Кастусь Акула - Усякая ўсячына

(Сядае з другога канца канапы й пазірае на Таню, якая яшчэ гартае той-жа альбом. Марыля сядае пры стале, Сьцяпан - каля шуплядкі, што з грашмі, а Янка побач яго).

СЬЦЯПАН: І даўно-ж мы ня бачыліся. Хваліцеся, што-ж там у вас добранькага чуваць.

ЯНКА: А, дзякуй Богу, усё добра, ніякіх зьменаў. Як-жа вы пажываеце, спадар Пінкевіч? Бачу, толькі што з працы?

СЬЦЯПАН: Ды вось прыйшлося сягоньня абіртайму рабіць, дык во толькі што, казаў той, уваліўся. Ды хацеў цяпер пры памяці сказаць вам, што прозьвішча маё ўжо ня Пінкевіч, а Пінк, казаў той... Можа вы ня зналі?

МІКОЛА: Пінк? (паглядае то на бацькоў, то на Таню). Пінк? А як-жа то так?

СЬЦЯПАН: Дык мы во так урадзілі зьмяніць, ну й зьмянілі. Каб у гэтым чужым сьвеце лягчэй было, ведаеце... На суд мусіў, казаў той, ісьці, цэлы дзень працы страціць. Спэцыяльна так правялі і ў актах напісалі, што мы ўжо будзем Пінкі, а ня Пінкевічы.

ЯНКА: Вось яно як. Пінкі? Каб лягчэй было жыць, кажаце?

СЬЦЯПАН: Яно-ж таму й зрабілі, каб лягчэй. Канадыйцы будуць лёгка памятаць і ўсяк абзываць ды крывіць на ўсякія лады ня будуць. А так, казаў той, як Пінк... Пінк, ну дык ужо Пінк кожны знае. Бабы тут былі наваліліся на мяне, бо й дзяўчыне на працы трабал(17)... і... і... ну, адным словам гэтак тут выгадней, казаў той...

ЯНКА: Выгадней, кажаце... Ну, можа яно-ж сабе й так. Ну а як-жа вы жывеце, містар Пінк?

СЬЦЯПАН: От, казаў той, памаленьку. Абіртаймы робім. Я працую й Мэры ды Тоні, а Біл яшчэ ў школу ходзіць, але як стукне яму чатырнаццаць, то пойдзе і ён даляркі зарабляць. Тут, казаў той, навуку добра мець, але й без навукі абыйсьціся можна. Хто мае грошы, той і чалавек.

ЯНКА: Дык бяды, кажаце, вялікай няма...

СЬЦЯПАН: Ды бяда такая, што як не заробіш, дык і не пражывеш. Грошы гэтых ніяк не набярэшся, казаў той. Трэба гаўза моргіджы(18) выплачваць, тэксы(19) вунь яшчэ не плаціў, фрыдж(20), вошмашына(21) яшчэ ня выплачаныя, ды тут дзяўчына насядае, каб талявіжан(22) купіць; адным словам ледзь канцы з канцамі зьвязваем... даўгоў па вушы...

МІКОЛА: Так, спачатку цяжка, пакуь што нажывеш...

МАРЫЛЯ: Ну а як-жа вы? Жаніцца ня зьбіраецеся?

МІКОЛА (пазіраючы на Таню): Дзе-ж там жаніцца? Свае во дзеўкі нос завысака задзіраюць, а чужых ня хочацца. Дый з часам заўсёды неяк коратка.

МАРЫЛЯ: Часу няма? А што-ж вы робіце?

ЯНКА: Прабачце, што пераб'ю вам. Мы ненадоўга да вас забегліся, бо па справах ходзім і шмат каго яшчэ наведаць думаем. Вы, здаецца, атрымалі ад нас пісьмо ў справе зборкі ахвяраў на царкву й дом беларускі... (Марыля й Сьцяпан пазіраюць адзін на другога й Марыля ледзь заўважна ківае адмоўна галавой).

СЬЦЯПАМ: Так, ліст ваш атрымалі. Але я цяпер зусім нічога не магу даць, каб і хацеў. Можа пазьней... Грошы гэтых папершае, зусім няма. Робіш, робіш і ніяк усіх дзірак не заторкнеш. А, падругое, (махае рукой) кінулі-б вы ўжо тую Беларусь будаваць. Каму яна тутака ў Канадзе трэба?

МІКОЛА: Спадар Пінкевіч, прабачце містар Пінк, вы-ж Беларус і можа калі захочаце дамоў вярнуцца.

СЬЦЯПАН (з усхваляваньнем): Я? Вярнуцца? Куды? На тых пару акраў пяску, казаў той, ды ў лапцёх хадзіць, пану за паўтара пуда жыта цэлы дзень рабіць, казаў той? О, не! (Мікола і Янка многазначна пазіраюць адзін на аднаго).

ЯНКА (выцягвае зь кішэні лісту ахвярадаўцаў): Спадар Пінк, калі ня можаце больш, то ахвяруйце хоць пару даляраў, вось тут ліста... (Намагаецца падсунуць ліст і алавік).

СЬЦЯПАН (адпіхае лісту): Не, браток, не магу. Папершае каб меў грошы, то можа-б якога далярку... А, падругое, казаў той, на тую Беларусь, у тую бяду не паеду. Як прыгадаю, казаў той, дзяцюком быў... Прыду ноччу зь вечарынкі, а маці з пасьцелі да мяне: - Там на стале, Сьцяпан, настольнікам закрытая ў місцы зацірка, бяры еш! Я толькі бяруся за той настольнік, а вялікі, як бык, таракан толькі ж-ж-жжых! спад таго настольніка. Адхацелася й заціркі табе. Беларусь. Дамоў варочацца! Чаго? У смурод той? У бяду тую, казаў той?

МІКОЛА: Спадар Пінк, вы добра ведаеце чаму ўдома вы ня былі гаспадаром на сваей зямлі й што ўсю гэтую бяду й смурод, як вы кажаце, прынесьлі нам акупанты.

СЬЦЯПАН (голасна): Акупанты ці дурманты, хто там быў вінаваты - разьбірацца ня будзем. А на тую Беларусь вашу... (махае рукой).

ЯНКА: Як гэта, кажаце, вашу?

СЬЦЯПАН: Ну няхай сабе, казаў той, нашу... Адным словам не паеду назад і на дом нічога ня дам, каб і меў. Дзе тут нас ўсё набярэшся! Што гэтыя вашы арганізацыі робяць добрага для нас, што на іх вечна плаціць трэба, канца няма, казаў той?

ЯНКА: Што робяць? Сваім Беларусам памагаюць.