Рыгор Барадулін - Евангелле ад Мамы

Гэта, пэўна, прыкідваў і Ной,
Ад каго з нашчадкаў ягоных
На зямлі застаецца гной,
Хто з’аблічыцца на іконах.

Што больш трэба,
Ці дух, ці гной,
Не адкажа зямля збажыной.

Эміграцыя — вечны рух.
Эмігруюць птушкі ў выраі.
А куды
Эмігрыруе дух,
Калі
З цела душа эмігрыруе?

Сум,
Як прывід старажытнай Грэцыі,
Здаўшыся аднойчы, не знікае.
Толькі дай
Дрывам журбы ўгарэцца,
Дым гняздо саўе над хмызнякамі.

У залёты да спадзеўкі лётай,
Суцяшай душу гадзінай шарай.
Радасць суцішай сваю самотай,
Марай гнеў карай,
Як цёмнай карай.

І прала роспач воўну часу,
Счасаную на ваўначосцы
Гняўлівасці ды неціхоцця.

І ткала роспач коўдру часу
На мулкіх кроснах,
Якія Хронас змайстраваў.

І засцілала роспач ложак,
Пакуль Харон смаліў свой човен,
Каб перавезці з часу ў бесчась.

Снег лясны ўрачысты, як вясковец,
Што на фэст прыспеў раней за ўсіх,
Свеціцца — аж сосны зелянеюць
Ад святочнай радасці ягонай.

Свеціцца — аж збіўся з панталыку
Малады лясун, бо перазімак
Белаты не бачыў. Атрасае
Рыжыя іглінкі з каўняра.

Снег лясны, як ціхі сон пра маму
І забыты, і наноў саснёны
У сасновай хаце даўніны,
Сніцца… сніцца…
Аж прачнуцца страшна.

Плылі з блудадзейнага Рыма
З заразай маралі вазы.
Айчына шукала айчыма
І лоб непакорны гузы.

І грукалі здані дзвярыма.
Паганцаў гнялі абразы.
Прарокі праходзілі міма.
І чэрці ўцякалі з лазы.

Світанне сухімі вачыма
Вітала снягі й маразы.
Разгадвала роспач, магчыма,
Загадку слязы…

Веча мае свой рот —
Ад роспачы круглы звон.
І на веча ідзе народ,
І, як звон,
Гудзе ён.

Звон мае свой язык.
У людзей языкі свае.
Даганяюць адзін аднаго
Зык і сык.
І кожнаму спрыту стае.

Туманеюць галовы.
Ракою плыве чарот.
Вечна галодны
У веча рот.
Незадаволенае, як прыблуднае,
Чэрава —
Не палуднавала,
Не вячэрала
Нідзе.

Таму й гудзе…

А гарады — як мужчыны ў гадах,
Не спатоліўшыся прыгажосцю,
Пачынаць дбаць
Пра ложак і дах,
Радавацца нехаджаламу госцю.

Позірк — паломнік.
Страх — пілігрым.
Іх разумее здароджаны подзіў.
Віцебск —
Расхрыстаны Ерусалім
Слухае неба
На схілах стагоддзяў.

Відаць, не без падстаў
У радасці й журбе
Ранейшага сябе
Я забывацца стаў.

Ці проста горшы стаў,
Ці лепшы, як сказаць.
Я ўзелянеў, як стаў,
Зарос, як сенажаць.

Забыў, як спіць агонь,
Як трызніць цень труной,
Як сохне свежы гной,
Як пахне потны конь.

Каляным снегам заслаліся ўзгоркі.
Крыгамі грымнуў мароз нягеглы.
Пралегла па лёдзе калядным
Да зоркі сцежка ўздрыглівая.

Маё маленства — маё маленства
Айцу, й Сыну, й Духу Святому.
Маё маленства — шчырае ўкленства
Пачутаму сэрцам, нябачнаму Тому,

Што мне дазволіў
Быць госцем свету,
Што неба ў полі назваў Айчынай.
Радком ягонага Запавету
Я вылушчаны на святло ляшчынай,

Якая доляй маёй названа.
І ацянінка яе лісціны
Была даланёю бацькі Івана,
Была хусцінай мамы Куліны…

Увечарэлы змрок плыве, плыве,
Лагчыны засцілае белым дымам.
Сумёт не чуе,
Як на галаве
Ад сцюжы быльняжынкі сталі дыбам…

Збіваючы босыя ногі
Аб каменьчыкі, аб валуны,
Падаткнуць не паспеўшы
Падол гарачы,
Віцьба бяжыць
Прасіць ратунку ў Дзвіны
Высахлай, спрацаванай прачкай.

Гадзіннік глынае гадзіну
Яшчэ адну.
І ратуша слухае,
Як гук у каменных грудзях сціхае.
Успенская горка
Трымае будыніну, як труну,
І ёй спачувае восень
Яшчэ не глухая.