Кастусь Акула: Усякая ўсячына

Кастусь Акула

Тараканы ў саладусе

ДЗЕЯЧЫЯ АСОБЫ:

ДЗЕЯ ПЕРШАЯ

ЗЬЯВА 1-я.

ЗЬЯВА 2-я

ЗЬЯВА 3-я

ЗЬЯВА 4-я

ДЗЕЯ ДРУГАЯ

ЗЬЯВА 1-я

ЗЬЯВА 2-я

ЗЬЯВА 3-я

ЗЬЯВА 4-я

ЗЬЯВА 5-я

ЗЬЯВА 6-я

ЗЬЯВА 7-я

ЗЬЯВА 8-я

ЗЬЯВА 9-я

ДЗЕЯ ТРЭЦЯЯ

ЗЬЯВА 1-я

ЗЬЯВА 2-я

ЗЬЯВА 3-я

ЗЬЯВА 4-я

ДЗЕЯЧЫЯ АСОБЫ:

1. СЬЦЯПАН ПІНКЕВІЧ (ПІНК) - новапрыехаўшы ў Канаду беларускі селянін, каля 40 год.

2. МАРЫЛЯ - яго жонка, у тым жа веку.

3. ВАСІЛЬ (БІЛ) - сын, 9-13 год.

4. ТАНЯ (ТОНІ) - дачка, 16-20 год.

5. ДЖОЎ - Канадыец, залётнік Тані, 18-22 гады.

6. ЯНКА ЖЫХАР - старшыня Беларускае Касы Самапомачы, у сярэдніх гадах.

7. МІКОЛА КОРЧ - сакратар тае-ж Касы, 20-24 гады

8. ДЖАН - канадыйскі фармар, старэйшы

9. СЯБРА ЎПРАВЫ КАСЫ

Сярэдняй вялічыні пакой у бараку перахаднога абозу. Пасярод - стол і два ўслоны. У адным куце ляжаць клункі з вопраткай, у іншым - куча брашураў-"комікаў". Зь левага боку дзьверы. На правай сьцяне люстэрка, пасярод - вакно.

Янка Жыхар і Мікола Корч.

Янка сядзіць каля стала, Мікола ходзіць па пакоі, часта заглядаючы ў вакно. Абодвы апрануты палетняму.

МІКОЛА: Ты пэўны, што мы ў іхны пакой трапілі?

ЯНКА: Пэўны?... Нумар вунь, як бык, стаіць на дзвярох. У чый-жа, калі ня іхны? (Устае ад стала).

МІКОЛА: Дзе, ты думеш, маглі яны дзецца? Паведамляў-жа, што на чацьвёртую тут будзем (паглядае на гадзіньнік). А ты ведаеш, што я сягоньня да Шабэлка на вясельле быў запрошаны?

ЯНКА: Ідзі ты!...

МІКОЛА: Запраўды. І змушаны быў адмовіцца, каб гэтым людзям памагчы. Дый ня надта мне хацелася, бо із Полькай жэніцца.

ЯНКА: Зь кім гэта?

МІКОЛА: Хіба-ж ты ня ведаеш?

ЯНКА: З тэй Ядвісяй?

МІКОЛА: Так. Із тэй самай паннай Ядвісяй.

ЯНКА: Мусіць добра яго забрытала...

МІКОЛА: А як-жа! Ды яшчэ як забрытала! Ізноў, як той казаў, адзін з нашых Беларусаў замуж выходзіць.

ЯНКА: Як гэта ты кажаш - выходзіць замуж? Хіба-ж жэніцца?

МІКОЛА: Ды якраз што ня жэніцца, а выходзіць замуж, бо вянчаецца ў польскім касьцеле, хоць сам і праваслаўны. Ды баба ўжо добра яго на свой капыл перакруціла. Каб ты толькі чуў! Так пшэкае і цоцкае зь ёй папольску, што аж слухаць брыдка. Ужо сябе й Беларусам лічыць перастае.

ЯНКА: Вось яно як. А такі, здаецца, быў сьведамы й добры хлопец.

МІКОЛА(гіранічна): Надзвычайна добры. І сяньня нічога нельга яму закінуць, апроч мяшка на галаву.

ЯНКА: Сьмех на бок, але сумнае зьявішча. Прападаюць нашыя людзі - дзе за спадніцу, а дзе за дурніцу...

МІКОЛА: Ну і як-бы гэтаму запабегчы?

ЯНКА: Больш усьведамленьня трэба, актыўнасьці нашых арганізацыяў. Асабліва моладзь трэба зактывізаваць, даць ім спорт, гульні, чытаць павучальныя творы, даклады, ставіць п'есы... Божа мой, колькі карыснага можна й трэба было-б зрабіць, абы толькі мага каму...

МІКОЛА: Вось тут, як кажуць, цэлы сабака закапаны, што каб было каму. Праекты - адно, а практычная шэрая штодзённая грамадзкая праца - гэта іншае. Зрэшты, слабыя адыйдуць, а моцныя застануцца.

ЯНКА: Між іншага, гаворачы аб мясцовых абставінах і нашых людзях, чуў я пра адно вельмі сьмешнае здарэньне. Праўда гэта, ці не, сам мяркуй. Значыцца, прыехала сям'я - муж і жонка ў Канаду. Пасяліліся ў горадзе. Пачалі абжывацца. Жанчына хутка завяла знаёмства з суседкай, нейкай галічанкай, якая лепш ведала мясцовыя парадкі. Вось тая суседка, - ведаеш якія суседзі бываюць: на добрае й благое цябе зьвядуць, - убіла гэтай жанчыне ў галаву, што тутака ў Канадзе бабы ўсе правы за сабой маюць, гэтта значыцца, што яны, а ня мужчыны могуць усім загадваць. Нашай жанчыне гэта вельмі спадабалася і, доўга ня думаючы, пастанавіла яна гэных жаночых правоў скаштаваць...

Прыходзіць аднойчы муж з працы і глядзіць, ажно няма вячэры. Думае чалавек, мо баба захварэла, ці што, бярэ й сам рыхтуе вячэру. Але на другі й трэці дзень - тое самае. Тут ужо пытаецца муж жонку ў чым справа, чаму такая раптоўная й бязь ніякіх прычынаў зьмена. А баба яму ў вадказ: - калі ты да гэтага часу ня чуў, што ў Канадзе бабы пануюць і ўсе правы за сабой маюць, дык пара ўжо, каб пераканаўся. Ад гэтага часу ты будзеш ня толькі для сябе, але й для мяне страву рыхтаваць, а я буду рабіць, што мне ўздумаецца, і табе яшчэ загадваць! Во як!

Баба мерку перабрала. Муж ня выцерпеў і так яе аплявушыў, што аж зоркі ўбачыла. Выбегла жанчына на вуліцу й крычыць на ўсё горла, паліцыю кліча. Адкуль ні вазьміся, прыбег паліцыянт. Але жанчына ня ўмела паангельску гаварыць. Дык плача, паказвае на шчаку ды ўсё паўтарае: - тут! тут! значыцца, што тут яе муж зьбіў.