Аркуш Алесь - Выбранае

здымаюць нас як супэрзорак

парыскія нахабнікі

лезуць у самую далонь

У МУЗЭІ ПІКАСА

У залях музэя Пікаса

думка - немастацтвазнаўчая -

не пакідала маю галаву -

для апантанага гішпанца

у цэнтры Парыжу вызвалілі палац

а для Селяшчука ў Менску

не знайшлося невялічкай залі

* * *

Пяць разоў на парыскіх вуліцах

сустрэчныя мінакі пыталіся ў мяне пра час

- ня ведаю - адказваў я ўсім

на шосты раз не стрымаўся

і паведаміў полацкі час

А зараз вярэдзіць маё сумленьне -

нехта з-за мяне спазьніўся на сустрэчу

ТВОЙ ПОЗІРК

Расставіўшы ногі як вежа Эйфэля

стаю над Парыжам і назіраю

за гульнёй вечаровых агнёў

Стомленыя аўто шукаюць

месца прыпаркавацца

сэкс-шопы навязьліва запрашаюць

за распусныя занавесы

чыгунныя масты па чарзе адпускаюць

рукі ад берагоў і сплываюць

па Сене разам з бляшанкамі

ад кока-колы і апошнімі жоўтымі

кляновымі лістамі

Калі вы не пасьпелі перабрацца

на патрэбны бераг - не хвалюйцеся:

па сьвятлу пераходзьце

пераяжджайце - па сьвятлу

што ліецца з вакна на вуліцы Gravilliers

Ва ўтульнай кавярні

якую ведаеш зь дзяцінства

схаваесься ад вулічнай ілюмінацыі

і праз шчыліну лёгкіх фіранак

будзеш назіраць за мной

як за мімам

які неварушна гадзінамі стаіць

на пляцы Palais Royal -

ці міргну ці варухнуся

гэткім чынам падаўшы знак

я стаю над Парыжам

і адчуваю твой позірк

* * *

Заўважаю пажадныя позіркі

гэтак некалі я зыркаў на новенькую ў нашай клясе

прыгожую бялявую цыбатую дзяўчыну

бронзавыя мармуровыя гранітныя

бэтонныя шамотныя гіпсавыя вочы

праходжу - не спыняюся -

толькі - дзень добры і да пабачэньня -

музэі галерэі выставы мэмарыяльныя кватэры

Сёньня ізноў іду на ўзьбярэжжа Сены

карміць тутэйшых вераб'ёў -

нямоглы Парыж чакае маіх вершаў

ГРЫФОН

паэма

1

Зь мясьціны А ў мясьціну Б

ляцеў, як баба на мятле,

як рэактыўны самалёт,

як трохгаловы цмок-пілёт,

ляцеў - кугікаў - совы? совы! -

гайдаў нябёсаў сіні човен

і рагатаў, і біў у звон,

як быццам усявышні ён,

і крыламі падрапаў сонца,

ляцеў над Полацкам бясконца,

як транспарант «Memento mori»,

як байка блазна-фантазёра.

Ці ява гэта? Можа сон?

У небе - м е д з я н ы Г р ы ф о н.

Узмакрэў, нібыта на касьбе,

дзень-ноч ляціць ў мясьціну Б,

Полацак трымае дзіва,

нібы жартуючы, гульліва;

у пастку зьвер патрапіў хіжы,

ляціць - і ні на крок ад крыжа,

што над Сафіяй сочыць дзеі,

крыламі б'е - не разумее,

што ён палонны, а ня госьць -

мне Полацак яго аддасьць.

2

Ні «бэ», ні «мэ» па-беларуску,

глядзіць варожа - сыч-сычом.

Я пасадзіў яго ў кутузку

І дзьверы зачыніў ключом.

Размова будзе заўтра ўраньні,

я падрыхтуюся як сьлед,

зь мінулага паклічу здані,

параду дасьць старэйшы дзед.

Я прагартаю сотні кнігаў,

Вялеса выклічу з начы,

інкогніта ён прыйдзе мніхам

і згорне ў кропку далячынь.

І я пабачу сьвет далёкі,

як мапу на сваім стале,

усе афіны і бангкокі

адкрыюць таямніцы мне.

3

Аблокі - літары нябёсаў -

мы развучыліся чытаць,

І то, што дзеецца пад носам,

нам не чуваць і не відаць.

Мы спажываем тлумачэньні

чужынцаў, д'ябла, махляроў.

Сапраўднага гуляюць цені

зрэдзьчас ля спадчынных двароў.

Таму пакралі скарбы нашы -

імёны, славу, абразы;

вякоў злачынная прапажа

нас робіць пруцікам лазы.

А ў небе лётаюць грыфоны,

і кожны мае свой загад.

Падзелена зямля на зоны,

наш Полацак - ня наш пасад.

- Ты пераможаш, не вагайся! -

уночы мне казаў Вялес, -

Але таго асьцерагайся,

хто пераблытаў сэнс і зьмест.

4

Куды ляцеў Грыфон мядзяны?

Каму на крылах нёс загад?

Таемнай злучнасьці падданы,

што ў параўнаньні зь ім масад,

казюрка на сухой сьцяблінцы.

Ён Тэрмінатар 3 - ня менш.

Такі у полацкай глыбінцы

тае ўчыніць - не засьнеш.

5

Нараньні сябар завітаў,

ён выгляд меў стамлёны дужа,

далонь халодную падаў,

нябогу трэсла, як у сьцюжу.

Ён пляшку «Полацкае» меў

для пераможнага «намазу» -

ня кожны раз трапляе леў,

а тут яшчэ арол адразу.

Пілі гарэлку, як ваду, -

ні смаку, ні цяпла жарынкі,

я засьпяшаўся - ужо пайду,

а сябар - пасядзім хвілінку.

Хавае вочы і маўчыць,

затым гаворыць ціха: - Годзе!

Нам ад наступстваў не ўцячы.