Нил Гилевич - Родныя дзеці

- За што ж, Мікіта? Праўда ў творах,
Якой бы горкай ні была -
Яна ніколі нам не вораг,
Не зло для нас і не бяда.

Як той папутны ў моры вецер,
Яна ўсёй сутнасцю сваёй
За нас - і больш за ўсіх на свеце
Мы зацікаўленыя ў ёй!..

Ну, што, чытач? Відаць, філосаф
У ім абранай галіне -
Як той казаў - не з голых-босых
І нешта мае ў галаве?

Мікіту б лепей не спрачацца,
Ды хіба ён уступіць верх?
Калі не тут - то дзесь пры чарцы
Яшчэ свой пусціць «фэерверк»!

Але мы спрэчку іх пакінем,
А лепш паслухаем крыху,
Як запрашае гаспадыня
Гасцей адведаць смакату.

- Ты ж піражка вазьмі, Барбарка!
Ой, крыўдзіш, кумка, даліпан!
Хоць пакаштуй, чаго ён варты -
Ці ўдаўся гэты марцыпан?

- Маўчы, кума, і не кажы ты!
Ну як вазьму я піражка?
Ці мой трыбух з трох полак сшыты?
Ці паўтара мяшка - кішка?

- На гэткі смачненькі кусочак -
Ты паглядзі: у мёдзе ўвесь! -
Яшчэ там знойдзецца куточак,
Бо застанецца - хто ж паесь?

А ты, Рыгор? Ну - колькі змогі!
- Не, я мучнога не хачу:
Я ж не жанчына - я ж хоць трохі
Яшчэ за таліяй сачу!

- Каб ты з сваёю таляй спёкся!
Яшчэ і дражніць баб!
Ты еш, Пакуль, як кажа дзядзька Лёкса,
Стол жыватом не адапхнеш!

Ты б сам сябе акінуў вокам:
Усмяг і высах у сцябле -
Як тычка! Зломішся няўрокам -
То пасмяёмся мы з цябе!

- А хіба лепш, калі здаровы
І малады дзяцюк ідзе,
А той жывот - нібы ў каровы,
Што вось-вось двойню прывядзе?

Па-мойму, гэта непамысна -
Таўсцець ад лішняе яды.
І прымушаць гасцей да місы -
Як і жадаць ім зла-бяды!

- О, бачна - рос далёка дзесьці!
А ў нас судзіла так сяло:
«Было ўсяго - і піць, і есці,
Але - прымусу не было!..»

Што наша закусь у пашане
У знатакоў застольных страў -
Аб гэтым хораша ў Варшаве
Адзін наш сябра напісаў.

Цытую сцісла па газеце:
«Як журналіст і дыпламат
Я пабадзяўся шмат па свеце
І ўсякіх кухань знаю шмат.

Але якую б вы закуску
Мне ні даўмеліся назваць -
За «парася па-беларуску»
Аддам любую без разваг!

О, млечны дзюдзік на талерцы!
Цалком засмажаны ў духу!
Ягоны вобраз будзе ў сэрцы,
Пакуль не стлею на труху!

О, як ляжыць ён маляўніча
На падагнутых капытках,
Задзёршы ўгору пекны лычык
З пахучай траўкай у зубах!

Як той анёлачак - румяны,
Са скуркай крухкаю, ядкой,
І грэцкай кашаю напханы -
Не абы-як - абы-якой!

У кашы - яблынак мядовы
Ці ўпрэлы пахкі баравік!
Самлець нядоўга там, панове,
Калі к раскошы не прывык!

Я на прыёмах, у застоллях,
Прызнацца вам, і састарэў, -
А для душы сваёй раздолля
Нідзе такога не сустрэў.

Калі б я мог, то ў школах нашых -
Каб падхапіла Польшча ўся -
Прадмет увёў бы: «Як засмажыць
Па-беларуску парася»!..»

Што ж, знаць прыемна і не лішне,
Чым слаўны ў свеце родны край.
Ды ты, зямляча, не за іншым,
А за сабой паназірай.

Вось гы ў гасцях - і нават слоўца
Табе сказаць няма калі:
Вяндлінку з водарам ядлоўца
Мяцеш - зараз па два скрылі!

А побач - зірк! - як цуд, як казка -
З каляндрай, з перцам, з часнаком -
Ляжыць вясковая каўбаска,
Таксама ўвітая дымком!

К таму ж падсохла на гарышчы -
Дык толькі плеўка шапаціць!
Умэнт кальцо з паўметра знішчыў -
Адно раз'ятрыў апетыт!

Калі ж дапаў да вантрабянкі -
Цягаць стамілася рука!
Глядзіш - а ўжо кіндзюк крывяню
На блюда выклалі з гаршка!

О, гэны зверху і сысподу
Наскрозь усмажаны каўбух!
За чатырох змалоў - уходаў!
(Хоць сам ты лічыш, што за двух.)

Паспеў адчуць, што ўжо не слабка
І ў паясніцы, - а на стол
Тым часам едзе ў місе бабка
І парай дыхае пад столь:

З бакоў запечаная ў меру,
У бульбе скварачкі тырчаць... -
І так жа ўслед пайшла на змену -
Хоць замычы - каб не маўчаць!

«Усё! - сказаў. - На гэтым дзякуй!»
А на абрус - нясуць бліны
І к ім - мачанку-верашчаку
З наборам рэбрачак свіных!

Хвіліну выстагнаў ты моўчкі:
«Дзе месца ўзяць? Патоўпіць дзе?»
І неўпрыкмет на два-тры вочкі
Паслабіў пас на жываце...