. Ваш папярэднік ніколі не хадзіў у басейн”. — “Кожнаму сваё. Вы таксама добра плаваеце. Як Ундзіна”.— “НЕ, мне да вас далёка. Можа, павучыце?2 — “Як небудзь другім разам”. ++ “Лаўлю на слове”. Яна яшчз раз звабліва ўсміхнулася і лёгка, грацыёзна паплыла далей, потым азірнулася— ці плыву ўслед. А я даў нырца, паплыў назад. Словам, басейна і саўна — гэта выдатна, таму і спаў .як суслік. А каб яшчэ пахвастўся бярозавым венікам! Пра гэта можна толькі марыць. От. Некалі сваю лазню закончу. І ўсё гэта будзе! Насуперак прымасам рынкавага сацыялтзму, ці яшчэ нейкаму там “ізму” будзем сеяць, беларусы! І плаввць — таксама.

Паход у басейн быў вельмі дарэчы, бо дома гармідар і халадэча: пачалі класці паркет. У зале і дзіцячым пакоі скончылі, яшчэ трэба другі раз пацягнуць лакам. Майстар-паркетчык Сямён Іванаіч, каларытны мужык. Працаваў у Саўміне. Клаў паркет многім міністрам,вядомым пісьменнікам, славутай спявачцы Ларысе Апександроўскай Цёпла ўзгадваў пра яе, гаварыў прыжмурыўшы, нібы кот, вочы — ледзьве не закахаўся. Сямён Іванавіч — невысокі. Пакатыя, абвіслыя плечы, трохі крываногі, як футбаліст, бо шчыруе днямі, укленчыўшы на падлозе. Рукі ўжо злёгку дрыжаць: чарку любіць, гаспадары частуюць. Любіць пагаварыць, вядома ж, пра тое, у каго рабіў, якая там кватэра, чым гаспадыня частавала. Гукі “ш” і “ч” вымаўляе мякка, з шапялявінкай, нават з прысвістам. Адным слоыам, мужык цікавы.