Віктар Швед - Выбраныя вершы

І знікнулі тут назаўсёды
Сялян гэтых вёсак сляды.
Загінуў след працы народу
У хвалях сцюдзёнай вады.

Калісь, на пытанне такое:
— Дзе нарадзіўся, дзе рос?
Пачуем: — Пад гэтай вадою
З зямелькай звязаўся мой лёс.

Памёрлым спакойна не спіцца,
Па смерці ўтапілі тут іх.
Не прыйдзе пад крыж памаліцца
Ніхто і ніколі з жывых.

Прыедуць у святы і будні
Турысты з усіх гарадоў
На могільнік Лукі і Рудні,
Ці Боўтрыкаў і Гарбароў.

Над шматпакутнаю зямлёй
Дыхнула ўрэшце мірам неба.
Апаленыя ўсе вайной,
Асветы праглі мы, як хлеба.

І нас усіх ласкавы лёс
З сёл навакольных, проста з поля
Сабраў ля гайнаўскіх бяроз
У роднай беларускай школе.

А на парозе школы ён,
Як бацька, ўсіх вітаў сардэчна,
І сэрцы нашыя ў палон
З часіны той узяў навечна.

Умела прывіваў любоў
Ён да народа, да радзімы,
Да родных беларускіх слоў,
Якія сталі нам святымі.

Пераязджаем з вёскі ў грорад
І вёску забываем скора.
І вельмі хутка гарадскою
Мы пакрываемся лускою.

Тым, хто апрануты і сыты, —
І родны кут і дом забыты.
Нас так высока ўзносяць стромы,
Што забываем нават, хто мы.

Прыехала ў вёску
З горада дачуся.
Спытала па-польску:
— Jak się masz, mamusiu?

Вось якая паня
З дзяўчыны вясковай!
А на гэта Аня:
— Nie chcę waszej mowy.

— Дык чаго ж ты хочаш,
Скажы, калі ласка?
Анечка бармоча:
— Chcę wiejskiej kiełbaski.

Чым далей я ад айчыны —
Тым айчына мне бліжэй.
І ў турботныя хвіліны,
І ў шчаслівыя часіны
Мне яна ўсё даражэй.
Бо яна — адна, як маці.
У мяне няма айчын.
Гэта ўсё маё багацце,
Ад яе не адцурацца,
Я — адной айчыны сын.

Да ўсіх сцяжын, дамоў,
Чуллівасці бацькоў,
Да беларускіх слоў,
Урадлівасці палёў,
Духмянасці лугоў,
Напеўнасці лясоў —
Пакуль пульсуе кроў
Я радасць і любоў
Аберагаць гатоў.

Вось я ізноў у вёсцы Мора —
І цешыцца надзвычай сэрца.
У студні поіць доўгі жораў
Сваё бляшанае вядзерца.

Крадуся, п’ю ваду са смакам,
Я ж тут бываю толькі госцем.
Пільнуе, можа, тут сабака
Сляды мінулай маладосці?

Усё, усё тут, не іначай,
Як і раней было, — такое ж.
Слядоў сваіх, аднак, не бачу, —
Пазарасталі ўжо травою.

Ізноў я тут у Моры госцем,
Ізноў адведаў родны кут.
Слядоў дзяцінства, маладосці
З трывогаю шукаю тут.

Перад парогам роднай хаты
Не мог стрымаць раптоўных слёз.
Няма ўжо тут матулі, таты.
Ім падарункаў не прывёз.

У сенцах, як калісьці, жорны
Стаяць, не лічачы гадоў.
Зярняты ў іх на хлеб свой чорны,
Бывала, з татам я малоў.

А дзе ж каса, што браў на плечы,
Каб сена накасіць каню?
Дзе серп, што палец мне скалечыў,
Як жаць пайшоў упершыню?

Дзе цэп, якім калісьці з татам
Я малаціў авёс сухі?
Дзе бусел са страхі цыбаты?
Няма ўжо нават і страхі...

Я тут, у Моры, толькі госцем,
Прайшлі маланкава гады...
Майго дзяцінства, маладосці
Даўно зацерліся сляды.

Тваю, вёска, да сёння зямліцу
Адчуваю пад босай ступнёй,
Смак вадзіцы з крыштальнай крыніцы
Не забуду, як весніх жаўроў.

Я праліў многа слёз, многа поту
На палосках тваіх і лугах,
І заўсёды ад цяжкай работы
Шмат насіў мазалёў на руках.

Вёска, толькі табой ганаруся —
Толькі тут я знаходжу спачын.
Я ніколі цябе не зракуся,
Я твой сын, верны твой селянін.

Вёска, ты мне апора, святыня,
Так глыбока я ўрос на мяжы.
Не кажы, што цябе я пакінуў,
Не кажы, што табе я чужы.

Не высушаць маіх карэнняў
Пласты асфальту і бетону.
Жывучых сокаў і натхнення
Мой родны кут мне даў да скону.

Ступаў я босаю ступнёю
Па змалку дарагой зямліцы.
Усё тут блізкае, святое,
Я прычашчаюся ў крыніцы.