Сяргей Грахоўскі - Тры вымярэнні [Выбраная лірыка]

1966 г.

ВЕРАСЕНЬ

I туманныя слівы i яблыкі — вось яны —
На саломе ляжаць у іскрынках расы,
Пахнуць мёдам i верасам сонечнай восені,
I рыпяць па дарогах цяжкія вазы.

Халадком задыміліся травы збуялыя.
З агародаў паўзуць праз платы гарбузы,
Шамаціць на іржэўніку лісце апалае,
I рыпяць па дарогах цяжкія вазы.

Аж здаецца, зямля пацяжэла за верасень,
Падабрэла, прыціхла ў асенняй красе.
Чалавек ёй з маленства да скону даверыўся,
Пра яе i турботы, i клопаты ўсе.

I яна адарыла пладамі багатымі
Працавітыя рукі шчаслівых людзей.
Чырванеюць рабіны над новымі хатамі,
Спелы верасень з мёдам i хлебам ідзе.

1963 г.

МАЦІ ПРАВАФЛАНГОВАГА

Жанчыну ў старамодным плацці
Праз доўгі клубны калідор,
Пад руку ўзяўшы, нібы маці,
На сцэну вёў сівы маёр.

I без каманды, без загаду
Казах, літовец i грузін, —
Плячо к плячу, салдат к салдату,
Усе ўзняліся
як адзін.

Жанчына хустку развязала
I, глянуўшы на ўсе бакі,
На прывітанне адказала:
— Дзень добры, родныя сынкі!

Здалося ёй, што, зняўшы каскі,
Абтросшы горкі пыл вайны,
Па воінскаму абавязку
Сюды сабраліся яны.

I кожны ёй напомніў сына,
Таго, што пісем больш не шле,
Што ў сорак трэцім на хвіліну
Прылёг з гранатай на скале,

А ўстаў праз тры гады
з граніту
На скрыжаванні дзвюх дарог.
Шумела ядранае жыта,
А ён не чуў i чуць не мог.

І не сказала больш ні слова
Жанчына, ўспомніўшы сынка,
Што стаў навек правафланговым
Байцом гвардзейскага палка.

1959 г.

КРЫЛАТЫЯ ДЗЯЎЧАТЫ

Пасля санбатаў на гарачым целе
Яшчэ смылелі раны i рубцы.
I зноў на «кукурузніках» ляцелі
Дзяўчаты на Растоў i на Клінцы.

Для ix былі бранёй камбінезоны,
Ix прыкрывалі хмары з галавой.
A ўнізе дагаралі гарнізоны
I захлынаўся шквал перадавой.

Гарэзныя i грозныя дзяўчынкі,
Яшчэ не цалаваныя нікім,
Ляцелі ў пекла, i парой з аўчынку
Зямля i неба бачыліся ім.

Здавалася, ix абмінаюць кулі
У бітвах за Дняпро i за Дзясну,
Хоць кожнай з ix зеніткі, як зязюлі,
Прарочылі апошнюю вясну.

Яны ж ляцелі жураўліным клінам
Насустрач перамозе i агню.
I, зняўшы шлемафоны пад Берлінам,
Заплакалі упершыню,

1963 г.

КАЛЯ КРЫНІЦЫ ХАРАСТВА

У ліпеньскай красе Друскінінкай
Стаіць над нёманскаю кручай.
Мне раілі: «Крыніцу адшукай
Жывой вады. празрыстай i гаючай».

I доўга я шукаў тае вады,
Што ад хваробы кожнаму паможа,
Што нават сівы стане маладым,
А малады — i дужым, i прыгожым.

I я хацеў крыху памаладзець,
Напіўшыся вады, як сырадою,
I думаў, што сцяжынка прывядзе
Мяне к таму людскому вадапою,

Дзе у чарзе чакаюць хараства,
I дужасці, i сілы чалавечай,
Дзе робіцца яснейшай галава
I маладзеюць згорбленыя плечы.

Шуміць лістамі старасвецкі парк,
Схіліўся лебедзь над вадой фантана.
Курортніцы двухмесячны загар
Паказваюць умела i старанна.

I толькі на узгорку, ля варот,
Дзе кветак i курортніц небагата,
Стаіць адна, ужо каторы год,
Маленькая дзяўчынка з аўтаматам.

Адкінуў пругкі вецер валасы,
На сонцы вылінялі бровы.
I я ніколі гэтакай красы
Не бачыў, светлай i суровай,

Не сустракаў такое чысціні,
I хараства, i шчырасці дзявочай,
Хоць i здаецца — тысячам зрадні
Яе прыжмураныя вочы.

Параіў мне літовец малады:
«Гаючую крыніцу не шукай ты...»
I хараство адчуў я сапраўды
Ля помніка Марытэ Мельнікайтэ.

1958 г.

НАД СІВАШОМ

Мы з добрым другам — латышом
Часопісы гартаем.
Пілот сказаў:
— Над Сівашом
Мы зараз пралятаем.

Унізе сцелецца туман,
Як шэрыя папахі:
Здаецца, сотні партызан
Ідуць уброд па пахі,

Паўзуць, пакінуўшы акоп,
Смыляць рубцы на целе,
Каб за Сіваш i Перакоп
Спакойна мы ляцелі.

Унізе — горы i лясы
Затканы срэбнай пражай,
I толькі кропелькі расы
Дрыжаць на фюзеляжы.