— А я якраз хачу ёю быць! — адчуваю, як у мяне аж пырскаюць з вачэй слёзы.— Хачу, каб мяне хоць крыху кахалі, мной даражылі, пра мяне памяталі, мной займаліся, удзялялі ўвагу, радаваліся са мной!..
— Во-во, як малая!..
— Ну і няхай!..
— Прабач, Іра, мо я сапраўды часамі... Але ж не забудзь, ты ўжо — маці, жонка. Сямейныя абавязкі... Прызванне жанчыны — падтрымліваць ачаг сям'і...
— Чорт сваё, поп сваё. Нічога да цябе не дайшло. Ой, які ты нудны!..
15.
Некалькі дзён няёмка перад мужам за свой выбух у гасцініцы. Ужо ведаю — не трэба было яго абражаць. Але ён па-ранейшаму сядзіць над паперамі, не падае і выгляду, што была ў нас сварка,— не падаю выгляду і я. Паступова ва мне нават расце помслівае задавальненне, што мужу я дапякла і гэта яму не пашкодзіць.
Пасля доўгага перапынку нарэшце сустракаю незнаёмага ды ледзь стрымліваюся, каб не выдаць сваю радасць. Ківаю на прывітанне галавой. Ен усміхаецца. Нават прыпыніўся. На нагах у яго замшавыя чаравікі.
— Дзень добры! — кажа.
— Добры дзень...
— Ці не пара нам пачаць вітацца?
— I я думала пра гэта! — смяюся і ведаю, што ў мяне блішчаць зубы, вочы.
— Вось і дамовіліся! — з жартоўнай дзелавітасцю кажа.
— Дамовіліся! — у тон крычу і я.
Убягаю ў нейкі пад'езд, аглядаю сябе ў люстэрка. Ух, як усё атрымалася проста і натуральна! Перабіраю ў памяці, як усё адбылося, і зноў радуюся — лепш і не прыдумаеш!
З таго дня мы вітаемся і нават абменьваемся нязначнымі словамі — аб надвор'і, вуліцы, вітрыне, прахожых. Тое, што гавару я,— заўсёды з клічнікам, Тое, што кажа ен,— дакладнае, нешматслоўнае, лагічнае і, як мне здаецца, вельмі разумнае і значнае. Голас у яго мяккі, спакойны, поўны затоеных пачуццяў, сілы і страсці.
«Ён — незвычайны! — падказвае кожны раз пасля такой сустрэчы маё сэрца.— От бы пазнаёміцца з ім блізка, запрасіць дадому, звесці іх з Косцем...— прыкрываю ўсё фігавым лістом ды раблю выгляд, што нічога кепскага не адбываецца. I радуюся, бо знайшла прычыну для размовы: — Я павінна яго павіншаваць са святам, гэта будзе наш першы крок да збліжэння! Потым запрашу дадому, і будзем мець новага сябра!»
Муж адставіў машынку ды пачынае гартаць газеты:
— Хоць кінуць вокам, халера, што на свеце робіцца? Мо там ён перавярнуўся дагары нагамі, а ты і ведаць не будзеш!
Дарэмна ён апраўдваецца. Я задаволеная, што не звяртае на мяне ўвагі. Адчуванне беспрычыннага сораму, якое мела дарогай, і незразумелае хваляванне зніклі. У прывычнай атмасферы дома раблюся зноў упэўненай і беззаганнай.
Займаюся гаспадарчымі справамі. Тады саджуся пісаць цётцы ліст. Памалу вяртаецца ранейшае — з галавы не вылазіць незнаёмы. Механічна выводжу словы, а сама мяркую, як выканаю задуму.
Толькі чаму ён у замшавых чаравіках?.. Страшэнна не люблю мышэй і мужчын у замшавым абутку!.. Чаму?..
Але ж гэта — глупства: такі абутак, як іншы!..
Ужо гадзін дванаццаць ночы. Выходжу на вуліцу, каб кінуць канверт у паштовую скрынку. Можна кінуць і заўтра, але ж хочацца на свежае паветра, пабыць са сваімі пачуццямі.
Ад нашага ганка нехта зашлёпаў ботамі на босую нагу.
— Гэта — мы! — чуецца вінаваты Тосін голас.
Калі вяртаюся з вуліцы, Тося ляжыць ужо ў ложку.
— Цёця Іра...— шэпча.
Да гэтай простай дзяўчыны ў мяне шчырая цікавасць і спачуванне. Прысядаю на раскладны ложак.
— Уцёк пасля адбою з казармы праз плот! — са шчаслівым смехам ды захапленнем, бытта хлопец да яе пралез праз пекла, хваліцца мая Тося і пырскае: — У адных трусах і шынялі!
«Вось табе і Тося! А з-за мяне ўжо не будуць так лезці на ражон! Ой, няўжо праўда — ніхто і ніколі-ніколі не будзе?!»
— Яго не пакараюць за гэта?
— Ен кажа: «Днявальны — свой хлопец. У крайнім выпадку — дванаццаць сутак губы, падумаеш! Той не салдат, хто на губе не сядзеў!» Яшчэ летам прабілі трактарам дзірку ў плоце, прыкрылі дошкамі і бегаюць...
Тосю маю не пазнаць.
16.
Школа рыхтавалася да Кастрычніцкага свята. Трэба маляваць транспаранты, прыбіраць класы, выводзіць ацэнкі за чвэрць, тэрмінова выпускаць насценную газету. Устала я ў гэты дзень, можа, гадзіне а пятай. Мяне напаўняе таямніца, радуе прадчуванне нечага новага, абуджаецца якаясьці ненатуральная чуласць.
— I ты ўстаеш? — з пяшчотай звяртаюся да Косці.
— Ага!
— Паспаў бы! Сядзіш і сядзіш, нельга ж так! Мяне вымушае свята. А цябе?..
— А па-твойму, як? — нагінаецца ён па гантэлі.— У мяне чартоўская прага да работы і радасць ад таго, што магу рабіць, што хачу!
Читать дальше