Віктар Швед - Выбраныя вершы

І ў вечным спеве жаўруковым,
Што льецца з высі напрадвесні,
Я чую гукі роднай мовы
І роднай беларускай песні.

Калі спяваюць — падпяваю
І кожнай цешуся удачай.
Няшчасце толькі завітае —
Я плачу, калі нехта плача.

І ад калыскі да сканання
Я астануся селянінам.
Маё жыццё — мае вяртанні,
Вяртанні ў родныя мясціны.

Калі мяне да вёскі Мора
Ізноў прыводзяць каляіны,
Хвалюючыся, крокам скорым
Прыходжу ў школьны свой будынак.

Яшчэ з мінулага стагоддзя
Стаіць ён тут, — асветы помнік.
Сяляне пры любой нагодзе
Тут здабывалі ведаў промні.

І гукі беларускай мовы
Гучалі тут з-за школьных партаў.
Тут асвятляўся люд вясковы
І пазнаваў сваю тут вартасць.

Адгэтуль я ва ўзросце раннім
Пайшоў у свет, як самы першы.
Я тут з вялікім хваляваннем
Чытаў аднавяскоўцам вершы.

Хоць стаў будынак школы клубам,
Хоць ён стары і занядбаны,
На ветэрана глянуць люба,
Яго вітаю я з пашанай.

Калі я пасвіў ля чыгункі
З аднавяскоўцамі скаціну,
Мне хтось, нібыта ў падарунку,
З акна вагона кніжку кінуў.

Малюнкаў мноства каляровых
У кніжцы гэтай я прыкмеціў.
Заплакаць з радасці гатовы,
Найшчаслівейшы быў на свеце.

Маю цудоўнейшую кніжку
Адразу хлопцы адабралі.
І ёй нацешыцца хоць крышку
Я не паспеў і плакаў з жалю.

І мушу шчыра я прызнацца:
Хоць знікнуў след гадоў дзіцячых,
Мне ўсё малюнкі тыя сняцца,
Праз сон па першай кніжцы плачу.

Майго дзяцінства прыстань — Мора.
Адкуль выводзіш свой назоў?
Відаць, было тут мора гора,
Сярод балот, сярод хмызоў.

Тут асушылі ўжо балота,
З балотам зніклі хмызнякі,
Знікаюць гора і турботы,
Жыць сталі лепей землякі.

Тады назоў мо недарэчны,
Мо лепш інакш назваць сяло?
Не існаваць таму ўжо вечна,
Што век свой доўгі аджыло.

Ды не! Талковы і прыгожы
І новы мае сэнс назоў.
Шуміць навокал мора збожжа,
У моры квеценных садоў.

За Морам роўнядзь і прастора,
Не падуладныя вякам...
Жадаю я багацця мора
І мора шчасця землякам!

Не было мне суджанае лёсам
Жыць без перабою ў роднай вёсцы.
Чуць зямельку пад ступою босай,
Цешыць вока збожжам на палосцы.

З габляваных смаляных бярвенняў
У бацькоўскай заставацца хаце.
З глебы перасаджаны з карэннем
Стаў я постаць селяніна траціць.

Стаў я жыць, загублены ў мільёне,
У натоўпе, гушчы спраў шматлікіх,
Шаргаць па асфальце і бетоне
Стаў я ў глянцаваных чаравіках.

У мурах таўшчэзных і халодных
Я замкнуўся, як у клетцы птушка,
Уцякаюць мае думкі штодня
На палетак з палявою грушкай.

Паміж мной і бацькавым парогам
Пасмы праляглі сталёвых рэек.
І, калі збіраюся ў дарогу,
Узрастае ў сэрцы зноў надзея.

Цешуся, што зноў убачу скора
Родны кут, які калісь пакінуў.
І хоць праглынуў мяне ўжо горад,
Я ў душы астаўся селянінам.

Родная ты, вёска Мора,
Мы сустрэнемся няскора,
Да цябе далёкі шлях.
І на шумных тратуарах
У маіх жывеш ты марах,
У маіх жывеш ты снах.

Сню: з вялікаю натугай,
Я ару зямельку плугам,
Плуг нялёгка мне ўтрымаць.
І з агромністай сявенькі
Я, хлапчына маладзенькі,
Еду зерне рассяваць.

На плячы з касой кляпанай
Луг касіць іду я рана,
З белай срэбранай расой.
Зноўку серп бяру зублёны
Жаць іду з ім на загоны,
На палетак родны свой.

Сню, як мы зімой заўзята
На таку цапамі з татам
Змалацілі ўвесь авёс.
У марозны час зімовы
З Белавежскай пушчы дровы
З татам позняй ноччу вёз.

Снілася, што ў сенцах жыта
З татам я малоў нібыта
На хлеб чорны, аржаны.
Хлеб пякла матуля потым,
Елі мы яго з ахвотай...
Сны, цудоўныя вы, сны!

Не злічу ўжо раз каторы,
Ты мне снішся , вёска Мора,
І жыццё, і маладосць.
Надалей мне часта сніся,
Хоць у снах мне адазвіся,
Я ж цяпер твой рэдкі госць.

Няма гаспадара ўжо ў Моры,
І брат на пенсіі ўжо мой.
А брукаваны панадворак
Зарос усякаю травой.