Леанід Левановіч - Палыновы вецер

Абышлі стары дом круга, завіталі ў сад, яшчэ дарэвалюцыйны. Да Чарнобыля паспелі пасадзіць дзесятак маладых яблынь. З іх зараз абляталі, асыпаліся долу жоўтыя, быццам налітыя сокам, антонаўкі. Вакол чырванеліся на дрэвах, нібы снегіры. папінкі-шафран.

— Якія яблыкі прыгожыя! — узрадавалася Паліна. — Ці можна іх есці? Не правяралі?

— Кажа памочнік, што правяраў. Ёсць радыяцыя. Але адзін-два яблыкі можна з'есці. Яблыкі вельмі смачныя, сакаўныя. Асабліва антонаўка.

— Андрэй Мацвеевіч, вы кажаце: радыяцыя падмаладзіла. Гэта падманлівае пачуццё. Мне гэта добра вядома. Беражыце сябе. Я чула наконт пасады ў лясгасе. Будзьце тут асяцярожныя. Людзі цяпер злыя, ненадзейныя. Могуць падвесці пад дурнога хату. Вы ж часта бываеце ў райцэнтры. Зайдзіце калі. Пагамонім.

Паліна таропк, нібы раптам заспяшалася ці нечым усхвалвалася, дастала з сумачкі квадратную паперчыну:

— Тут адрас і тэлефоны. Хатні, службовы. Дарэчы, хата мая зусім не далёка ад лясгаса. Сына хочуць забраць у Магілёў, у трэст. Ён добры спецыяліст. За чаркай не ганяецца. Цяпер, на жал, гэта рэдкасць. Ну што, пойдзем? — зноў на Андрэя зірнулі цёмныя вочы. Цярно яны былі сумныя, журботныя. — Вы пацалавалі руку… Я ажно рзгубілася. Мужыкі зараз часцей цалуюць чарку, чымся жанчыну. А можна я вас пацалую? Насуперак праклятай радыяцыі. І ўсялякаму безгалоўю, — яна адной рукой абняла Андрэя за шыю і моцна пацалавала ў губы. — Хай ведае гэты нябачны забойца. Мы павінны выжыць. Іншага выйсця ў нас няма.

— Даражэнькая, Паліна Максімаўна. І не толькі выжыць. Мы павінны жыць. І мы будзем жыць. Як людзі. Паўнакроўна, гарманічна. У суладдзі з прыродай. Раней мы наламалі дроў. Шмат чаго рабілі насупераку прыродзе. Але гэта доўгая тэма.

— Пойдзем. А то мне захочацца вас яшчэ пацалаваць.А хлопцы мо шукаюць нас. А ў Мінск паляціць ананімка вашай жонцы. Атрымаеце вымову.

— Вымовы не баюся. Гэта ж раней вымова , ды яшчэ з занясеннем…Ну. суровая партыйная вымова магла зламаць чалавеку ўсё жыццё. І кар'еру. І здароўе. Можа, і добра, што цяпер гэтага няма. На днях буду ў раёне. Пазваню.

— Буду чакаць. Ці можна ўзяць пару антонавак на ўспамін?

Андрэй сарваў два вялікія. васкова-жоўтыя важкія яблыкі і падаў Паліне.

Ідучы назад, ён міжволі стараўся, каб дыстанцыя паміж імі не была маленькай, бо ў Мінск і праўда можа паляцець кляўза.

Сустрэча ўзрушыла Сахуту. Сваю ўзрушанасць ён стараўся не паказаць ні Віктар. ні тым больш Аляксею-стукачу. Некалькі дзён увушшу нібы гучалі ейныя словы: “Пойдзем. А то мне захочацца яшчэ пацалаваць…” Але жыццё неўзабаве прымусіла ўзгадаць яе іншую фразу.

Неяк уранні настойліва, трывожна зазваніў тэлефон. Андрэй зняў трубку, пачуў незнаёмы басавіты голас:

— Андрэй Мацвеевіч? Добрай раніцы! Гэта пракурор гаворыць. Асабіста мы незнаёмыя, але трэба абмеркаваць адну справу. Лясніцтва ваша далёка ад райцэнтра. Вырашылі не выклікаць...

Андрэй адразу насцярожыўся: размова з пракурорам, пэўна, не для чужых вушэй:

— Прашу прабачэння, адну хвілінку, — выйшаў у першы пакой, сказаў Аляксею: “Паклічце, калі ласка, брыгадзіра з піларамы”. — “Там яшчэ нікога няма”. — “Схадзіце, дык будзем ведаць дакладна. Каб потым спытаць за спазненне”. Аляксей неахвотна пасунуўся за парог. Сахута кінуўся да тэлефона:

— Слухаю вас уважліва...

— На тэрыторыі вашага лясніцтва на днях затрымалі браканьераў. Лася завалілі. Здзіралі скуру, калі іх накрыла інспекцыя. Склалі акт. Наш следчы займаўся гэтай справай. Браканьераў вы ведаеце. Усе трое родам з Хатынічаў. Іван Сырадоеў, былы старшыня сельсавета, конюх Сямён Чукіла, загадваў магазінам у Хатынічах, і брыгадзір Канстанцін Варонін, таксама ваш аднавясковец. Ведаеце іх?

— Ведаю, але даўно не бачыў.

— Як не бачылі? Яны кажуць, што пыталіся ў вас дазволу...

— Гэта хлусня. У лясніцтва прыязджаў Сырадоеў выпісаць дроў. Між іншым спытаўся, ці можна купіць ліцэнзію на лася. Я адказаў, што паляўнічы сезон на капытных яшчэ не адкрыты. І што я не ў курсе, ці маем мы права прадаваць ліцэнзіі, што мне трэба разабрацца... Які можа быць дазвол?!

— Карацей, справу перадаём у суд. Я пастараўся, каб ваша прозвішча не фігуравала. Чалавек вы новы. Мы ўсё ўлічылі. Гэта вам інфармацыя для роздуму.

Пракурор развітаўся. Андрэй асцярожна паклаў трубку, зірнуў у суседні пакой — бухгалтара на месцы не было. Уздыхнуў з палёгкаю: гэты віж не падслухаў. Адчуў, як у скронях пульсуе кроў. Ён сумна пазіраў на аголеныя дрэвы старога саду, на шэрае нізкае неба. Адразу няўтульна зрабілася ў кабінеце-катуху, маркотна і скрушна на душы. Міжволі мільганула думка, што праўду казала Паліна: адсюль можна трапіць не толькі на павышэнне, але і ў турму, бо могуць падвесці пад дурнога хату.