Рыгор Барадулін - Евангелле ад Мамы

У хаце дыхае аерам, маем.
Схаваўшы цень свой пад крысо,
Дзяды
Траецкія прыйшлі.
Мы іх прымаем,
Чым маем.
— Хоць спачніце ад хады!

Маўчаць Дзяды,
Маўчаць, як аблачыны,
Што мусілі праліцца цішынёй.
І прыцемкаў забытых
Пух качыны
Змятаецца нябачнай даланёй.

Траецкі дождж
Паволі любіць ліцца.
Чакаў,
Калі прыйшла пара касіць.

Стараецца дарэмна бліскавіца
Сама сябе за локаць укусіць.

На Радаўніцу свечку запалю.
Схілюся. Замоўкну.
Ціха памалюся.
Даверыўшыся вусцішнасці й скрусе,
Успомню тых,
Хто паўтарыў зямлю.

Тут пры святле задуманага дня
Гаркотна стыць заплаканаму воску.
А там,
Дзе ўсё павінна быць па-боску,
Ці выплача сябе душа да дна?

Я помню ўсіх,
Старых і маладых.
З іх кожны мне
Сваю пакінуў звычку.
І полымя нявінную каплічку
Хістае
Чыйсці непрысутны ўздых.

Усё сваёй чакае кары
Ад чалавека да пчалы.
Стае і ганьбы, і хвалы
Ўсім — ад красуні да пачвары.

Ды ганьба сцішыцца па часе,
Да іншых кінецца хвала.
І ўстане цяжка з-за стала
Бяда, што сваццяй набылася.

Махне рукою радасць-скнара,
Растане сум, як снег вясной.
Ды пойдзе першай за труной
Ягоная за кожным кара.

Як матылёк свой кокан цёмны,
Душа мая
Пакіне цела.
І сонечныя верацёны
Спрадуць сарочку,
Каб зіхцела!

Бо й нарадзілася, магчыма,
Душа ў сарочцы,
Раз паспела
Зжыць недаверлівае цела
І неба падтырмаць вачыма.

Зямное ўсё
Душы чужое.
Эклезіяст спяшаў зазначыць:
Усё вачыма лепей бачыць,
Чым цёмначы блукаць душою.

У руху ў несупынным коле
Душа адчуе
Подых Ойчы.
Зямлю наведае аднойчы,
Ды мной
Не будзе ўжо ніколі…

На зямлі не злічыш сонцаў уначы.
Можа, зоркі свой патрэбны час праспалі?
Колы з’езджаныя паляць крывічы.
Перад цемрай правінілася Купалле.

На платах набралі ветру ў рот збанкі,
Самі просяцца ў агонь з паветкі дровы.
На плытах і на ганках плывуць вянкі,
І з вянкамі на рагах прыйшлі каровы.

Светла ў хатах селі продкі на куце.
А ў бары, які не ўвесь патрэба ссекла,
Кветка Папараць спалохана цвіце,
Як душа, што з раю вытурылі ў пекла.

Ад урокаў крапіва ды палыны:
Зві папружку дый тужэй аперажыся.
Дамавіты, дымавіты, смаляны
Дужы дух паблытаў долы й высі.

Белабог даў белы кужаль з туману
І чырвоны полыск вогнішча — Купалле,
Бел-чырвона-белы сцяг у даўніну
Нас вядзе,
Каб мы не счэзлі, не прапалі!

На вуліцы хадою ціхаю
Ступае сабе старая,
І радасці той стае,
Што глухая зямля яе
Яшчэ адпіхвае,
Яшчэ не прымае…

Вадохрышча — воля вадзе,
Марозу — сцюдзёная доля.
Завея крысом Калядзе
Махае,
Знікаючы ў полі.

Прымае хрышчэнне вада —
Паганка ад першай крыніцы,
З-пад цёмнага лёду жуда
І ценю ад крыжа баіцца.

У проламцы цёпла вадзе —
Ад пары цяплей суравею.
Вада за сабой павядзе
Разводдзе вярбовага рэю.

Свянціцьмем хрышчонай вадой
І хаты, і борці, і труны,
Казу з барадой — на надой,
І руні азяблыя руны.

Хай руны вада прачытае —
На тое ж яна і святая!

Сівая бабулька —
Як тая прасніца:
З парадзелай кудзелі
Ейных кудзёрак
Старасць —
Старанная пралля —
Пражу прадзе
На саян
Бязважкі, як вецер,
Белы,
Як сам туман…

Зняверанасць —
Жабрачка несусветная,
Як міласціну, ісціну жабруе.
Маўчыць,
Што за спіною апраметная,
А дбае пра шаршатку залатую,
Каб збольшага залапіць лахманы,
Бо лахманам яе няма цаны.

— Дарагія гаспадары,
Вам ці не надакучылі госці? —
Запытацца ў лагчыны, ў гары,
У ракі ды ў лясіны ў бары,
Ў аблачыны, Яе Высакосці,
Запытацца ва ўсіх мусім мы,
Покуль нас яшчэ слухае слова,
На кватэру да вечнай зімы
Адыходзячы абавязкова…