Аркуш Алесь - Выбранае

як марскія хвалі

бясконца выпраўляюць свой малюнак

бурштынавыя перакочваюцца каменьчыкі

а чарупіны - рэха акіяна

зьдзіўляюся - штодзень я іншы

сталеюць думкі

чаргуюцца жаданьні

пры сустрэчы я спытаю -

хто гэта?

сын прыкладае чарупіну

да вуха - уважліва слухае

ты павязеш мяне летась на мора?

я ніколі ня бачыў мора

нават успаміны аб мінулым

мяняюцца як рэчышчы

родных рачулак

няўжо нехта мае ўладу

над маімі ўспамінамі?!

зьдзіўляюся - гляджу на фотаздымкі

пажоўклыя лісты кнігі

зьдзіўляюся - жыву даўнейшай марай

якая зьдзейсьнілася

на вежы б'е гадзіньнік -

вітае чарговую зьмену

найменьня маёй мары

ВАНДРОЎКА

сын кліча мяне ў вандроўку

яму карціць пабачыць тое

што ніколі ня бачыў

пачуць -

што ніколі ня чуў

паспытаць -

што ніколі не спытаў

ён яшчэ верыць у свае здольнасьці -

усё пабачыць усё пачуць усё паспытаць

і я быў некалі такім

што параіць сыну?

сказаць што гэта марны занятак -

ці ня згубіць хлопец цікавасьць

да жыцьця?

патлумачыць - што нельга ахапіць

неахопнае -

ці дасьць веры?

параіць - засяродзіцца на чымсьці

адным -

ці не памыліцца ў галоўным?

нічога ня буду казаць

мы пойдзем разам

і я ўбачу тое

што ніколі ня бачыў

пачую тое

што ніколі ня чуў

паспытаю тое

што ніколі не спытаў

ULTIMA THULE*

Верш з такой назвай я прачытаў

у эстонскага паэта Матса Траата

ён напісаў яго ў 70-я гады

калі Эстонія таемна марыла

пра ўласны дом

калі захрасла вятроў кола

ў спадчынных ветраках

калі ўпарта змагалася з хвалямі

старая адзінокая сасна

на Балтыйскім узьбярэжжы

Матс тады быў зусім малады

і верыў толькі ў моц свайго слова

«няхай зноў

вечныя гострыя вілы

выграбуць імёны

плямёнаў

з вадзяной магілы» -

такія ён казаў пацеры

і зьвяртаўся да паганскага бога

эстонцаў Тара

І я загарэўся напісаць верш

«Ultima Thule»

я сьніў яго але раніцай ня мог

узнавіць ніводнага радка

я чуў яго ад нарачанскіх хваляў

але ня здолеў перакласьці на родную мову

я бачыў словы верша

выкладзеныя літарамі-аблокамі

над восеньскай пожняй

але ня мог ахапіць позіркам усе літары

каб прачытаць хаця б радок

Па дарозе якая вяла да крыніцы

мы йшлі па ваду -

я васьмігадовы сын Антон

чатырохгадовы пляменьнік Андрэй

і двухмесячны кокер-спаніэль Боб

які ўвесь час блытаўся пад нагамі -

крыніца неўтаймоўнага аптымізму

Быў вечар наперадзе заходзіла сонца

і я адчуваў што вось мы йдзём па

крынічную ваду заходзіць сонца

дзеці бесклапотна балаболяць пра

свае дзіцячыя зацікаўленьні -

гэта той выпадак

калі я магу напісаць верш «Ultima Thule»

толькі сёньня толькі зараз

або ніколі

я паклікаў на дапамогу Вялеса

і мулкімі вуснамі пачаў бязгучна нашэптваць

«Прыйдзі Ultima Thule як срэбная хмара

як вызваленьне ад праклёну сярод ночы

калі не чакаеш ня просіш ня кленчыш -

сьціплая ўзнагарода за дзённую працу

вызваленьне ад грахоў якіх не рабіў

якія не даюць табе ўзьняць галавы

сказаць «Дабрыдзень» і паклікаць гасьцей

прыйдзі як сон пра які расказаў мне бацька

а бацька пачуў ад дзеда

як аса якая прыляцела на твой салодкі стол

і ты радуешся што нехта яшчэ апроч цябе

адчуе смак тваёй хвіліннай насалоды

і ўпершыню ты пазнаеш неба прывітаешся

з сонцам дакранешся да дрэва

і гэта адбудзецца калі прачнешся

а мінулае - як сон як насланьнё

і будзе тое поле і ня тое

тыя ж аблокі - і ня тыя

тыя ж краскі - і ня тыя

ты ўпадзеш у пярыну падбелу

мацярдушкі скрыпеню жывакосту

дзівасілу сьвятаяньніку браткоў

адчуеш пах красак

і ўбачыш між аблокаў

ускраіну паўночнай зямлі -

Эстонію»

Матс Траат прачытае мой верш

калі Ultima Thule прыйдзе й абвесьціць -

Цяпер тут ускраіна

* Ultima Thule (лац.) - край сьвету, ускрайні рубеж.

* * *

іду па Парыжы

як турыст

іду па Парыжы

як чужы

іду па Парыжы

як эмігрант

іду па Парыжы

як дысыдэнт

іду па Парыжы

як летуценьнік

іду па Парыжы

як змоўнік

іду па Парыжы

як барбар

іду па Парыжы

як заваёўнік

іду...

ПАРЫСКІЯ ВЕРАБ'І

На каменным беразе Сены

кармлю з далоні тутэйшых вераб'ёў

папрашайкі падобныя да полацкіх

толькі яшчэ больш нахабныя

дзясяткі фотаапаратаў японскіх турыстаў