Кастусь Акула - Усякая ўсячына

СЯБРА ЎПРАВЫ: А што-ж ягоныя бацькі на гэта?

ЯНКА: Бацькі? І знаць яго ня хочуць. Хацелі навучыць, а як школу кінуў бязь іх ведама, дык і паслалі сваей дарогай. Вы думаеце, каб ён бацькоў сваіх слухаў, то-бы зрабіў гэтак? (Хвіліна маўчаньня). А старому Пінку бяда. Тут якраз скора падходзіць час за дом рэшту плаціць. Кажа, што тры тысячы ён вінават. Адну дзесьце дастане ў знаёмых, а рэшту нідзе ня можа пазычыць. Знаеце, сябры, што калі мы яму адмовім, то можа страціць хату. А чалавека трэба было-б выратаваць.

МІКОЛА (устаючы ад стала): Цьфу! Ізноў выратаваць. Раз ужо дапамаглі, а ён як нам адудзячыўся. Разумныя гэткія - ён ды яшчэ й дачка... (дражніць Таню) - Джоў, май дарлінг! Пляваць хочацца! Калі мы яму раней сьмярдзелі то чаму-ж у чужых не пазычыць грошы?

ЯНКА: У банку ягоным я даведаўся, што адмовілі. Яны цяпер з пазычкамі не надта сунуцца. Сам-жа Пінк мне казаў, што зьвяртаўся да некаторых чужых касаў і там яму не пазычылі, а да сваіх пасылалі...

СЯБРА ЎПРАВЫ: Дык значыцца зноў найперш шукаў па чужых?

ЯНКА: Так, сябры, гэта даволі вымоўны факт. Як ведама, чалавек гэты, калі не ў бядзе ён, даволі фанабэрысты й далёка недасканалы. Зрэшта, можа зьвяртацца яму адразу да нас было й нявыгадна, аж пакуль ня было іншага выхаду...

СЯБРА ЎПРАВЫ: Дык дзе-ж зарука таго, што навет як дамо яму пазыку, ён станецца актыўным і карысным сябрам нашага грамадзтва?

ЯНКА: Выглядае, што ён ужо добра навучыўся й будзе сваіх трымацца. Такое я меў уражаньне з гутаркі зь ім. Але рызыка ёсьць. Ды, калі ўжо пра гэта йдзе, уся наша грамадзкая праца на чужыне - гэта рызыка.

СЯБРА ЎПРАВЫ: Ну а як-жа ягоныя гарантыі?

ЯНКА: Гэта ў парадку. Мае добрых паручыцеляў дый шмат грошы ў доме. Мае таксама сталую працу.

МІКОЛА (ходзячы): Хто яго тут ведае з гэтым Пінкам? (Да Янкі): А як ты? Даць ці ня даць?

ЯНКА: Трэба было-б пазычыць.

СЯБРА ЎПРАВЫ: Мне таксама здаецца. Бог зь ім. Можа во паправіцца...

ЯНКА: Значыцца вы за?

СЯБРА ЎПРАВЫ: Няхай сабе.

ЯНКА: А ты, Мікола?

МІКОЛА: Я? Хто-ж яго тут ведае... (махае рукой) - Эх, няхай ужо будзе, дзе маё не прападала...

ЯНКА (з усьмешкай): Ну, калі ходзіць аб тваё, дык яно тут ужо не прападзе, бо даўно прапала й распладзілася.

МІКОЛА: Нічога сьмешнага тут ня бачу. Дый маей віны тут ані на макулінку. Хацела выйсьці ў людзі, ды яшчэ за чужынца, ну дык выйшла. Адным словам так наінжынерыла, што аж бацькам пад старасьць сорамна сваім людзям у вочы зірнуць.

ЯНКА: То можа, сябры, будзьце ласкавы тады падпісаць, што апрабуеце?

СЯБРА ЎПРАВЫ КАСЫ: Давайце.

(Янка падсоўвае сябром паперы й яны пачарзе падпісываюць і закурываюць).

МІКЛОА (ходзячы): Ну, ну! Вось і наінжынерыла!

(Чутно стук у дзьверы)

Тыя-ж, Сьцяпан і Марыля.

ЯНКА (да дзьвярэй): Заходзьце, калі ласка.

СЬЦЯПАН І МАРЫЛЯ (нясьмела ўваходзяць): Добры дзень вам усім.

УСЕ: Добры дзень (вітаюцца).

ЯНКА: Сядайце ў нас, калі ласка.

СЬЦЯПАН: Дзякуем, сядзелі.

МАРЫЛЯ: Сядзелі.

СЬЦЯПАН: Бачу, у вас заўсёды занятак ёсьць.

ЯНКА: А, дзякуй Богу, хапае.

СЬЦЯПАН: Што-ж добранькага чуваць?

ЯНКА: Ды вось старую бяду калоцім, дый толькі таго. А што-ж у вас?

СЬЦЯПАН: Ох, браточкі-ж вы мае... Бяда, ды яшчэ вунь якая! Проста ня ведаю...

СЯБРА ЎПРАВЫ (да Марылі): Сядайце, цётачка, калі ласка. Пэўне-ж ня думаеце ўцякаць, каля дзьвярэй стоячы...

МАРЫЛЯ: Ну прысяду-ж ужо (сядае каля мужа).

СЬЦЯПАН: Проста ня ведаю дзе дзецца. Начамі ня сплю, турбуюся. Падумаць, толькі падумаць... Жарцікі, казаў той, працаваў, складаў, нажываў, здароўе траціў, а тут, казаў той, адкуль і не спадзяваўся дык няшчасьце прыйшло. Адкуль ён, гэты жулік, басяка кусок, на маю галаву ўзяўся? Чаму ён тады не асьлеп, як першы раз да маей дзяўчыны дарогі шукаў!

МАРЫЛЯ: Сьцяпан, няможна так на чалавека.

СЬЦЯПАН: А ты вось, разумная, яшчэ бароніш! Няхай ужо дачка дык тая зусім дурная была, але й ты на старасьць здурэла. Паможам ды паможам. І жыць мне не давала, а ўсё тую ратавала. Вось і даратаваліся. Жарцікі, такая вунь дзяўчына! Думаў, чалавек можа добры найдзецца мне на старасьць дапаможа, ажно дапамог, каб яму на тым сьвеце спакою ня было.

ЯНКА: Спадар Пінкевіч, прабачце, Пінк...

СЬЦЯПАН: Называйце лепш Пінкевіч. Ну іх гэтых баб ізь нейкімі там пінкамі...

ЯНКА: Спадар Пінкевіч, калі ласка, супакойцеся!

СЬЦЯПАН: Ого! Што-ж вы думаеце, мне лёгка? Старому, выпрацаванаму... Дык вунь нейкі чужы той чорт нямыты да торбы ледзь не давёў. Жарцікі, падумаць толькі, казаў той. Навет сваім людзям цяперака сорамна ў вочы глянуць. І дзе мая галава была? Каб хаця сваім розумам жыў, ато ўсё гэтым бабам патураў...