Рыгор Барадулін - Евангелле ад Мамы

Смуга не каецца ў сваёй правіне.
У суравея прападае пыха.
Счарнелыя вулканы кратавіння,
Прысыпаныя снегам,
Стынуць ціха…

Стары распяць імкнецца парасон,
Прысеўшы на краёк ламанай лавы.
І парасон свой адчувае скон —
Не слухаюцца і яго суставы.

Райцэнтр — абрабаванае мястэчка,
Свянцонае савецкім мацюком,
Як тое велікоднае яечка,
Разбітае фальшывым мацаком.

У абліччах старых ведае кожны штрых,
Што на іншы ніхто яго не памяняе.
Узнагароды вясёлы звіняць на жывых
І ціснуць мёртвых ахрыплымі камянямі.

Няма чым месту прыкрыць свой плех,
У засені ўзнікнуць бы нанаў.
На шалях ляжаць,
Як нязважаны грэх,
Сцюдзёныя пальцы бананаў.

Усё ў кунежна-белым сне.
Бог нават затаіў дыханне.
Ледзь Ён расчулена ўздыхне —
Святла не стане,
Сон растане…

Снегу гэтулькі шмат,
І да таго ён белы,
Што, як таму каню,
Захочацца раптам травы
Сырой, нявыспанай,
Такой — каб аж цуглі пазелянелі.

Мароз. Прытома. Беласцежжа.
Лянее люты ля мяжы.
І мне пачулася з разбежжа:
Сініцы точаць лемяшы…

Белая робіцца барада,
Фарба ліняе любая.
Не выцвітае толькі жуда,
Цемра не выгарае.

Ледзьве запусціць жуда кіпцюр,
Выпусціць не пажадае.
Неба ўцямнее,
Як даўні мур,
Ззябне надзея худая.

Стане самога сябе шкада —
Цёмна з душою цяжкою.
Вольна вяльмуецца ў цемры
Жуда
Цемрынай любай дачкою.

Папахадзі
Па лам’і, па хлуддзі,
Збіўшыся з тропу за хаткай,
Выйшаўшы з цемры,
У цемру йдзі
Згадкай святла
І загадкай.

У глыбіні не мае дна,
Ірвецца — не парвецца,
Бо неўміручая яна,
Таму й душой завецца.

Ідзе балюча па жарстве
Да берагоў Элады.
І той,
У кім душа жыве,
Над ёй не мае ўлады.

Яна парчу,
Як і паршу,
Умее зрынуць смела.
І нельга вынесці душу,
Як дамавіну,
З цела.

Воўна — аблачына,
Прывязаная чынна
Да прасніцы.
І пралля
Цягне аблачыну за вымя,
Доіць і доіць яе
Пад вуркатанне
Калаўрота й ката.
Цупкі, асачысты струмок
Цячэ й цячэ,
Рэжучы пальцы пралліны
На скіпучыя каляінкі.
І пасля з каляных цуркоў
Цёплае аблачыны
Ткуць адзенне, аблачэнне,
Абвалачэнне,
Пасланае небам самім
Праллям, ткаллям
І ўсім-усім…

І адварочваецца спіной —
Не цырымоніцца літасць скупая.
І адчуваю, як смела за мной
Блізкай раднёй
Галеча ступае.

Крыўдзіцца дарагая радня,
Што на яе забыўся… да часу!
Хоць, як казалі, радня да дня.
Нішчымніца толькі
Помніць закрасу.

Ад роду не ў воду!
З пустых каўшоў
Накорміш голад хіба дакорам.
Галечу помню —
З галечы прыйшоў,
Ды зноў
Прызнаваць за радню яе —
Сорам!

Я па чарзе зняволенай вадзе
Па-хрысціянску падстаўляю шчокі.
Наводліў б’е струмень,
Пачаўшы скокі,
І ад яго халоднасці нідзе

Я не схаваюся ні на зямлі,
Ні пад зямлёй,
Пакуль патрэбен стоме
І цень мой не спадобіўся саломе,
Што сціснулі ў аглухлыя кулі.

За ўсіх, хто змоўкнуў,
Гаварыць вадзе,
Пакуль туман ідзе,
Плывуць аблокі.

Падставім шчокі,
Дзень мой яснавокі:
Ручнік дадуць
На незямным судзе…

Пачынаю восень адчуваць
І вясне не верыць паступова.
І гусцей смуга,
І пастухова
Мне туга нашчадная чуваць.

Кожны з нас, ці ўдачлівы пастух,
Ці няўдаліца,
Сваю радоўку
Адбываць памалу ці падоўгу
Мусім,
Покуль прысак не патух.

Грэецца ля вогнішча бяда,
Лёс пасём свой,
Парабкуем, княжым.
І, галодная, за лёсам нашым
Сочыць ваўкарэзінай жуда.

Выскачыць з рабінавых начэй
Радасці маланка шаравая.

Пераміргваецца з журавамі
Вогнішча самотнае вачэй.

Спадчыну апошнюю датрачваю,
Спадчыну датклівага маленства.
З рупнасці скупечага шаленства
Я дрыжу над рэштай,
Над астачаю.