Кастусь Тарасаў: Крыж памяці, меч лёсу

1306- паход войска наваградскай дзяржавы на чале з князем Віценем на польскія землі. Ліцвінскія палкі дашлі аж да Каліша.

1307- вызваленне войскам Вялікага Княства Літоўскага, ачоленым князем Віценем, Полацка, які захапілі крыжацкія аддзелы.

1311- рабаўнічы паход 6-тысячнага войска крыжакоў на вёскі і гарады Гарадзеншчыны.

1311- паражэнне войска вялікага князя Наваградскай дзяржавы Віценя ў бітве з крыжакамі каля Растэнбурга ў Прусіі.

1314- перамога войска гарадзенскага старасты князя Давыда (сына Даўмонта) над крыжакамі пад Наваградкам.

1315- рабаўнічы напад татараў на землі Наваградскай дзяржавы.

1315- далучэнне да Наваградскай дзяржавы Берасцейскай зямлі. Паход войска вялікага князя Віценя на крыжакоў у Прусію.

1316- гібель вялікага князя Віценя пад час навальніцы ў полі каля Наваградка ад удара перуна.

1318- паход гарадзенскіх конных харугваў на чале з князем Давыдам на немцаў у Прусію.

1320- перамога войска Вялікага Княства Літоўскага над крыжакамі каля Меднікаў.

1320- захопніцкі паход войска Вялікага Княства на чале з Гедзімінам на гарады Ўладзімір-Валынскі і Луцк.

1322- пераможная бітва войска вялікага князя Гедзіміна з уладзіміра-валынскімі і бранскімі князямі на рацэ Ірпень недалёка ад Кіева. «Кроніка літоўская і жамойцкая» датуе гэтым годам далучэнне валынскіх і северскіх княстваў да ВКЛ.

1323- удзел гарадзенскага палка на чале з князем Давыдам ў абароне Пскова ад крыжакоў.

1323- наезд крыжакоў на Наваградскія землі. Няўдалая для іх аблога Лідскага замка.

1324- рабаўнічы напад крыжацкіх аддзелаў на Мядзел, спаленне вёскі Верцялішкі.

1324- паход войска Вялікага Княства Літоўскага на чале з князем Давыдам Гарадзенскім на землі мазураў.

1325- напад татарскага войска на землі Вялікага Княства Літоўскага.

1325- спусташальны паход крыжацкіх палкоў на Полаччыну.

1325- 16 кастрычніка, шлюб дачкі Гедзіміна Ганны-Альдоны з польскім каралевічам Казімірам. Пасагам Альдоны сталі вызваленыя Гедзімінам польскія вязні, якіх назбіралася за папярэднія гады наездаў на Польшчу 24 тысячы. Гэтая лічба, прыведзеная храністам М.Стрыйкоўскім, некалькі перабольшаная, бо яна роўная войску, якое выводзілі на вайну. Цікава, што Гедзімін нічога болей да пасагу дачкі не дадаў. Варта параўнаць гэтыя ўмовы шлюба з шлюбнымі ўмовамі Крэўскай дынастычнай вуніі 1385 года.

1326- паход войска Вялікага Княства Літоўскага на чале з Давыдам Гарадзенскім на Брандэнбург. Здрадніцкае забойства князя Давыда падкупленым польскім рыцарам Андрэем Гостам.

1328- напад крыжацкіх палкоў на Горадню. Паход войска ВКЛ на чале з Гедзімінам на лівонскіх рыцараў.

1329- напад крыжацкіх палкоў на Гарадзеншчыну і Жамойць.

1331- рабаўнічы напад войска ВКЛ на польскія землі з тае прычыны, што сваяк Гедзіміна польскі карольУладзіслаў Лакаток адмовіўся выступіць сумесна супраць крыжакоў і не выплаціў неабходную за адмову кампенсацыю.

1331- пераможная бітва палкоў вялікага князя Гедзіміна з тэўтонцамі магістра Генрыка фон Плока на рацэ Акмені. Гедзіміну дапамагала татарская конніца.

1333- напад крыжацкіх аддзелаў на Полацак.

1336- паход прускіх крыжакоў і запрошанага нямецкага рыцарства на замак Пунэ; тысячы ліцвінаў, каб не здавацца ў палон, самі сябе забілі. Надзвычайны выпадак мужнасці.

1338- напад татарскага войска на землі Вялікага Княства Літоўскага.

1339- удзел друцкага палка ў паходзе татараў на Смаленск.

1341- аблога войскам Вялікага Княства крыжацкага замка Баербург. Смерць у баі вялікага князя Гедзіміна пад час штурму замка.

1341- паход князя Альгерда са сваім віцебскім палком на дапамогу пскавічам супроць крыжакоў.

1342- паход полацкага, троцкага, віцебскага палкоў на чале з князем Альгердам на дапамогу Пскову, асаджанаму крыжакамі.

1343- рабаўнічы паход крыжацкіх аддзелаў на Полаччыну. У наступныя 27 гадоў крыжакі правялі 100 нападаў і паходаў на Вялікае Княства, у адказ войска ВКЛ зрабіла 42 паходы на крыжакоў.

1344- змова Альгерда і Кейстута, малодіых сыноў Гедзіміна, супраць старэйшага брата Яўнута, які «па старыне» пераняў месца бацькі на троне вялікага князя. Злучыўшы свае вайсковыя сілы, Альгерд і Кейстут парушылі закон і аднялі сабе ўладу. Пераможаны Яўнут атрымаў ва ідзел Заслаўе, ад яго пайшлі князі Заслаўскія.