Gore Vidal - Stworzenie Świata

Na środku wielkiego, nie brukowanego placu stoi królewski pałac. Na placu tym nie ma żadnych zabytków, pewnie dlatego że miasto jest, a w każdym razie było wtedy, takie nowe. Ciekawe, że nie buduje się tu arkad. W klimacie, w którym człowieka albo moczy deszcz, albo pali słońce, arkady są koniecznością. Ale nie znają ich w królestwie Magadhy. Mieszkańcy zadowalają się prowadzeniem swoich interesów albo pod jaskrawymi osłonami wzdłuż ulic, albo pod palącymi promieniami słońca. Większość z nich ma ciemną skórę, niektórzy nawet granatowoczarną.

Trzypiętrowy pałac króla Bimbisary zbudowany jest z drewna na fundamencie z cegieł. Ale w odróżnieniu od pałacu Medów w Ekbatanie, wzniesionego całkowicie z drewna cedrowego, na ściany eleganckiego pałacu Bimbisary użyto najrozmaitszych gatunków dobrze wypolerowanego drewna, nie wyłączając hebanu i teku, a ściany niektórych komnat inkrustowano macicą perłową lub ozdobiono rzeźbionymi plakietkami z kości słoniowej. W każdej części pałacu panuje charakterystyczny zapach, co jest rezultatem starannego doboru aromatycznego drewna, kadzideł i kwitnących roślin. Sklepienia beczkowe sprawiają, że nawet w najgorętsze dni jego wnętrze jest przyjemnie chłodne.

Pałac zbudowano dokoła czterech wewnętrznych dziedzińców. Dwa z nich służą paniom z haremu, jeden przeznaczono do dyspozycji dworzan. Na prywatnym dziedzińcu króla jest mnóstwo drzew, kwiatów i fontann. Wszystkie okna wychodzące na ten królewski ogród zostały zaślepione, z wyjątkiem okien jego komnat. Toteż kiedy spaceruje po swoim ogrodzie, nikt nie może go podglądać. Przynajmniej w teorii. Wkrótce dowiedziałem się, że ludzie z tajnej służby wywiercili otwory, przez które można stale obserwować króla, chociaż to właśnie o n i mieli być jego oczami. Nigdy nie przebywałem na dworze tak przeżartym intrygami; a przecież pozostałem z Kserksesem w Suzie do końca.

Ulokowano mnie i Karakę na piętrze pałacu, w tak zwanej kwaterze książąt. Był to wielki zaszczyt, a w każdym razie wszyscy tak twierdzili. Dano nam sześć komnat z widokiem z jednej strony na dziedziniec dworzan, z drugiej na główny rynek. Pozostali członkowie mojego poselstwa zostali rozlokowani w pobliskim budynku.

Ostrzegłem moich głównych agentów, że kraj roi się od szpiegów i że każda ich rozmowa może być podsłuchana. Nie powinni liczyć na to, że słuchający ich nie znają perskiego. Kazałem im się zorientować w prawdziwej sile wojsk Magadhy. Mówię prawdziwej, ponieważ nie znam kraju, który nie wyolbrzymia swojej potęgi militarnej i bogactwa, a po pewnym czasie sam wierzy we własne kłamstwo.

Nie ma dnia tu, w Atenach, w którym nie opowiedziano by mi, jak to dwa, trzy tysiące, a może dwie, trzy setki Greków pokonały perską armię i flotę składające się z dwóch czy trzech milionów ludzi. Grecy tak zafałszowali historię tej wojny, że w końcu już nic nie wiedzieli. Jest to zawsze błąd. Jeżeli nie umiesz liczyć, nie chodź na targ ani na wojnę.

Przyznam się, że nigdy w życiu nie widziałem tyle nagości ile w Indiach. Ale w odróżnieniu od Greków, Indusi nie obnażają się po to, by pobudzać zmysły; odsłaniają ciało po prostu dlatego, że mieszkają w gorącym kraju. Noszą tylko dwie części garderoby. Zarówno mężczyźni jak kobiety nakładają na siebie coś w rodzaju spódnicy umocowanej w talii ozdobnym paskiem lub szarfą; poza tym szal zawiązany albo spięty pod szyją. Kiedy znajdą się w pomieszczeniu, zdejmują zazwyczaj górną część garderoby. Strój dworski różni się od zwykłego wyłącznie kosztownością materiału.

Damy dworskie w towarzystwie ludzi sobie równych bez żenady obnażają piersi. Sutki malują, golą włosy pod pachami, a pępki ozdabiają drogimi kamieniami. Te z nich, które nie są zbyt tęgie, bywają niezwykle piękne. Mają szczególnie delikatną skórę i namaszczają ją pachnącymi olejkami.

