Аркуш Алесь - Выбранае

Два жаданьні - адно мне прымусам дано,

Не пазбыцца яго аніяк.

У кілішках статычна чакае віно -

Ці адбудзецца змоўніцкі знак.

Я ахвяра - і споведзь мая, як пчала,

Абавязак і праца - штодзень.

Гіпнатычная хваля мяне ўзьняла,

Як бярно, як мэталь, як камень.

НА ВЯЛЕСАВЫМ ЖЭГЛІШЧЫ

Вялес, нібы глушэц, сьпявае гімн

Сваем ўладаньням і сваем падданым,

Трубіць у рог, рагоча апантана,

На пір зьбірае ўсіх, на жэглішча сваё.

Сярод аблокаў адгукаецца Ярыла,

Ляціць на кліч, як ластаўка дамоў,

Хутчэй на сьвята - дзе каханьне і віно,

Две веснавая ўладарыць сіла.

Вялес, ня маючы старых ілюзій,

Мне даспадобы твой бясхітрасны хаўрус,

Ды толькі ведаю - не адгукнуўся Зюзя,

І больш таго - зьлякаецца Пярун.

РАЗЬВІТАНЬНЕ З ТАНТАЛАМ

Дзе вуліцы, дзе сьнег даюць па картках,

Ніводнай страказы, ні мятліка, ні пчолкі,

Адзіны слуп, зь яго у бездань скокне месяц, -

Ўладаньне змрочнага Аіду.

Прыступак не відно - ідзеш гарызантальна,

Ў паветры жахі сноў дзіцячых

Лятуць усьлед - паветраныя шарыкі на нітцы.

Хачу сказаць: - Бывай, Тантал!

Аід не гаспадар - ён Пан і Бог,

Ён сустракае кожнага абдымкам,

Ягоная гасьціннасьць - хітрыкі пракуды,

Дзіця - якому безьліч год.

І ты, ахвяра ўласнага нахабства,

Вар'ятам аглядаеш сьвет фантомаў,

Зьняверлівы ва ўсім, ва ўсіх, -

Бывай, Тантал!

Зярнятка кволае - адзіны апанэнт Аіда,

Для навуковых спрэчак вільгаці хапае.

Дарэмна шкадаваць цябе, Тантал,

Ты сам сабе ўзнагарода і вырок,

Твой лёс, як лябірынты Мінатаўра,

Ты заблукаў, ты схлусіў сам сабе.

Вада зьнікае - рэха вадаспадаў цьвеліць:

Бывай, Тантал!

Бывай, ні шкадаваньня, ні трымценьня,

Учынкі засталіся за плячыма,

Цяпер маё жыцьцё крынічкаю струменіць,

Кудысь бяжыць, сьпяшаецца ўпарта,

Ніхто ня ведае куды.

Ты назіраеш з хіжасьцю вар'ята,

Ня верыш іншаму зыходу,

(Падман Аіда?) бо вакол фантомы,

І толькі голас мой сапраўдны:

Бывай, Тантал!

* * *

На душы супакой, восень зьвіла кубло,

Дождж патрэбны для стомленых воч.

І адразу ўсплывае, як месяц у ноч,

Варажнеча дурманлівых слоў.

Кроплі-гукі дажджу працінаюць мяне,

Як паверхню лагоднай ракі.

На ўзьбярэжжы алешыну вецер ня гне -

Разыйшоўся ў чатыры бакі.

На душы супакой, адчуваю сябе,

Нібы ў чоўне на днішчы ляжу.

Твой, Ясон, карабель, карабель... карабель...

Мне прымроіўся ў рысах дажджу.

* * *

З майго сэрца вырасьце аер.

Ён ад ветру будзе ціха шамацець...

Сэрца - птах, што выбіўся ляцець,

Бо да неба страчаны давер.

Толькі птах ня стане на калені -

Крылы ператворацца ў карэньні.

НОНКАНФАРМІЗМ

Аб чым спрачацца мне з табой?

Мы дзеці рознае сыстэмы,

Цябе хвалююць, дружа, цэны,

А я лічу іх рост лухтой.

Што мусіць быць у сьвеце гэтым -

Адбудзецца, як не суроч,

Дзень сыйдзе, запануе ноч, -

Наклеюць новыя партрэты.

І толькі твой уласны сьвет

Залежыць ад твайго жаданьня,

Ніхто, ні ў якім Татарстане,

Ня зьменіць рух яго плянэт.

І лепшай зброі для людзей,

Чым моц свайго нонканфармізму,

Ня ведае сусьвет вялізны --

Ні ліхадзей, ні дабрадзей.

Бо Д'ябал можа спакушаць

На ўзроўні цэнаў і пасадаў,

Улады, страўніка, акладаў -

І толькі гэтак кіраваць.

Парадак усталюе тут

Бадай што толькі мужнасьць духу.

Змагайся з Д'яблам, космас слухай,

Вазьмі СВАБОДУ за статут.

ПАТРЭБА ВЯРТАНЬНЯ

чарада слоў

драбніцы стракатых падзей

мэтамарфозы быцьця

навонкі

і толькі ў сярэдзіне

разважлівасьць валуна

і акамянелыя адбіткі

хваляў

таму ў сярэдзіне

тваё жытло

сьпічастыя вежы

каляровыя аканіцы

заможныя дзябёлыя

брамы

выпадкова не патрапіш

на вулкі гэтага места

яго няма - пакуль ты

ня ўявіш яго сам

будзеш кружляць

на зорным небе

будзеш клыгаць

як прывід-вандроўнік

пакуль не адчуеш

патрэбы вяртаньня

як алоўкі

што пакідаюць сьлед

зьнікаюць людзі

паломніцтва ў нікуды

крэсьленьне па крэсьленьні

БЫЦЬЦЁ

Марны занятак - зьбіраць

дажджавыя кроплі

аб'яднаныя

яны зьнікаюць

мяняюць сваю сутнасьць

ператвараюцца ў вільгаць

і нават адну кроплю

немагчыма

трымаць у няволі

* * *

Кладу ў імбрычак зёлкі

пры гэтым вымаўляю

сапраўднае імя кожнай

ЗЬМЕНЫ

зьдзіўляюся - зьмены