Віктар Швед - Выбраныя вершы

А дзе ж вы, агулькі,
Дзе песні-вяснянкі?

Памерлі бабулькі,
Старыя сялянкі.
Бабулькамі сталі
Пявуні-дзяўчаты
І ўжо задрамалі
Ля печак у хатах.
Дзе моладзь вясковая
З голасам звонкім?
Яна песні ловіць
Сучасныя з плёнкі.

Не хоча фальклору,
Народнае песні,
Яе не паўторыць
Ужо на прадвесні.
І будзе такое:
Адыдуць бабулькі,
І возьмуць з сабою
Навечна агулькі.

Калі прыйшло дахаты ліха,
Хвароба кінула у ложак,
Тады, вядома, Малешыха
У кожным выпадку паможа.

І памяць добра захавала
Шмат успамінаў хлапчуковых:
Як нада мной яна шаптала
Свае дзівосныя замовы.

Замоваў тых было без ліку:
І ад спалохаў, і ад ранаў.
Найбольш дык ад хвароб шматлікіх,
Хварэлі людзі пастаянна.

А як бабулю, несумненна,
Усе цаніць яе павінны.
Не аднаму тут пакаленню
Яна вязала пупавіны.

Бабулі нашае не стала.
З сабой забрала ўсе замовы.
Цяпер у хаце родзяць мала,
Замовы ў нас — пустыя словы.

Змяніўся побыт наш вясковы,
І ў новым свеце мы адчулі:
Былі патрэбны і замовы,
Былі патрэбны і бабулі.

Ганчары прыехалі, ганчары!
І так стала весела на двары.
— Гладышы купляйце ды збанкі...
І бягуць за возам хлапчукі.
А які ў збаноў пузатых звон!
Вабіць да сябе вяскоўцаў ён.
Колькі іх, збаноў і гладышоў,
Панясуць жанкі сабе дамоў!
І пад спраўнай матчынай рукой
Зацурчыць у посуд сырадой.
Колькі ж выклікаў дзіцячых мар
З гладышамі звонкімі ганчар!

Паўзе ў глухі горад ноч чорнаю кошкай,
У зрэнках свіціцца агонь.
Рамізнік стары дрэмле ў вулцы на дрожках,
І дрэмле рамізніцкі конь.

Так мроіца ім: пасажыраў хоць трошкі
І грошыкаў трошкі ў далонь.
Чакае рамізнік, чакаюць і дрожкі,
Чакае рамізніцкі конь.

А побач машыны снуюць, нібы мошкі,
І звоняць трамваі: дзынь-дзонь.
Сумуе рамізнік, сумуюць і дрожкі,
Сумуе рамізніцкі конь.

Дадому? І конь не спяшае ні трошкі,
На козлах дзядуля Лявонь.
Апошні рамізнік, апошнія дрожкі,
Апошні рамізніцкі конь.

За вёскай, у полі, на ўзгорку,
Дзе ўецца гасцінец-бальшак,
Аб долі задумаўся горкай
Стары, спарахнелы вятрак.

„Найбольш адзінокі на свеце,
Аджыў, як відаць, я свой век.
З мяне насміхаецца вецер,
Пакінуў мяне чалавек.

Не рвуцца ў палёт мае крылы,
Іх шуму мне больш не пачуць.
Не хопіць, напэўна, мне сілы,
Каб жорны хоць з месца крануць”.

У латах шэрыя шатры
На доўгіх вазах драбінястых,
І начныя на лузе кастры
Мне ўспамінаюцца часта.

І песні пад бух-барабан,
Ды сумныя гукі гітары,
Спяваў барадаты цыган,
З асветленым полымем тварам.

І тыя, з дзяцьмі на руках,
У дзіўным адзенні цыганкі,
Якія па картах і снах
Прадказвалі шчасце сялянкам.

Ад’ехала ўсё іх дабро,
І гора, і дзетак слёзы,
І тое пустое вядро,
Што гайдалася пад возам.

Мы не паходзілі з вяльмож,
Аб іх не снілі ў снах.
Хадзілі летам басанож,
Зімою — ў пасталах.

Стары, бывала, і малы
Вясковы ўвесь народ,
Абуты быў у пасталы,
Насіў іх з года ў год.

З абуткам клопат быў, машын
Няшмат тады было,
Як і старых гумовых шын
Для нашых пасталоў.

Усё ж не шанаваў той час
Абутку нашых сёл.
Была нат пагаворка ў нас:
Дурны ты, як пастол.