Рыгор Барадулін - Евангелле ад Мамы

Хто марнай марай цараваць
Жыве,
Той мусіць мець цара
У галаве!

Радзімапрадаўцы,
Вам гэта ўсё роўна,
За колькі, каго прадаваць і калі.
Глядзіць Беларусь —
Маладая князёўна,
Што вы да запятка ёй не дараслі.

За лыжку сачыўкі,
За потарг улады
Нашчадкаў і прашчураў вы прадалі.
Укленчыць рублю папяроваму рады,
А срэбранікі ўсё ж са срэбра былі.

За трыццаць задужа
За фунт сушоных
Старых валуёў,
А не баравікоў.
Трымаць у рублёвых
Чарнобыльскіх зонах
Вам хочацца ўсіх нас,
Як тых здыхлякоў.

Вядома, кім сплецена
Ваша лапцюжка,
Каб тэпаць нячутна
На цёмны базар.

Так, трыццаць за ўсіх вас
Адсыпаць задужа.
І дні небазарныя й танны тавар.

Прытушаны вечар суботні
Асвечаны маладзіком.
Неонавым малаком
Аблітыя ўсе падваротні.

Уцёкшы з будзённай турботні,
Прытулак укае настрой.
На вулцы ад крокаў старой
Субожыўся вечар суботні…

Абкладзіны — смутная праца.
Рыдлёўка яшчэ не тупая
І тая не хоча старацца,
Капае,
Нібыта ступае

За згорбленаю дамавінай.
Ды просіць знямогла магіла
Абкласці яе дзернавінай —
Зямля ўжо асела, астыла.

Мы, будучыя навасельцы
Кладоў гэтых,
Нешта гаворым:
Нам чарка
І скварка зямельцы…
І кропляю дзелімся з горам.

Сарачыны перад саракамі.
Свой кажух карэлы
Скіне год.
Медзвядзём заспаным зарыкае
Крыгалом,
Збудзіўшы крыгаход.

Паплывуць зямных пакутаў крыгі
Па рацэ,
Дзе берагоў няма.
І зямлю перасмыкнуць уздрыгі,
І жальба пасеецца сама.

Цень адскочыць ад нябачных колаў
Астудзіць пякучую жарству.
І душа падасца да анёлаў.
І надзея выйдзе на траву.

Страх напаў.
Змрок найшоў.
Ноч залегла намоклай калодкаю.
Праз зашклёныя вочкі
Каменных кашоў
Хоча выліцца
Электрасвятло халоднае…

Ціхая ласка сына —
Газаю ў ліхтары.
Дыхае на вятры
Пыхаю парусіна.

Будзе шукаць хутары
Цень незабытага страху.
Дотыкам вечнага праху
Лоб ахалодзяць яры.

Збедніцца змрок-ліхвяр.
Дол падмяце слата.
І праглыне ліхтар
Цупкі язык кната.

Вока жмурыцца.
Душа піцуе.
Пасмы ўгору. Барада набок.
Толькі пэндзаль у руках гарцуе,
Як перастаялы жарабок.

Змрок
Па апраметнай цемры тужыць.
А вагар святла журбу хіне,
То раздзьмухвае,
То цішыць, тушыць
Фарбавы пажар на палатне.

Успамінам цесна,
І цяперака
Хочуць як даўжэй застацца там
З Елісейскіх поймаў мільянерка
І змяя пяшчоты з менскіх дам.

Таямніца прыцемку і зерня.
Цені на калінавых мастах.
Містыка. Містэрыя. Майстэрня.
Маці,
Маціевіч. Маг. Мастак.

Калі на ўчарнелым лёдзе класнае дошкі,
Нібы скарчанелым пальцам завеі,
Я крэйдай выводзіў бяскроўныя літары,
Надзею цепліў сагрэцца агнём,
Што сухім і ўедлівым прыскам
Бяліў, нябачны, наіўныя пальцы.
Запылены, як размазняваты млынар,
І чуць не чуў,
І слухаць не слухаў
Скрыпучую крыўду крэйды,
Якую зразаў нашчэнт,
Выкрасаючы белыя іскры.

Іскры гуляюць у жмуркі,
Не турбуючы цішыню.
Нацешыўшыся — бо распрэжаныя —
Подбрыкамі ды галопамі,
Утуманелыя коні
Падыходзяць бліжэй да агню
І па-буслінаму згодліва
Матляюць галовамі.

А полымя гарачагрывае
Вывіваецца — віх ды віх.
У дол узіраюцца зоркі
Позіркамі неатухлымі.
І коней зоркі шкадуюць,
Думаючы, што ў іх
Забралі белыя крылы
Разам з хамутамі й цуглямі.

Я цяпер зразумеў,
Што такое
Засохлыя карані —
Гэта, калі вада
Іх пакідае.
Ты паехала,
Мне засталося
Стаць вартаўніком цішыні.
Я пастарэў,
Я бяда
Засталася са мной,
Як і ты,
Маладая.

Час паветра не знішчыў.
І вякуюць вякі
Жывадухі гарышчаў —
Галубы й мастакі.