Zarówno mężczyźni jak kobiety malują sobie twarze. Oczy obrysowują starannie czarną kreską ze specjalnej maści. Jest to moda medyjska przejęta przez Cyrusa, potem kontynuowana przez Wielkich Królów i większość ludzi dworu. Cyrus uważał, że Persowie powinni upodabniać się jak najbardziej do bogów, zwłaszcza kiedy pokazują się swoim cudzoziemskim poddanym. Na szczęście Persowie są na ogół wyżsi i bardziej muskularni od innych, toteż z podmalowanymi oczyma i uróżowanymi policzkami wyglądają naprawdę jak wspaniałe, żywe podobizny bogów-wojowników.

Mężczyźni i kobiety w Indiach nie tylko obrysowują sobie oczy, lecz także malują usta na rubinowy kolor substancją zwaną laką. Nie ulega wątpliwości, że kosmetyki upiększają człowieka, ale są bardzo kłopotliwe przy nakładaniu i usuwaniu. Gdy przebywałem na indyjskich dworach, musiałem się malować czy być malowanym dwa razy dziennie. Jako Pers z młodej generacji, uważałem, to przejmowanie się własnym wyglądem za śmieszne, niemęskie i zarazem męczące. Jest jednakże coś pociągającego i miłego w tym kąpaniu i namaszczaniu ciała przez ładne dziewczyny; potem starszy mężczyzna przemywa ci oczy specjalnym płynem i farbuje brodę, opowiadając przy tym najświeższe plotki. Nawiasem mówiąc, Indusi zapuszczają jedynie bokobrody, przypuszczam, że nie mają zarostu na policzkach.

Nazajutrz po rozlokowaniu się w pałacu zostałem wezwany przez króla Bimbisarę. Kilkuset dworzan zgromadziło się w długiej, wysokiej sali z dwoma rzędami tak misternie zakratowanych okien, że słońce rzucało przez nie migotliwe światełka na seledynowe płytki podłogi.

Warszakara powitał mnie przy wejściu do sali tronowej. Na głowie miał szkarłatny turban, a jego przezroczysty szal przytrzymywał sznur nie szlifowanych rubinów. Jak wielu opasłych indyjskich dworzan miał zupełnie kobiece piersi. Jak tylu innych Indusów nosił buty na grubych podeszwach dla dodania sobie wzrostu.

Warszakara zadał sobie wiele trudu, by mi zaimponować. Ale po dworze Achemenidów dwór w królestwie Magadhy był w najlepszym razie prowincjonalny. Przypomniało mi się Sardes. Minister trzymał laskę z kości słoniowej i wygłosił krótkie przemówienie do mnie i mojej świty złożonej z. siedmiu Persów. Odpowiedziałem mu również krótko. Następnie zaprowadził nas przed wysoki tron z kości słoniowej, na którym siedział ze skrzyżowanymi nogami Bimbisara, król Magadhy. Nad głową spowitą w złoty turban miał baldachim ze strusich piór.

Stara królowa siedziała na stołku po lewej stronie króla. W odróżnieniu od perskich czy ateńskich kobiet panie w Indiach mogą poruszać się prawie zupełnie swobodnie. Na przykład, indyjskiej damie wolno chodzić na zakupy w towarzystwie starej kobiety, ale musi to robić albo o świcie, albo o zmroku, tak żeby sklepikarz dobrze jej nie widział. A jednak, co wydaje mi się paradoksalne, mężczyznom ze swojej kasty pokazuje się właściwie nago.

Stara królowa miała skomplikowane nakrycie głowy z pereł nanizanych na coś, co wyglądało na srebrną nić przeplecioną z siwymi włosami. Ramiona otulał jej płaszcz z pawich piór. Wyglądała na bardzo dystyngowaną, a nawet inteligentną kobietę. Przez pewien czas myślałem, że jest być może indyjską odpowiedniczką Atossy. Wszak była główną małżonką Bimbisary i siostrą króla Prasenadźita. Ale na dworze, na którym kobiety nie są całkowicie odosobnione i gdzie, co ważniejsze, nie ma eunuchów, władza skupia się całkowicie w rękach króla i jego doradców. Harem nie ma tam w zasadzie żadnych wpływów.

Po prawej stronie króla siedział książę Adźataśatru. Następca tronu był zdecydowanie i zachwycająco – według indyjskich kryteriów – opasły. Miał twarz olbrzymiego dziecka, a jego trzy podbródki zakończone były miotełką seledynowych włosów. Książę uśmiechał się często i słodko. Płatki jego uszu obciążały diamentowe kolczyki, a grubą talię szeroki pas ze złotych oczek. Miał nadspodziewanie muskularne ramiona.