Нил Гилевич - Родныя дзеці

Ужо не здыхацца! Падпёрла -
Няйначай крушня камянёў!..
А перад носам... ставяць цёрла
Гарачых, тлустых калдуноў!

Калдун!.. Духмяны, самавіты,
У масле ўсмяглы, а паўзверх -
Смятанкай свежаю паліты!..
Ну, што? Ізноў глядзіш, як звер?

І адчуваеш, адчуваеш:
Няхай хоць згэтуль у труну -
А не зганьбуеш, не стрываеш -
Дасі прытул і калдуну!

Дасі!.. І добра зробіш, браце!
І не ўпікай дарма сябе!
Ты за ядой - як і на працы:
На малацьбе ці на касьбе!

Калі на свеце нехта дзесьці
Умее добра працаваць, -
То ўмее ён і смачна з'есці
І - адпаведна - згатаваць!

Таму - дастойна, без эфекту
Прымай падзяку-пахвалу -
І беларускаму палетку,
І беларускаму сталу!

І цмокні ў ручку гаспадыні,
Каб сонцам пырснула яна,
І ўскінь яшчэ - а то астыне! -
Ускінь на сэрца... калдуна!..

Калі аслабла ўжо цікавасць
І да пітва і да яды,
І, каб зусім не ўпасці ў млявасць,
На двор курнуць пайшлі дзяды, -

Тады і даў каманду хтосьці:
- Дзяўчаты! Бабы! Песні дзе?
Ці нас пазвала свята ў госці -
Ці мы сабраліся ў бядзе?

- Альжбета Францаўна! Сябрына
Не запяе без вас, дальбог!
- У гонар маці - песню сына! -
Напомніў важна Крутарог.

- «Дуброву», Францаўна, «Дуброву»!
- І мы паможам - пачынай!
Было відно, што спанарову
Тут песня ўсім. Пявучы край!

Сцяпан зірнуў усхвалявана:
Няўжо Альжбета будзе пець
Яго «Дуброву»? Нечувана!
Як гэткі дар і зразумець?..

- Цішэйце, бабы! Волька! Зіна!
Ішлі б кудахтаць за парог!..
- У гонар маці - песня сына! -
Гукнуў яшчэ раз Крутарог.

Застолле сцішылася, змоўкла,
Альжбета знак жанкам дала,
І вось - суладна, чыста, звонка
У вокны песня паплыла.

«Чарней, чарней, сястра-дуброва,
Чарнець з табой нам удваіх:
Ты па сваім лісці, дуброва,
А я - па лецейках сваіх.

Тваё лісцё, сястра-дуброва,
Зноў забуяе па вясне,
А мае лецейкі, дуброва,
Ужо не вернуцца ка мне...»

Запляскаў першы дзядзька Лёкса:
- А хай вам шчасцем бог аддасць!
От гэта песня! Нават слёзка
На вока выбегла ў адказ!

Сцяпан устаў і да спявачак
Руку з кілішкам працягнуў:
- За талент ваш!.. За сэрца ваша! -
І так расчулена ўздыхнуў -

Аж заўсміхаліся міжволі
І з разуменнем госці ўсе.
А ён дадаў: - Здароўя школе,
Дзе моладзь з песнямі расце!..

Альжбета, мабыць, не чакала
Такой высокай пахвалы.
- За вас!.. - разгублена сказала. -
Мы ні пры чым тут... Гэта - вы...

Было ёй цяжка прынародна
Сваю збянтэжанасць схаваць,
І, каб пачуцца больш свабодна,
Гукнула: «Айда ўсе спяваць!»

І пачала. Бясконца - шчыра.
Суздром аддаўшыся журбе.
О, колькі можа нам жанчына
Сказаць у песні - аб сабе!..

«Закладайце, запрагайце
Коні вараныя:
Я паеду даганяці
Леты маладыя.

Як дагнала свае леты
Ў калінавым мосце:
- Вярніцеся, мае леты,
Хоць да мяне ў госці!

- Не вернемся, не вернемся
Мы да цябе ў госці:
Было табе шанаваць нас
Яшчэ з маладосці!..»

***

Як толькі змоўкнуў хор - у сенцах
Ураз завыў магнітафон,
І моладзь - дзе тут ёй уседзець! -
З застолля кінулася вон.

Артур Мікітаў за партнёршу
Мар'яну вывеў твіставаць.
Танцорам ён сябе не з горшых
Лічыў - па ўсім было відаць.

Віхляў спіной, круціў клубамі,
Пучыў жывот, плячыма трос
І апантана тоўк нагамі
Дашчаны вымыты памост.

Задраўшы нос (усіх касую!),
Ён горда выгукнуў з сянец:
- Айцец! Ты глянь, как я танцую!
Па-саўраменнаму, айцец!..

- А ўжо ж! - зазначыў дзядзька Лёкса,
З Вячоркам стоячы ў дзвярах.
- Чым больш свайго сцураўся-зрокся,
Тым больш сучасны, вертапрах!

Танцуеш толькі для прыліку -
Катлеты выйшаў утрасаць!
Шкада: не клікнулі музыку
Што-небудзь наскае сыграць,

А то б, дальбог, назло балбесам,
Не паглядзеў бы на гады -
І ўшпарыў польку з «падкіндэсам».
Каб аж разявілі раты!

Сцяпан, скажы ты мне, старому:
А нашы танцы ў свет пайшлі?
Ну «Крыжачок» ці, скажам, «Ойру»
Дзе-небудзь скачуць на зямлі?

Ці нас Еўропа абдурыла,
Ці самі мы...
А крыўдна нейк,
Што скрозь - ад Буга да Курылаў -
Усе мы скачам твіст і шэйк!..