Віктар Швед - Выбраныя вершы

Не спыніць нам час наш хуткацечны,
З нас ніхто тут на зямлі не вечны.
І чым больш у кожнага гадоў —
Больш і тых ужо, хто адышоў.

І штораз часцей ужо кагосьці
З блізкіх пакідаем на пагосце.
Ведаем, такі надыдзе час,
Што пакінуць там таксама нас.

Хочацца на свеце нам гасцінным
Заслужыць на добрыя ўспаміны.
Каб усе нас памяталі тут,
Калі свой пакінем родны кут.

Старымі таксама, напэўна, вы будзеце,
Ад нас уцякае маланкава час.
І гэтак, як зараз старэйшых вы судзіце —
Калісь вашы дзеці асудзяць і вас.

Нам часта здаецца, што мы ідэальныя,
Не маем заган аніякіх людскіх.
І курым тады фіміямы пахвальныя
Або выліваем памыі на ўсіх.

Сябры маладыя, супольнымі сіламі
Нам трэба імкнуцца да заўтрашніх дзён.
Над роднымі каб нам не плакаць магіламі —
Супольна расціць і збіраць трэба плён.

На свеце мы жывем не вечна,
Усе мы госці тут навокал,
Таму павінны чалавечнасць
Мы праяўляць на кожным кроку.

А чалавечнасці так мала,
І воўкам мы глядзім на брата,
Жывем з нахабствам небывалым
І з крывадушнасцю зацятай.

Мы часта цынікі і клоўны
Або двудушныя спрытнюгі,
І з ротам пустаслоўя поўным
Збіраем лаўры і заслугі.

Жывем без сораму, сумлення,
Свайму не давяраем веку,
Каб чалавечае падзенне
Не асудзіць у чалавеку.

Ёсць на свеце хапуны,
Што хапаюць да магілы,
Што імкнуцца да вайны,
Каб забраць чужое сілай.

Хапуноў і сярод нас
Заўсягды не бракавала,
Гэта гарлахвацкіх клас,
Ім заўсёды мала, мала.

Хапуны і махляры,
Рвуцца толькі да раскошы,
Ашуканцы, гандляры
Робяць грошы, грошы, грошы.

Чую: толькі вершаплёт
Грошай зарабляць не ўмее
І бяднее з году ў год.
Дык на што твая надзея?

Лёс чалавечы —
Шчасце і мукі.
Радасць сустрэчы —
Горыч разлукі.
Слодыч кахання —
Сум адзіноты.
Людзей прызнанне —
З людзьмі турботы.
У блізкіх вера —
Расчараванне.
Планы, намеры —
Іх распаданне.
Расце маёмасць —
Растуць і страты.
Шчаслівы дома
Або распяты.
Надзея ў дзецях —
Дзеці чужымі.
Дык ці ж на свеце
Шчасце магчыма?
Чакаць мы сталі:
Добразычлівы,
Піхне лёс шалі
У бок шчаслівы.

Калі маўчаў ты цэлымі гадамі,
Нічога не пісаў, не друкаваў,
Тады з усімі ў згодзе быў сябрамі,
Ніхто цябе не лаяў, не ўшчуваў.

Калі здзівіў усіх уздымам новым,
Дык добрым быць ты сілішся дарма.
Цябе ўжо лаюць: пішаш бесталкова,
І сораму ў цябе зусім няма.

Падобным трэба быць да чарапахі
І панцыр на сваёй спіне насіць.
Тады ў цябе зусім не будзе страху,
Што раптам нехта зможа наступіць.

Калі ж ты не напішаш ані слоўца,
І будзеш паслухмяны век, — глядзіш,
Цябе ізноў пагладзяць па галоўцы,
Найлепшы ты — тады, калі маўчыш.

З сям’і ўсё пачынаецца,
А яна разбураецца, распадаецца.
Разбураныя сем’і — дзіцячыя драмы,
Няма бацькі, ці няма мамы.
Сямейныя непаладкі,
Узаеманападкі.
Няма прымірэння,
Няма прабачэння.
Апошні крок —
Кожны ў свой бок.
Адзіныя, каханыя,
Прыніжаныя, апляваныя,
Непрымірымыя.
Блізкія становяцца чужымі.

Гарачаю летняй часінай
Да сябра вясковага ў госці
Прыехаў у адпачынак
Адзін гарадскі ягамосцік.

У працы дык нічагуткі
Дапамагчы ён не хоча,
А збожжа жаць трэба хутка,
Час уцякае рабочы.

І селянін знерваваны
Урэшце пытае: — Мой дружа,
Ці ты, сваім родным адданы,
Па жонцы і дзецях не тужыш?

— Але ж ты, братка, разумны
І спачувальны, каб ведаў!
Мне без маіх вельмі сумна,
Дык напішу, хай прыедуць.

Нас выкрадаюць адгэтуль гады,
На нашай зямліцы мы толькі госці.
Быў жа тут нехта яшчэ малады
І нечакана спачыў на пагосце.

А як жа многа сумных падзей
І калатнечы ліхой у народзе!
Трэба вучыцца любіць людзей,
Надзвычай хутка яны адыходзяць.