Віктар Швед - Мае Айчыны

Ды ў год той ваенны, сорак чацвёрты,
Калі разгарэўся бязлітасны бой,
Фашысты чыгунку пакінулі мёртвай,
Разбурылі цалкам усё за сабой.

І трэба было шмат напружанай працы,
Каб мы дачакаліся лепшых умоў,
Каб наша жыццё зноў магло аднаўляцца,
Каб ездзіць у горад маглі мы ізноў.

Наведвалі Гайнаўку, Бельск пастаянна,
Не трэба да гэтага нейкіх падзей.
Ля Мора сабе збудавалі паўстанак,
І ў горад даехаць было ўжо лягчэй.

Дзяржаўныя ўлады спыніць захацелі
У Гайнаўку з Бельска усе цягнікі.
Чыгунка зусім зарасла пустазеллем,
Не ездзяць у горад мае землякі.

Прысніўся сон. У роднай хаце
Я, апынуўшыся ізноў,
Сустрэўся са старэнькай маці
І прывітаў яе без слоў.

І на калені, як ніколі,
Матулю ўзяў, нібы дзіця,
І маё сэрца, замест болю,
Сагрэла хваля пачуцця.

Нядоўга цешымся мы снамі ...
Настаў майго ад’езду час.
Хацеў забраць з сабою маму,
Ды ад яе пачуў адказ:

— Я ўжо, сынок, жыву ў здранцвенні,
Мне рэдка не баліць калі.
Узяў мяне ты на калені —
Нібы абвёз вакол зямлі.

Пасля ваеннай перамогі
Студэнтам я ў Варшаве стаў,
І ў рамках юнраўскай падмогі
Кардонку рэчаў атрымаў.

У тым пакунку невялікім,
Што з хваляваннем я адкрыў,
І лакавыя чаравікі
Былі і мне, і ўсім на здзіў,

І гэтую абноўку маме
Пастанавіў я падарыць.
А мама адказала прама:
„Шкада, сынок, мне іх насіць.

Не буду абуваць, паверце,
Няхай стаяць, іх не крану.
Абуеце мне іх па смерці,
Калі паложыце ў труну”.

А калі мама памірала,
Яна ў перадсмяротны час,
Як запавет апавяшчала,
Упэўнена прасіла нас:

„Не абувайце мне на ногі
Ніякіх чаравік, галёш,
Без іх, схадзіўшы ўсе дарогі,
Пайду і ў гэту басанож”.

Матулі нашай чаравікі,
Хоць часу прамінула шмат,
Стаяць у хаце, як рэліквія,
Як незвычайны экспанат.

Мне вельмі часта паўтараў мой Татка:
„Вучыся, сынку, без навукі — цьма”.
Між войнамі — не лепшыя парадкі:
Пайшоў у школу: „Вольных месц няма”.

Аднак пасля ваеннай перамогі
На лепшае змяніўся стары свет.
Вучыўся я напорыста і многа,
Скончыў чаргова трэці факультэт.

І дзякуючы гэтым факультэтам
І процьме розных бацькавых турбот,
Змог у жыцці сваім я стаць паэтам,
Каб услаўляць Айчыну і народ.

Я праз жыццё вучуся і вучуся,
Жыццёвых спраў даследую сакрэт.
І гэтым я заўсёды ганаруся —
Ажыццяўляю бацькаў запавет.

Мой швагер, добры чалавек,
Слабее — стала жыць няпроста.
Ён дажывае ўжо свой век,
Яму ж ужо пад дзевяноста.

Сястра нядужая зусім,
Не год жыве ўжо нездаровай.
Я задаволены адным:
Нас тэлефонны лучыць провад.

І сэрцаў лучыць ён біццё,
І клопат наш і спадзяанні.
Надзвычай цэнім мы жыццё,
Ды сум прыносіць прамінанне.

Пазваніў я ў Мора
Да сястрыцы Ніны.
„Дык ляжыць жа хворай” —
Чую праз хвіліну.

Адазваўся швагер
Сумненькі, ціхенькі:
„Чуюся я блага,
Надта ўжо слабенькі.

Дзянёчкі і ночкі
Сталі мне цяжарам,
Хоць падпёр кіёчкам
Я сваю ўжо старасць”.

Журыцца хаціна
Бедная, старая.
Тут Васіль і Ніна
Век свой дажываюць.

Сваё Васьмідзесяцігоддзе,
Што ў праваслаўным Годзе Новым,
Ты пражыла ў сямейнай згодзе,
У цяжкім побыце вясковым.

У сваёй роднай вёсцы Мора
З разумным мужам Васілёчкам
Выхоўвалі дзяцей шасцёра,
Дачушак трох і трох сыночкаў.

І даглядалі вы таксама
У цеснай невялікай хаце
Дзве родныя слабыя мамы
У мітусні бясконцай працы.

І вось, старэнькія абое,
З любоўю жывяце, не з гневам,
Аднак усё-ткі ў неспакоі,
Што дзень наступны прынясе вам.

Таму я вам, мая сястрыца,
І швагер мой найдаражэйшы,
Скажу: на радасць нам жывіце,
І гэта занатую ў вершы.

Гэта, напэўна, няпроста,
Ніхто нам не запярэчыць,
Пражыць гадоў дзевяноста
На вельмі складаным свеце.