Сяргей Грахоўскі - Тры вымярэнні [Выбраная лірыка]

I месяц да крыла прымёрз
Асколкам сіняй крыгі,
I самалёт яго давёз
Да старажытнай Рыгі.

1963 г.

ГАНЧАР

Ганчарны круг без перадышкі
Гудзе, імчыцца з веку ў век,
I кожны дзень з яго гладышкі
Здымае добры чалавек.

То задуменны, то шчаслівы,
Ён грэе гліну ў руках
I сінім золатам палівы
Выводзіць зоры на гляках.

А потым у ганчарнай печы
Гаршкі, карчагі, гарлачы,
Расправіўшы крутыя плечы,
Гудуць, нібыта трубачы.

У зыркім полымі свіцяцца,
Як маладзіцы, гладышы,
Агонь стараецца дабрацца
Да ix вясёлае душы,

Каб над крынічнаю вадою
Звінела залатое дно,
Каб хмельнай сілай маладою
У ix іскрылася віно.

Каб у спякоту пад снапамі,
Падняўшы гладышы з зямлі,
Дзяўчаты прагнымі губамі
Густы бярозавік пілі,

А на світанні па суніцы
Пайшлі з гладышкамі ў гушчар.
Ім будзе мроіцца i сніцца
З усмешкай добраю ганчар.
Ён зноў бярэцца за работу,
Агонь у печы не патух,
I падаюць расінкі поту,
I зноў гудзе ганчарны круг.

1964 г.

ПАТРЭБЕН ЧАЛАВЕКУ ЧАЛАВЕК

Заўжды хто-небудзь некага чакае,
Заўжды хто-небудзь некага шукае —
Патрэбен чалавеку чалавек,
Што прыйдзе у бядзе на дапамогу,
Што пракладзе надзейную дарогу
Над кручамі i над вірамі рэк,

Што стане часткай сэрца i сумлення,
Што прыйдзе, як высокае натхненне,
I цеплыню i ласку прынясе.
I я яму аддам усё дазвання:
Агонь душы, любоў, i хваляванне,
I радасці, i клопаты усе.

Хай свята дружбы лепшым будзе святам,
Хай векам дружбы наш завецца век,
Хай другу друг заўсёды будзе братам
I другам — чалавеку чалавек.

1959 г.

ЯШЧЭ ЎСЕ ТРЫВОГІ НЕ ПРАЙШЛІ

Часамі нас хвалюе драбяза
I глупства нам трагедыяй здаецца:
То набяжыць гарачая сляза,
То ў сэрцы след надоўга застанецца,

Што не назвалі i тваё імя
У маленечкай газетнай справаздачы,
I самалюбства слізкая змяя
I дзень i ноч адразу перайначыць,

Што прэмію да свята не далі
I тры пустых білеты ў латарэі,
Што зноў дажджы падворак залілі,
А ў хаце слаба грэюць батарэі.

Вось так сваю разменьваеш душу
I тым жывеш, што крыўдзішся i лаеш
Бюро пагоды, дрэнную шашу
I толькі «фельетончыкі» чытаеш.

Прыслухайся, на ўсе бакі зірні:
Яшчэ
вайна
блукае па планеце,
Яшчэ паўстанцы курчацца ў агні
I ў Хірасіме паміраюць дзеці.

Яшчэ усе трывогі не прайшлі,
Яшчэ не ўсе развязаныя рукі,
Яшчэ жывуць на свеце каралі
I каты Гітлера, i кайзеравы ўнукі.

Разменьвацца на дробязі не час!
Заўсёды трэба памятаць пра гэта,
Каб не было трагедый больш у нас,
Каб не згарэла ў полымі планета.

1966 г

СЕВАСТОПАЛЬ

Я тут дагэтуль не бываў ніколі,
Я не ступаў на гулкую панель
У горадзе, што стаў, як на прыколе
Вялікі акіянскі карабель.

Яго калыша шторм i лёгкі вецер
Ля самай чарнаморскае вады.
Але ніхто не чуў, што ёсць на свеце
Падобныя на гэты гарады.

Я узышоў на бераг, шапку зняўшы,
Нібы пераступіўшы праз вякі,
Равеснікам, сябрам i продкам нашым
На ўсе чатыры кланяўся бакі.

Світала на Малахавым кургане,
У бераг ледзьве стукаўся прыбой,
На крылах чаек зіхацела ранне,
А мне здалося, не сціхае бой.

Здавалася, што ў полымі i дыме
Яшчэ стаіць да гэтае пары
На ратным полі адмірал Нахімаў
I камсамолец на Сапун-гары,

Стаіць, шынель накінуўшы напашкі,
I прагна пазірае з-пад рукі,
Як навылёт прабітыя цяльняшкі
Прыкладамі прыкрылі маракі.

Здавалася, узяўшы з толам ношку,
Пад кулямі, па пнях, па лебядзе,
Даўно знаёмы чарнаморац Кошка
Маіх сяброў на подзвігі вядзе.

Здавалася, што ў ранішнім тумане
Не яхты i байдаркі праплылі,
A Шмідт вядзе пад сцягамі паўстання
З «Ачакавым» у мора караблі...

На курганах да самай Балаклавы,
Не згодныя ніколі паміраць,
Адлітыя не з бронзы, а са славы,
Героі Севастопаля стаяць.

Стаяць танкісты, лётчыкі, сапёры
I ў пехацінскіх ботах маракі,
Каб Ленін, углядаючыся ў мора,
Стаяў на гэтым беразе вякі.