Віктар Швед - Выбраныя вершы

На сагрэтым сонцам пляжы,
Ля бурлівых хваляў мора
Людзі ўцешна целы смажаць
Перад воднаю прасторай.

Аб адным яны тут мараць
І клапоцяцца заўзята:
Каб з карычневым загарам
Да сваёй вярнуцца хаты.

Праліваюць моры поту,
Цела вымучаць да стомы,
Каб з задавальненнем потым
Зайздрасць выклікаць знаёмых.

І таму ляжаць упокат
На пясочку жоўтым целы.
Пільна сочыць сонца вока,
Каб ніхто не быў тут белы.

Красуе лес мой залаты,
Нібыта ў казцы я, здалося.
Пад ногі сцелюцца лісты,
Калі іх пафарбуе восень.

Яна ідзе на мой парог
І астаецца дамаседам.
Больш у жыцці маім дарог —
За мною восень крочыць следам.

Мяне ўжо з восенню, відаць,
Ніхто ў жыцці не раз’яднае.
Калі мне з ёю сябраваць —
Заўжды хай будзе залатая.

Парвалася покрыва ночы,
І вёска сустрэла світанне.
Прамыўшы расой свае вочы,
На сонейку грэецца раннім.

Бяроза расчэсвае косы
Грабеньчыкам хісткага плоту.
Стары журавель з доўгім носам
Стаіць і чакае спякоту.

Над хатай, раскінуўшы рукі,
Спакойна стаіць вяз-старэча.
Плыве па вясковым бруку
Мора кароў і авечак.

У хатах жанчыны-даяркі
Надой ужо цэдзяць багаты.
Дымяць каміны, як цыгаркі,
Што кураць вясковыя хаты.

З бацькам мы дрэўцы садзілі
Амаль паўстагоддзя назад.
Гады адплылі, быццам хвілі,
І вось пастарэў ужо брат.

Калі я заглянуў з дарогі
Сюды, даўні тут гаспадар,
Мне яблык з галіны пад ногі
Упаў, як удзячнасці дар.

Каторы ўжо год спеліць восень
Духмяныя ў садзе плады...
Пад кронамі дрэў мне здалося,
Што я тут ізноў малады.

Бацькоў смерць забрала руплівых,
Няўзнак пастарэў і мой брат.
І з пошумам нейкім тужлівым
Спакойна ўмірае наш сад.

Калісь, на бацькавых загонах,
Каля дарогі невялічкай,
Расла з разложыстаю кронай
Ігруша палявая, дзічка.

Яна абдорвала гасцінна
Усіх салодкімі пладамі,
А іх у вёсцы беспрычынна
Сяляне звалі шведаўкамі.

З сям’ёю бацька мой, Мікіта,
Шукаў пад грушай ахалоды,
Калі сярпамі жалі жыта
У спёку летнюю заўсёды.

Дупло ігрушы стогадовай
Ва ўсіх цікавасць выклікала,
Грамадка пастушкоў вясковых
Там вогнішча сваё расклала.

Стаяла восеньская суша.
Таму з агромністаю кронай,
Са спелымі пладамі груша
Шугала полымем чырвоным.

А неўзабаве груша тая
Ужо дымела вугалькамі.
Ды ў снах маіх яна вітае
Мяне з пладамі шведаўкамі.

Горы, горы,
прадкажыце,
што там
на маёй арбіце?
Што рыхтуюць
мне нябёсы?
І што суджана
мне лёсам?
Што жыццё
мне абяцае?
Можа, славу
прадракае?
Мо, пасля
майго сканання,
нат не будзе
ўспамінанняў?
Ды стаяць
маўкліва горы.
Гора, гора...

У старэнькай калысцы
З надмагільных карэнняў
Вырастала калісьці
Не адно пакаленне.

Пакаленні ўміралі,
Хто старым, а хто юным,
З праху іх вырасталі
Зноў калыскі і труны.

Прайшла вясна, мінула лета.
Мая ты восень, не спяшы!
Яшчэ ж і песня не дапета,
Яшчэ вясна ў маёй душы.

Я ж у гарэнні, не ў знямозе,
Яшчэ ў мяне юначы ўздым.
Я ўсё знаходжуся ў дарозе,
Я ўсё нястомны пілігрым.

Усё яшчэ збіраю вопыт
І пазнаю шырокі свет.
На рубяжах старой Еўропы
Хачу пакінуць сціплы след.

Зашмат зрабіць мне не ўдалося.
Яшчэ ж не выгарэў да дна!
Дык не спяшы, мая ты восень,
Калі ў душы маёй вясна!

Калі маланкава з гадамі
Мінае наша маладосць,
Ды разам з маладымі снамі,
На жаль, знікае прыгажосць.

На шчасце, дабрыня заўсёды
З табой жыць будзе цэлы век,
І як у згодзе ты з народам —
Тады ты добры чалавек.

Калі цябе не любяць людзі,
Дык ты нікога не віні.
Цябе тады адно асудзяць,
Як ты пазбаўлен дабрыні.

Дык будзь жа добрым, чалавеча,
І будзь заўсёды людскім ты.
З кім не былі б твае сустрэчы —
Не траць ніколі дабраты.