Рыгор Барадулін - Евангелле ад Мамы

Не стае блакітнага, рудовага
Колераў нябеснага спакою.
Крыўда рэжа злою асакою,
Здрада, дзе ні ступіш,
Вывіжоўвае.

Тым жыву,
Што спадчыну датрачваю.
Старасць без пасагу пакідаю.
А душа, вядома ж, маладая
Не жадае
Долю мець жабрачую.

Жыццю непадуладны сон,
Што снёны кімсці,
Новым стане.
Каб спачувала ране ранне,
За сон схавацца хоча скон.
Бо прыручае сон зямны
Да непрабудна-незямнога.
І сніць груклівы сон дарога,
І сняць павеўны сон званы.
І яўна ведаюць яны:

Ёсць толькі сон
І больш нічога…

Нада мной дагарэла знічка,
Загадаць толькі я й паспеў,
Ці не мерзне мая сінічка,
Ці звініць яе сіні спеў.

Сіні-сіні, як тыя хвалі,
Што прысніцца могуць адно.
Сіні, як нябесныя палі,
Што пярун забівае ў дно.

І пакуль чарнатою жычка
Дом глухі мой не абаўе,
Мне звініць у душу сінічка,
Дамінічкай завуць яе…

Каб светла стала, так трэба мала,
Бо радасць сочыць за словамі.
Мне Дамінічка прапанавала:
— Давай мяняцца галовамі!

Трымае досыць змроку густога
Мая сівая, балючая.
Хапала шуму, ставала стогну,
Як той вярбіне над кручаю.

Вядома, гэта незразумела
Усмешцы лагоды —
Унучачцы.
Сваю галоўку мяняе смела,
Каб з дзедавай мулкай мучыцца.

Ды, як шчаслівы дурань з дзвярыма,
Нашуся я з прапановаю.
Шкадую ўпотай, што немагчыма
Пабыць з галавою новаю.

А старасць — хцівая маладзіца
Свой клопат адно і ведае.
І Дамінічцы магла б згадзіцца
Яе галоўка светлая.

Бабульцы нялёгка стаіць
Сваю непатрэбнасць, галечу.
А дзе мая старасць стаіць,
Ці з хлебам,
Ці з торбай заплеччу?

Ці недзе на познім таргу
Лягчэйшы кіёк выбірае?
І сам адказаць не магу,
Не скажа й дамоўка сырая.

Ці гэта на кожным рагу
Я старасць сваю сустракаю,
Ўступаю чаргу па тугу,
За ёй назіраючы з краю.

А старасць шукае мяне,
Я выгляд раблю, што не тая,
Якую, сівеючы ў сне,
Прысніў,
Неадступна ступае.

Мне сталасцю старасць лягчэй
Назваць
І спагадней для слыху.
Змаўкай
Ці, як шлях, язычэй,
Аднолькава радасці й ліху.

Як восеньскі лес,
Галава
Ад чорнага граю цяжкая.
І рэха,
Нібыта знава,
З былой бліскавіцай блукае

Па сцежкай,
Дзе памяць мая
Хадзіла яшчэ маладая,
Цяпер з-пад рукі ручая
Той след
Забыццё выглядае.

Пуляціцца страху сава.
Шуміць
І на страх не зважае,
Як восеньскі лес,
Галава
Чужая
Аж да небакраю.

Хвалям разгубленага ўспаміну
На цьмяны бераг не прыгайдаць
Здрадай падкупленую хвіліну,
Пра гаць дарозе не прыгадаць.

Уцякаючы ў забыццё,
Як у гета,
Вар’яцеючы ў цішыні,
Памяць сабе заслужыла
Хоць гэта —
Права на выхадныя дні.

Звыкаюць сівець аблачыны
І цёпла зрадняцца з дымамі.
Пад ціхую старасць жанчыны
Падобныя болей да мамы

Паглядам, хадою, журбою,
Лагодай, няспешнасцю, стомай
І нават хусцінкай рабою,
І грозьбай да плачу знаёмай.

Таму, пэўна, памяць трымае
Нясмелы акрайчык надзеі,
Каб думаць,
Што мама жывая,
Аднекуль вярнуцца паспее…

Крылы не развінуў у палёце,
Адляцелі ў вырай чароды.
Ён зазімаваў на балоце.
Перамерзлі цёплыя броды.

Выйшаў парабак да жывёлы.
Босы бусел ходзіць па снезе.
Белы — як зіма. Невясёлы.
Нават сны не сніць аб начлезе.

Ногі, зябнучы, ппадымае,
То адну нагу, то другую.
Ні парады, ні рады не мае,
Як зіму перажыць даўную.

Глянуў парабак на пакуты
І сказаў, як роднаму брату:
— Не калей раздзеты, разуты.
Буслік! Буслік! Хадзем у хату.

Гаспадыня ткала красенцы
І сказала:
— У хаце пакіньце.
Ён ад холаду ўвесь трасецца.
Ды ў яго ж чалавечыя кіпці…