Рыгор Барадулін - Евангелле ад Мамы

Дзвіна хоча ў Рыгу з’явіцца
У тумановых шаўках.
У бурштыновых каралях Балтыка
З крывічанкай мусіць лічыцца.

І сучка віцебская
З жыватом у жывых сучках
Вачыма шукае костку.
Пастава рымскай ваўчыцы.

Хмарыцца цёмнааблока.
Выкні, мой настрою.
Песні маміны далёка —
За гарою сырою.

Затрымацца не хацелі,
Як на рэчцы хвалі,
Леты маміны зляцелі —
Вырай даганялі.

Песні спеты,
Зжаты леты —
Не вернуцца з прочак.
Усе цветы пустацветы,
Адзін васілёчак…

Стаміцца ў варажбе,
З самім сабой застацца,
Прывыкнуць да сябе —
Капрызнае мастацтва,

Каб чуць,
Як час звініць,
Як моц бярэ знямога.

Ва ўсім вініць
Сябе самога.

Адчуваю, сочыць за мною…
Адчуваю, пагляд гарыць…
Адчуваю, дыхае за спіною…
Аж часам загаварыць
Хочацца з Ёю…
Ды трымаюся, хоць чакаю…
Бо яшчэ не знікаю…

Гэтулькі часу на гэтай зямлі
Нас і трывае Адзіны,
Колькі спатрэбіцца нам,
Каб маглі
Нашы грахі й правіны
Перад матулямі выкупіць,

Ды
І неўміручасці мала,
Каб пакаяння нямыя пуды
Шаля спагады ўтрымала.

Шчодра нам плоціцца:
Злосцю за злосць
І за пакуту — пакутай,
Покуль ліхвярна душу
Ягамосць
Возьме даўжніцай разутай.

І даганяе матулю душа,
Грэх несучы за сабою.
Там жа, напэўна,
Такая шаша —
Што ні слядоў, ні выбояў…

Хай слёзы ці бобам, ці градам —
Каза твае долі някозная.
Ужо ты за тым даляглядам,
Адкуль азірнуцца позна.
І як ні круціся, нябога,
Назад не павернеш нічога.
Уперад глядзі,
Дзе блізкаю
Душа твая ўздрыгвае пліскаю.

Мы сваёю здаволімся пашаю,
Лепшай так за свой век
І не ўбачылі.
Дзеці — роспач дарослая нашая,
Унукі — спадзяванні дзіцячыя.

Куртаты ўнуччын
І мой цыбаты
Без слоў два цені
Вядуць дэбаты.

Два цені моўчкі
Вядуць размовы,
Унуччын ранішні,
Мой вечаровы.

Трава прыціхла
Ў хатраспляценні.
Лятуць два цені,
Як летуценні.

Бяжыць Дамініччын
За матылькамі,
А мой ніцее,
А мой знікае.

Душа глядзіць, як цела адмірае,
Надзённая, відушчая яна
Глядзіць з таго нябачнага акна,
Адкуль відаць ёй
Хата з краю раю.

А ведае, паспеецца яшчэ
У хату новую перасяліцца.
Цячэ жывіца,
Сыплецца ігліца,
Пакуль на подруб сосны
Час сячэ.

Цераз пушчы, цераз гаці,
Цераз ляды
Абагрэцца куццёю ў хаце
Ішлі Каляды.

Сена грэлася пад абрусамі.
Свечкі грамнічныя не гаслі.
Коні загадвалі гаспадару самі
Мурагом не абносіць яслі.

Не елі й не пілі
Старыя дзяды,
Пільнавалі, калі
Народзіцца зорка Калядная
І маладзік малады
На адлігу ці на халады
Засвеціць каля яе,
Каля аднае.

І мароз хоць раз у жыцці
Запрашалі паспытаць куцці:
— Будзь, мароз, пры сіле,
Толькі нас не ўшчыкні,
Не ўкалупні.
І ты, васілёк, не бойся,
Нябёсся ў жыце! —
Жадалі.
І яшчэ прасілі:
— А вы, вераб’і,
Нашых не малаціце,
Ляціце
На Дзямідавы калапні!
А каля рэчкі
Каля Доўжыцы
Ад спрэчкі прэчкі
Ішлі калядоўшчыкі,
Калядавалі,
Дзякавалі,
Калі давалі.
Ішлі
З торбамі й мяхамі.
Кашалі
Здорам ім махалі
Часам,
Не ўпікалі
Калядоўшчыкаў
Кавалкам ласым.

Запрашаюцца Каляды
За сталы
Крывічанкамі й крывічамі.
З ласкаю
І малы й сталы
Прывячае
Свята наскае,
Крывіцкае.
А над яслямі карова
З ціхімі вачамі
Дыхае сабе
Цёплымі пыцкамі,
А ў каровы зорачка ў ілбе.

Па летах пазнаеш палетак,
Па восені посіні подых.
Вятры па загонах палеглых,
Тугу па струхнелых калодах.

Трымаючы боханаў поўні,
Не грэбуй, багач, сухарамі.
Вясною заўважаны,
Помні —
Зіма твая не за гарамі.

Зіму сустракай праснакамі,
Вясну сухарамі надзеі.
Каб цёпла з зайцамі завеі
Апошнія дні прыскакалі.