Amar Chajam - Rubaji

Каб ганчарам, што смела месяць гліну,
Вярнуць здаровы клёк хоць на хвіліну,—
Не білі б, не давалі б аплявух,
Бо гэта прах бацькоў з зямлі ўспаміну.

Гэй, светам недасведчаны нябога,
Ты з ветру сам і ўся твая трывога.
Мяжа твайго жыцця — цэнтр двух нябытаў,
Тлен у табе, вакол цябе нічога.

Калі я п’ю віно да рання — я такі,
Нявольнік п’янства і кахання — я такі,
Сваю выказваць думку кожны мусіць,
Сам ведаю сябе дазвання — я такі.

Не цешыў чыстага віна арык,
Пакуль да горкай чары я не звык,
На хлеб бяды не сыпаў соль адчаю
І з сэрца са свайго не еў шашлык.

Усіх, хто хоць міг быў у гэтым жыцці,
Чакае жывая чарга ў небыцці,
У царстве зямным вечна жыць немагчыма,
За намі наступныя прыйдуць пайсці.

Паўз краму ганчароў я ўчора йшоў,
Штукарылі яны з зямлёю зноў.
Сам бачыў, ім не ўбачыць, бо сляпыя,—
У даланях трымаюць прах бацькоў.

Болып чым у ружы прыгажосці ў вас.
І вы страйней за кіпарыс якраз.
Не ўцямлю я, нашто тварэц зрабіў вас
У кветніку акрасаю акрас.

Юнацтва кніга пройдзена без гора,
І свежасць весніх дзён была учора,
І птушка радасці, ёй маладосць імя,
Ці сядзе зноў хоць на плячо дакора?

О неба, што з табой, ты бачыш скнар,
Ім лазню, млын, павець даеш як дар,
А ў шчодрага бярэш кусок апошні
Ў заклад, каб мог ён плюнуць небу ў твар.

Цюльпаны і трава вітаюць ранне,
Здагадваюцца, хутка іх не стане.
Мы будзем піць віно і кветкі браць,
Пакуль наўкол квітненне, красаванне.

Стары заезны двор, што светам нараклі,
Магільня рання і змяркання на зямлі,
Стол, што знясіліў 800 Джамшыдаў,
Злы дол, дзе 100 Бахрамаў свой спачын знайшлі.

Прыйшоў — багацця небу не прынёс,
Знік — хараства не прыбыло ў нябёс.
Нашто былі прыход мой і знікненне,
Ніхто не змог мне растлумачыць лёс.

Сяброў увагай не здзіўляй знарок,
З сучаснікамі размаўляй здалёк.
Той чалавек, каму ты цалкам верыў,
Ён вораг — розуму давер свой зрок.

Віно збівае пыху недарэку
І расслабляе кайданы спрадвеку,
Ібліс віна як вып’е, адаб’е
Дзве тысячы паклонаў чалавеку.

За царства Джама даражэй чарапок ад збана,
За страву Мар’ям даражэй мне паспытак віна,
І ранішні выдых з грудзей п’янюгі
Мне ўцешней за стогны Абу Саіда здаўна.

Бутон раскрыецца, абуджаны світаннем,
Зірне на ружу салавей з замілаваннем,
Дык сядзьма ў засень руж, бо ружы зноў і зноў
Усыплюць дол, а мы ўжо тленам станем.

Каханая, што засвяціла зоры
Маіх пакут, сама ў няўцешным горы,
Ці ж маю права лекі здабываць
Я сам сабе, калі мой лекар хворы?

Віном і ружамі з краямі кубак поўню
З той, што абліччам паўтарыла поўню,
І піў, і п’ю, і буду піць віно,
Пакуль жыву, пакуль сябе я помню.

Гэй ты, што дзень і ноч у мітусні,
Не думаеш ані аб Судным дні,
Прыйдзі ў сябе, нарэшце, хоць на момант,
Як час гаворыць з іншымі, зірні.

Пакуль наш лёс на клопат малады,
Віна сягоння вып’ем без бяды,
Бо неба гэтае ў сваім вярчэнні
Не дасць нам потым і глытка вады.

А мэта усяго тварэння — мы,
Вачэй спазнання азарэнне — мы,
Круг свету гэтага, нібы пярсцёнак,
Дзе лепшы камень без сумнення — мы.

Я хворы, дух мой змучаны да дна,
Калі не п’ю віна, мне смерць відна,
І дзіва, чым я толькі ні лячыўся,
Усё мне шкодзіць, апрача віна.

Ідзі і сып на голаў прах нябёс,
Віно смакуй сярод абранніц кроз,
Час не марнуй на клопат, на дакоры,
Той не ўваскрэс, хто перажыў свой лёс.

Яны, што ў бездань мудрасці зірнулі,
Святлом для іншых сталі ў тлумным гуле,
Не выбіліся з гэтае начы,
Панаказалі казак і заснулі.