Рыгор Барадулін: Евангелле ад Мамы

Пачала ў невядомым страху
Узірацца ў кіпці наўскоса.
Маладзіцы бусел з размаху
Дзюб — і выдзеўб палову носа.

— Бусле! Што ж ты зрабіў ліхое!
Я калекаю засталася.
Бусел кажа:
— Ляці са мною.
Выгаю ўсё па хуткім часе.

— Як ляцець мне, бяскрылай? —
Пытае.
— Апрану цябе, — кажа, — ў крылы.
Выйшлі ў двор,
І хвіліна тая
Таямніцаю ўсё акрыла.
Узняліся ды паляцелі.

І зрабілася цёмна ў хаце.
Дзеці дробныя асірацелі,
Засталіся яны без маці.

Маладзіца ў гасподзе новай
Новыя навяла парадкі.
Стала жонкай яна бусловай.
Нарадзіліся бусляняткі.

Ды зрабілася сумна гэтак.
Просіць мужа:
— У край паляцім мы,
Дзе пакінула першых дзетак.
Прыпаду хоць крылом да радзімы.

З буслянятамі прыляцела,
Села на сваім азяродзе.
Галаву закідвае смела
І клякоча,
І ў ціхай згодзе
Памагаюць ёй бусляняткі
Клекатаць:
— Кле, кле, кле! — на палеткі
Льецца клёкат.

— Бы ў нашае маткі
Голас, —
Кажуць першыя дзеткі.
Дай жа ў клетку зловім бусліху, —
Дзеці раяцца.
З азярода
Не ўцякае бусліха.
Паціху
Захінаюць сетку.

З гарода
Дзеці ў хату ўнеслі бусліху,
А на грушыне бусляняткі.

Пачакаўшы на моры крыху,
Прыляцеў бацька бусел,
Бы ў ладкі,
Плешча крыламі ды клякоча.
У акно як ударыць дзюбай —
Шыба дзынкнула па-сірочы.
Бусляняткі да маткі любай.

І паселі на стол бусляняткі.
— Кле, кле, кле, —
Цыбаюць на палаці.
Дзеці першыя, як ападкі,
Плачуць:
— Кажуць, ты нашая маці?

— Кле, кле, кле,
Дзеткі, я ваша мамка,
Ды вярнуць мне няўзмогу страту:
Зашчапіла кутая клямка
Дзверы ў зачараваную хату.

Бусляняткам быў край нямілы.
Пер’е ў маці ўчарніла гора.

…Дзеці вывелі птушак за крылы.
Паляцелі яны за мора…

І як хапае ў цябе дабрыні
І цярпення ўвогуле,
Каб у свае несканчоныя дні
Чуць столькі хлусні,
Бачыць гэтулькі погані,
Гэтулькі поскудзі,
Як ты трываеш,
Госпадзі!

За ўсё ў гэтым хуткім жыцці
Сваім жа жыццём заплаці,
Каб ціха паспець развітацца,
Але ў даўжніках не застацца
Ў зямлі,
Дзе вузельчыкам ты
Жыццём завязаны на памяць,
Каб мог і наступнік твой цяміць,
Што доўг закрычыць з нематы.
Прарэжацца голас адчаю
І ўзыдуць кругі на кругі.
Жыццё нам усё пазычае,
Каб смерць спаганяла даўгі.

Наказ свой напісаць хачу, але баюся
І напамінам разбудзіць бяду.
Пакуль жыву,
Датуль малюся Беларусі
І да сваіх з малітвай гэтай адыду.

З сабою Беларусь насіў па белым свеце,
Дзе толькі я ступаў,
Там і яна была.
Нашчадак крывічоў,
Я меў адно на мэце —
Як кужаль, адбяліць і слова дабяла.

Каб ручніком кужэльным выцер вочы
Наступнік мой і позіркам з’яснеў.
Мне сонечнілі дзень
І ранішнілі ночы
Крывіцкая мілосць,
Крывіцкі рупны гнеў.

Калі адчую,
Што прыйшло маё бяссілле,
Прасіць пачну
Як самай боскай мілаты,
Каб і вятры па-беларуску галасілі,
Нудзіліся па-беларуску чараты.

Ідзе мой цень замроенай травою,
Сцяжына з дому і дамоў вядзе адна.
Не томіцца трымаць зялёнай галавою
Вушацкі небасхіл
Вушацкая сасна.

Смех давіцца журбою,
Зайздросціць шчасцю гора.
Жыві самім сабою,
Ты сам сабе апора.

З табой твае трывогі,
Куды б цябе ні ўпекла.
Адны і тыя ж ногі
Вядуць у рай, і ў пекла.

Бяжыць і пралятае
І чарада, і зграя.
Рука адна і тая
І лашчыць, і карае.

Здадуцца зоркі ўночы,
Што ў цёмнай місе груца.
Адны і тыя ж вочы
І плачуць, і смяюцца…

Я — пасівелы бацька дзён маіх,
Дзён маладых,
Што ў свеце разбрыліся.
Чакаю іх,
Гукаю марна іх —
Мне не сабраць усіх
Пры поўнай місе.

Ні весткі з невядомай стараны,
Дзе будуць дні мае старэць паволі.
На бацьку забываюцца сыны,
Як быццам не было яго ніколі.

З душы не вгнаць,
Што сплыло з вачэй.
Былая баравіна ные пнямі.
Трасуся над сваімі, як кашчэй,
Асатнімі распешчанымі днямі.