Рыгор Барадулін: Свята пчалы

Ходзіць кот сцежкай снежнаю, мяккаю.
Чорны кот...
Вось такія заўжды
Прабягуць праз дарогу, замяўкаюць —
I тады не абрацца бяды!

Загусцелі вясновыя прыцемкі,
Пасвяжэла — шашэрыцца кот:
Гаспадыня, канечне, пакрыўдзіла.
Збег у прочкі.
Падцяла жывот.

Тут не льюць сырадою у сподачак,
Навасёлаў пакуль не чутно!
I мышэй ані слыху, ні подыху,
Печка цёплая сніцца ўсю ноч.

Сырадой i чарэнь у Ахотніцы [ 1 1 Вёска па другім беразе Дзвіны ля Нафтабуда. ]
Лёд на рэчцы: вада — не бяда,
Ды вяртацца дахаты
не хочацца,
Хоць да вёскі — як лапай падаць.

На ўскрайку маладога сасняка
Сярод дамоў стаіць, як падуростак,
Дашчанік.
Да апошняга сука
Прапах ён лакам, крэйдаю, пакостам.

Варожаць над вядзерцам маляры,
I пэндзлем на сцяне праверыць трэба,
Чаго дадаць у фарбу — ці зары,
Ці інею, ці веснавога неба?

Штодзень хапае спраў у маляра,
I пэндзаль у турботах розных тоне:
Для ясляў фарбаў светлых падабраць,
Для кабінета — ў вытрыманым тоне.

Падкруціць вус мастак:
— Не смейся, брат,
Маляр-махляр — работу дай любую.
Няхай прараб падпіша мне нарад,—
I восень у вясну перафарбую.

Такое адпалю, што будзь здароў —
Зраблю ярчэйшай майскую вясёлку!
Устане, возьме цяжкае вядро
I размахнецца пэндзлем па аполку.

Дашчаніку стаяць сярод муроў,—
Хай будаўніцтва летапісам будзе
З аўтографамі рупных маляроў,
Падсобнікаў вясны на Нафтабудзе.

Мулярам Нафтабуда — студэнтам
вячэрняга нафтавага тэхнікума

Пяць хвілін перапынку яшчэ —
І працуе брыгада алоўкамі.
На цаглінах шурпатых ушчэнт
Тут зразаюцца грыфелі ломкія.

Матылёк мітуслівы прысеў,
На касынцы ў дзяўчыны трапечацца.
Бы ў арнаменце сцены ўсе —
У трохкутніках, у трапецыях.

Пашыраецца гарызонт.
Можа тут i ўзровень выверыць.
Пахне вапнаю камбінезон,
Веснавымі аблокамі, сіверам.

Пэўна, змену закончыць пара б,
А далёка над дзвінскаю кручаю
Гром басіць, як сярдзіты прараб,
I рулетку маланкі раскручвае...

Прыгадаюцца веснія сны
Там,
на самай вяршыні дома, ім,
Як унізе рашалі яны
Ураўненне з двума невядомымі.

Унізе —
сарочы дакучлівы сокат,
Ігрушына з ціхім дуплом.
У неба ўзвілася трывожная сойка,
Вясёлкавым ззяе крылом.

Хай холадам хмара калмата акрые,
Палі на імгненне замгліць,
Дзе ёй захацелі трапёткія крылы
Навечна прыкуць да зямлі.

Хоць стомна, балюча, калюча сціскае
Здранцвелую лапку пятля,
Хоць змора ў раскрыллі
ўпілася цвікамі —
Вышэй!
Адпачынак — пасля.

Унізе ў злінялай кашулі наросхліст
Лугамі ідзе сенакос,—
Аглух ад мянташак,
плячысты i рослы.
Б'е, потнага, вецер наўскос.

З-пад ног узлятае жаўрук — i высока,
Шчаслівы, звініць над сялом.
За хмарай знікае
трывожная сойка
З парваным сілом...

I

З відна
відна палазня,
як шляк,
НIa пухкай хусціне снежнай роўнядзі.
Рассыпаным просам
Млечны Шлях.
Пільнуйся слядоў капытоў i ў роў не йдзі.

...Жанчына брыдзе,
цялушку вядзе.
Рагуля свеціць белай залысінкай.
Дзе
пысу цялушцы змачыць у вадзе?
А да наступнага хутара — не блізенька.

Ідзе сорак пяты...
Мароз пячэ.
Адзамеці цемна —
ступае вобмацкам.
Жанчына цялушку
Купіла ў яшчэ
Некалектывізаванай вобласці.

Прыйшлося машыну прадаць.
Да вайны ж
Была жанчына
краўчыхай Яніхай.

Муж мёртвы.
Сын хворы.
Kaго вініць?
Будзе лыжка смятаны
свая няхай!..

II

Мама!
Я помню —
у хату ты
Прынесла мароз і усмешку цёплую.
А потым намёрзлыя капыты
Па слізкаму ганку спалохана топалі.

У сенцах стаяла цялушка.
Сцяна
Нас раздзяляла з рахманай Лысоняю.
Мы чулі,
як дыхала цёпла яна,
Як жваку жвала,
ціхая, сонная.

Рагамі пагруквала ў сценку:
Час
Свайго абеду дакладна ведала.
Калі хто, бывала, заходзіў да нас —
Яна галавою махала ветліва.

Сябе дазваляла часаць між рог.
Глядзела разумна вачыма сумнымі.
І я ля вазоў сабіраў мурог —
І частаваў яе гэтым ласункам.