Рыгор Барадулін: Свята пчалы

Галава забаліць
Ад вясёлага тлуму,
Будзеш разам маліць
З імі добрага кума,
Каб ішоў касіць мяту —
Накрыў куме хату...

Калі пачнуць ад дахаў цені класціся,
Туляцца па завулках выйдзе змрок,—
Урокі вывучыўшы,
васьмікласніцы
Развучваюць факстрота хітры крок.

Буркоча галубінымі застрэшшамі
Нядзельным адвячоркам цішыня.
Даўно пайшлі на танцы ўсе старэйшыя —
Іх не схацелі да сябе прыняць.

Дрыжаць, як матылькі, на косах банцікі,
I не ступаюць штосьці ногі ў лад.
A аднакласнікі у кепках бацькавых
Звысоку пазіраюць на дзяўчат.

А ў тых стаіцца па губах з прыпухлінкай
Шчаслівая усмешка ў гэту ноч.
Прысняць:
танцуюць на паркеце ў туфельках...
Прысняць:
яны дарослыя даўно...

Героі кніг —
i рыцары й разбойнікі —
На танец запрашаюць
ix адных.
I невідушчым позіркам, спакойныя,
Глядзяць на аднакласнікаў яны...

Трасянуў сваім чубам —
даспелым калоссем,
Паднеразаўся вязьмом —
i ў абоз.
Асмужаны, вусам асцістым калоўся
I шлях па іржышчы прамяў
снапавоз.

Засвіргатаў перацёртаю воссю,
Нa ўзмежку ўстрывожыў дакучлівых вос.
Уехаў з налітага лета у восень
Нa поўным разгоне таўстун снапавоз.

Працуе —
і ўсё ў яго спорыцца, клеіцца.
Вачэй не зажмурыць ад рос i да рос.
I круціць баранку,
натужвае лейцы,
Пыліць на усіх бальшаках
снапавоз.

Ад тупату, грукату, гоману —
тлумна.
І жытам прапахлі утулкі калёс.
Пустыя такі, падхартаныя гумны,
Прымайце,—
вязе ураджай
снапавоз.

Зярнятамі зор Млечны Шлях зацярушан
І там снапавоз у дарожаньку рушыў.
Шчаслівай дарогі табе,
снапавоз!

Касяк гусей над борам парадзеў.
Сумуе бор над крак сыты качыны.
У вырай верасовай барадзе
Прабілася сівінка павуціны.

Уранні сонца выліла агонь
На хіб шчаціны хісткага аеру.
Схавалі хвалі хліпкія яго —
Ён іклы зноў зялёныя ашчэрыў.
Раве сярдзіты вецер, як бугай.
Дзень добры, восень шчодрая, пазнáя,
Калі здалёк
i лес,
i бор,
i гай,
І быльняжынку кожную пазнаеш.

З сабою чарнавокую бяры
I можаш смела з ёй у восень крочыць.
Табе асветляць шлях праз гушчары
Калёны клён
I ясень ясны ўночы.

Зірні ў надлужжа — у вачах ураз
Забарабаніць ад рабой рабіны.
Нагні — цягуча гнецца вязкі вяз
I крышыцца крушаная крушына.

Ды рантам сакавіта храпне граб —
Успыхнуць росаў зыркія вясёлкі.
Дрыжыць чарот — на досвітку празяб.
А на губах гарчыць ад ёлкай ёлкі.

Ты вызначаеш намаладзі лёс,
Пазнáя восень —
Наталенне смагі.
Кіруеш умалоту хмарны воз,
Пара спакойнай сталасці й развагі.

Паравоз caпe i цяжка дыхае
На завейнай станцыі Грамы.
Ходзяць маразы хадою ціхаю
Белымі пуцейцамі зімы.

Кажухі пуцейцам лінзай сонечнай
Сакавік у поўдзень прапячэ,—
Па тугіх, настылых рэйках звонячы,
Паімчацца цягнікі шпарчэй.

Цягнікам махае дуб над кручаю,
Семафор міргае — шлях прамы,
Бо самой вясною ім даручана
Развазіць па ўсёй зямлі грамы.

Весні,
будзе ён — хлапчына ў майцы —
Самазвал з каменнем разгружаць.
З лоз пасля яго свісткі здымаюцца,
Цягнецца травіца з-пад лаўжа.

Летпі
Загрыміць пустымі жорнамі —
Вымалаўся леташні ўраджай,
І па-над сузор'ямі азёрнымі
Выгнуцца вясёлкі з краю ў край.

Восеньскі,
З начамі вераб'інымі,
Забурчыць сярдзіта хрыплы гром:
Хоча затушыць пажар рабінавы,
Закружыцца у віры вугром.

Тут усе работай забяспечаны —
Будзе нават стаўкі паўтары.
Тут пасаду грознага дыспетчара
Перуну далі:
— Глядзі, стары.

Каб падчас не затрымалі залежы,
Каб паводцы графік не размыць,
Каб своечасова адгружаліся
Мірныя,
вясновыя грамы.

Тут у ноч чаромхавую, белую
Ходзіць май сп'янелы, сам не свой,
І, ад салаўёў асалавелая,
Поўня круціць круглай галавой.

Тут бярозы каркаюць i крахкаюць,
Глухнуць ад птушынае гурмы.
Кожны гром —
З полацкае станцыі
лагоднейшы характарам
Грамы!

Дзверы для навасёлаў расчынены.
Хоць бы высахла фарба хутчэй,
Каб на кухні запахла рашчынаю,
Вокны глянулі ў сотні вачэй.