Рыгор Барадулін - Свята пчалы

Ніяк я не мог малака дачакаць...
Праз год —
нарэшце! —
з залысінкай белаю
Каля шчаслівай Лысоні
Дачка
Нa хісткіх ножках,
нязграбная,
бегала.

У холад Лысоню ўкрывалі
Рудой
Пасцілкай,
дачушку — аўчынкай мяккаю.
...Я помню,
як мама на першы надой
Ксцілася,
плакала,
богу дзякавала.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

У сенцах зацішна.
Лысоні няма.
Не кліча сумна дачушку мілую.
А мне сырадоем
пахне зіма
І снег рыпіць
капытамі настылымі...

Заспаная раніца мжыстая,
На фарбы i гукі скупая.
Нібыта сцяжынаю мшыстаю,
Прыціхлай зямлёю ступаеш.

I вёдры прыглушана бразгаюць
Каля адсырэлае студні,
Лісцёваю дыхае брагаю,
Пакутуе восень застудай.

Цыбатай нагой жураўлінаю
Імшарамі верасень крочыць.
Ад кіслых прысмак журавінавых
Заплюшчыла сонца вочы.

Цвітуць успаміны верасам.
Няяснае мроіцца-сніцца.
I моцна жадаецца-верыцца,
Што ўсё да паўдня праясніцца.

Здароў,
круты, надзённы прыпар!
Тугую напінаю Прыняць —
Страляю променем зары
На досвітку
па Мазыры.

Зноў
даўні мой сусед Браслаў,
Як колісь, да мяне прыслаў
Сваіх ганцоў чорнагаловых
За дапамогай крыгалому.

А смуглатвары Кішынёў
З сваіх зялёных кішанёў
Насыпаў каштаноў калючых,
Пячэ, як сонца, яры люцік...

Я знаю радасці цану,
Вучуся шчодрасці у неба.
Ледзь возьмецца па дзень — цягну
Са свежым словам цяжкі невад.

Слаўлю чысты абрус,
толькі што пакачаны качалкай,
каляны,
калі яго маці ў нядзелю раніцай
засцілае на стол шырокі.
Нетаропка рагі распраўляе —
на парадку усе чатыры,
потым махры разблытвае,
i яны, ільняныя, мяккія,
чапляюцца за шурпатыя пальцы.
Нарэшце пачэснае месца
зямным i надзённым богам
займае жытнёвы бохай.
I абрус, як кляновы ліст
з пражылкамі складак,
бо качаўся ў чатыры столкі,
настольнікам робіцца...

Падталі памалу глыжы,
сонца пагляд
у яры скіраван.
Ралля ляжыць
нядоенай каровай.
Песня жаўранка,
як пароль
трэцяй партызанскай вясны.
Дзень малады
пераступіў нарог...
Малады сувязны
цягне са студні вядро,
ваду спакойную
ставіць па зруб
(лясны раён —
зацішна ад вятроў),
вядро рыбінай цяжкай
вырываецца з рук.
Рыпіць перасохлы вочап.
Сувязны лакцём
засланяе вочы:
у поўным вядры
ільдзінкі i сонца.
Цішыня за ўсім
насцярожана сочыць.
Паветра ўдыхнуўшы,
хлопец дзьме
на ільдзінкі —
б'юцца ў клёпкі са звонам,
яшчэ адзін уздых ягоны —
сонца, як перагрэтая медзь,
у сценку драўляную стукае мякка.
Нагбом
з поўнага
п'е партызан са смакам —
толькі ходзіць кадык.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Тады
хлопцу ўшацкаму столькі год
было,
колькі сёння мне.
Па вясне,
калі адгрыміць крыгаход,
аб наступленні цяпла
папярэдзіць гром
і сонца смех,
і аблачынак апошні снег
п'ю з неба,
як з поўнага кубка,
нагбом,
бо сувязны не дапіў...

Успаміны —
неўзарваныя міны —
гулам матора
ўзарваў самалёт.
Я лячу ў сорак першы год.
Курс на зніжэнне бяром.
Зарослы травою мірнай
аэрадром.
Як недаспелы агрэст
на зубах,
да аскоміны
Брэст
мне вайною запах...
Дзюбку цягне з гнязда птушаня,
просіць есці.
Прыкідваецца цішыня!
Я сплю.
Мне прачнуцца трэба:
убачу наўсцяж не бухматыя дрэвы —
выбухаў цяжкіх слупы
i неба позірк, ад жаху сляпы...
Зямля не ад сонца парэпалася...
Аперазалася
крэпасць
патранташам тугім Мухаўца —
хопіць патронаў
выстаяць да канца!..
He!
Я не сплю —
гэта ўспамінаў
узарваныя міны...
Можна спакойна брысці па Брэсце,
сёння ён у турысцкім зялёным берэце
каштаноў i кляноў бухматых...
Ідуць маладыя салдаты,
Яны —
аднагодкі вайны...
Халадком патыхае вячэрнім...
Сонна ціўкае шчачаня...
Брэст 22 чэрвеня.
Цішыня...

Гналі роднай зямлёй палонных.
Смерць,
як лехі,
калоны палола.
Ля знаёмага шчырага бору,
Дзе ігліца падсохла,
як порах,

Дзе карэннем спавіты сцежкі,
Крок
салдат сінявокі прыспешыў.
I, сабраўшы апошнія сілы,
Ірвануўся
у верас сіні.

Верас сіні
паплыў кругамі...
Дзе сасонка на горку кульгае,
Птушкі
цёплае лета хвалілі,
Злыя кулі
лічылі хваіны...