Рыгор Барадулін - Свята пчалы

Махае іншы:
— Ат, правінцыя,
Ёй, як да Марса, да прагрэсу...
А чым магла так правініцца,
Што месц цяплейшых,
каб прыгрэцца,
Шукаць не стала ў часы цяжкія?

З ванны прыйшоўшы,
інваліды
Дзяліліся адной зацяжкаю,
Для ўдоўіх хат бары валілі.

За свет ішлі...
З салёнай прымаўкай
Гектары першай,
мірнай руні
Удовы неслі ў злыя прымаразкі.
Ля спін спацелых грэлі рукі.

Была,
пакуль мы ўсталі,
падчаркай.
Правінцыя
не наракала,—
Хлеб росцячы, яго не бачыла,
Калоссе гладзіла рукамі.

Сталь плавіла,
грымела пільнямі,
Кідала рэкі па плаціны.
Ішла,
дзе трэба помач пільная,
А не туды,
дзе больш плацілі...

На месцы тых,
што колісь высекла,
Садоў ты новых насадзіла.
Твой сын Гагарын
гэтак высака
Падняўся сёння ўсім надзіва.

Я рады,
што я твой,
правінцыя.
I еду не як той чыноўнік,
Я да цябе не па правізію —
Прызнацца
ў вернасці сыноўняй!

Прадчуванне вясны.
Калі пачалося яно?
Калі сіверам пахлі
твае гарачыя вусны
i прыцемак плыў
над лясной стараной.

Ці тады, калі ты
сакавіцкай азяблай галінкай
па руцэ маёй задрамала.
На кволай лапцы ялінка
кузлачок апошняга снегу,
як гняздзечка пухнатае,
калыхала.

Прадчуванне вясны...
Ці тады яно пачалося,
калі ты мяне хваляй пяшчотнай
нясла ў акіян забыцця.

З рэактыўнай палоскай белай
блакіт імчаўся
машынай паштовай.
Яшчэ не чакаў на буслянцы
сяброўку сваю бацян.

Мелодыя гэтых слоў
З маленства ў душу запала.
У галавах маіх светлых сноў
Стаялі
Купалле,
Купалка,
Купала.

Маці мяне купала,
Спявала пра ноч на Івана Купалу:
— Ішла Купалка нявесела,
Краскамі вочкі завесіла.
Стала Купалка бедаваць,
А дзе ж мне ночку начаваць...
Ноч па зямлі ступала,
Купалкі збірала.
Рэха не спала:
— А сягоння ж Купала,
Што ні зробіш —
прапала:
Хочаш —
дзверы ў суседа здымай,
Плот вынось на дарогу.
Мала сілы — дарма!
Кліч каго на падмогу.
Заўтра не гавары...

Ноч паліла кастры,
Іскра ў душу мне запала
Купала...

Возера стаіць, не зварухнецца,
Бо агеньчыкам надкручнай хаты
Аж да дна, нібы цвіком, прыбіта —
Каб не ссунулася анікуды.
Быццам купінка з сухой ігліцы,
Недаверлівы спяшае вожык,
Чмыхае лычком сваім кірпатым,
Нюхае — ці не прайшла палёўка?..
Драч на непадмазаных калёсах
Туманы сушыць вязе на тоні.
Кнігаўка (за дзень не дакрычала!),
Як з хвастом ушчэмленым, галосіць.
Пахнуць туманы аернай рыбай.
Точыцца з зямлі адталай мята...
От i ты зайшоўся ў шчырым спеве.
Добры вечар, салавей знаёмы!
Ты ці помніш пра старога Іцку?
Ён жа ў вёску вёз у бочцы дзёгаць,
Чорт падскочыў, з бочкі шпунт адторкнуў
I закапаў на дарогу дзёгаць.
Гэта ж ты яму крычаў з бярозы,
Папярэджваў дзегцяра старога:
— Іцак, Іцак!
Дзёгаць выцек —
Кап, кап, цюрр—руру!..
Выбеглі ў сяле суседзі нашы
З вёдрамі — Максіміха, Казліха,
Ну a ў Іцкі — ані кроплі дзёгцю.
Як жа мне шкада было старога.

Дзякуй за ўспамін табе, залётны.

Сузор'і віснуць выспелай рабінай:
Як крохне грона ўніз — чакаеш нават.
З адчаем хваля б'ецца ў бераг рыбінай,
Што ненарокам трапіла у невад.

Акрыла плечы туманом, як хусткаю,
Заснула азярына...
Пахнуць ліпы...
Пайшоў бы ў неба срэбнай сцежкай хісткаю
Ды ўсім Мядзведзіцам паціснуў лапы.

Як не было —
сустрэч,
далёкіх вёрстаў.
Твае сляды шчадзіць зялёны востраў.
...— А дзе была учора ты?
— А я хадзіла ў чараты...
І ростань доўгая
здаецца хвіляю.
Каму сказаць мне слова,
што табе бярог?
У сэрца б'юцца успаміны хваляю —
Ды не ўзбегчы ёй на стромы бераг...

Непаседа,
даўгацыбы бусел —
Даўняе вясны
забыты сон.
...Я злавіць яго
за хвост цягнуся,
Дражніцца
i уцякае ён.
От, здаецца,
ушчамлю пад паху
(Лугавінаю
бягу
наўпрост).
Нада мною—
крылы белым дахам,
А перад мною—
чорны хвост...
Змораны,
я доўга плачу потым.
Суцяшаць
стараюцца усе:
— Бусел ходзіць
у чырвоных ботах
I табе
такія ж
прынясе...
Горбіць плечы гора,
горбіць праца.
Усяго спаўна
мне лёс паслаў...
Вось ужо i скроні серабрацца.
Ды яшчэ й цяпер
лаўлю бусла.
Ну, па гэты раз
вярнуся з птахам —
Я ж за ім прайшоў
багата вёрст!
Нада мною —
крылы белым дахам.
Паспрабуй
злаві
бусла за хвост...