Элиза Ожешко - Выбраныя творы

За такую работу няварта той вады, што ў хлебе.

За такую работу толькі шылам кашу есці. За такую работу належыць столькі заплаціць, колькі можна набраць кашы на канец шыла.

Ухапіўшы шылам мёду (патакі). Столькі з нечага скарыстаў, колькі можна мёду на канец шыла набраць.

Добра п'яніцу і кропелька. Добра сабаку муха.

Калі п'ян, дык капітан, а як праспіцца, дык і свінні баіцца. П'яны адважны, а цвярозы палахлівы.

На злодзею шапка гарыць.

Укр аў іголку, добра, пахолку, украў шпільку, добра, сынку. Злодзею кожная дробязь спатрэбіцца.

Абое рабое. Пра дваіх падобных у маральных адносінах людзей.

Маленькая, але даражэнькая.

Жыдоўскае: зараз, а панскае: пачакай!

Слаўны бубны за гарамі, як наблізяцца - роўны з намі. Розгалас часта бывае падманным, рэчы, якія здалёк лічацца надзвычайнымі, пры збліжэнні аказваюцца звыклымі.

Свая сярмяжка нікому не цяжка.

Чакаў мядзведзь на мёд і не еўшы спаць лёг. Вымагаючы ад лёсу лепшага, не цешымся тым, што маем.

Даганяць - не цалаваць. Інакш: даганяючы, не нацалуешся. Нельга змушаць на каханне. Змушаныя пацалункі нямілыя.

Будзеш есці абаранак, будзеш плакаць цэлы ранак. Нястрыманасць, марная трата грошай прыносяць шкадаванне.

На сяло людзей дурыць (ідзі сабе)! Не на дурня натрапіў, ідзі падманвай дурнейшых за мяне.

Што ўмела, забыла і кніжку згубіла. Поўнае адурэнне, страта некалі набытых ведаў.

Чаго шмат, тое нясмачна. Азначае перанасычанасць.

Чаго шмат, таго і свіння не есць. Што ўжо надта дрэннае, недалікатнае, дакучлівае, тым брыдзілася б нават такая істота, як свіння.

Не ўрадзіўся мак, перажывём і так. Калі не маем дастатку, шчасця, і без іх будзем жыць.

Скачы, вораг, як пан кажа, а я буду так, як сам хачу. Няхай мой вораг уласнай волі не мае, мне мая свабода дарагая.

Што ўбіў, то ўехаў. Столькі спажывае, колькі цяжка запрацуе. Адносіцца таксама да гультаёў.

Злітаваўся рак над жабай, як вочы выеў. Запозненая літасць крыўдзіцеля да пакрыўджанага.

Стралец лапці пляце, рыбак рыбку пячэ. Большая прыбытковасць рыбацкага рамяства, чым паляўнічага: пры параўнанні двух няроўных заняткаў альбо станаў.

Горка з'есці, шкода выкінуць.

Пакуль тоўсты ссохне, худы здохне. Параўнанне багацця з малым дастаткам.

Рука руку мые, каб абедзве белыя былі. Калі людзям шчасціць, трэба, каб яны адзін аднаму дапамагалі.

Што ж дзіўнага, што ў караля прыгожая жонка!

Люлі, люлі, малое, праз год другое. Адпавядае польскаму: Што рок, то прарок.

Нашто мне тыя пісталеты, калі я страляць не ўмею? Навошта простаму чалавеку пераборлівасць, неадукаванаму разумныя дыспуты, нешчасліваму забавы і г.д.

Свой свайго пазнаў і на піва пазваў. Адпавядае польскаму: Варты Пац палаца, а палац Паца.

І пастуха пазбыўся, і пісара не набыў. Адпавядае польскаму: Лепш верабей у руцэ, чым арол на суку. Альбо: ксяндза не зрабілі, а парабка сапсавалі.

Усё перамелецца, мука будзе. Усё дрэннае мінае, а добрае застаецца. Альбо: усё часовае, выпадковае мінае, а сутнасць рэчы, яе аснова, застаецца.

Як пераначуем, лепей пачуем. Адпавядае французскаму: La nuit porte canseil.

Служба не дружба. Не трэба давярацца начальству.

Чаму не шалець (не дурэць), калі ахвота? Чаму не павесяліцца, калі гэтага хочацца?

Навальніца ў лес не ідзе.

Дзе наша дабро ні прападала! Хто нас ні крыўдзіў?

Нарадзіўся ў кашулі, на вяроўцы згіне. Пастаянны і залішні поспех псуе чалавека.

Не выдзіраць вочы, калі не хочуць браць. Не выдзіраць людзям вочы за тое, што не хочуць браць (за жонку).

Прыйдзе коза да майго воза.

Прыйдзе тая нядзеля, калі будзе маё вяселле. Дачакаюся і я вясёлай хвіліны, альбо - шчасця. Буду і я трыумфаваць. І я калісьці буду найпершы.

Важ ваду, вада будзе. Адпавядае польскаму: З парожняга не нальеш. Таксама пра дарэмныя высілкі, размовы, пра безвыніковасць старанняў, чалавечую непапраўнасць і г.д.

У кожнага зубы белыя, але што за зубамі - невядома. Знешне ўсе людзі падобныя паміж сабой, але што хаваецца за знешнім выглядам? Адпавядае польскаму: Ноччу ўсе каты шэрыя.

Калі маё не ў лад, я сваё назад. Калі хтосьці маёй паслугі, любові, прыязні не патрабуе, не хоча прыняць, я не настойваю на гэтым, адступаю.

За маё жыта мяне пабіта. Няўдзячнасць, адплата злом за дабро.