Сяргей Грахоўскі - Сустрэча з самім сабою

Аўдоцця слухала, ківала галавою, часам уздыхала і глядзела ў акно сухімі злінялымі вачыма, нібыта яна недзе далёка-далёка, слухае дакторку і не чуе яе.

— Вам зразумела, Еўдакія Анісімаўна?

— Чаму ж не? Толькі дзе ўзяць тое маселца ды малачко з мёдам? У мяне ж пакуль што — ні кала ні двара, ні прыстанішча. Іду ў белы свет як у капейку. Дзякаваць богу, снег сышоў, пакуль тут вылежвалася ў вас, дай вам бог здароўечка. Каб не вы, звілася б недзе ў завейным полі, груганы даўно б костачкі расцягалі. Мо і лепш было б, не замінала б нікому. Але што ні кажы, а і старому жыць хочацца: такой добрай жыткі прычакалі, хоць парадавацца, як людзі добрыя жывуць.

— Радня ў вас ёсць?

— А як жа, е, е. Сынок у мяне. Гэтым, як яго, прапаршчыкам работае, і ўнучачка е.

— Дык вы да сына ішлі?

Доўга маўчала Аўдоцця, глядзела, як за акном у лужыне купаецца верабейка, як на галінцы, усыпанай зіхоткімі кроплямі, гайдаецца сінічка... Уздыхнула і ціха загаварыла:

— Маніць, галубачка, грэх, а праўда такая, што зразу не раскажаш, ды і развучыліся людзі праўду казаць, усё хлусяць і хлусяць, выхваляюцца адно перад адным, прыхарошваюцца, як васпаватая дзеўка перад кавалерам: я і такая, я і сякая, лепшых і ў свеце няма, а замуж усё адно ніхто не бярэ. Потым адумаемся, што хлусня з панталыку збіла, павойкаем, паб'ём сябе ў грудзі, што не будзем больш, а забудземся і зноў вярзем адно аднаму німалад што і вачэй ад сораму не заплюшчваем — абыралі. Хлусім, аж самі пачынаем верыць, а збоку відно. Колісь жа казалі: «Бог не цяля — бачыць круцяля». І я, старая, даруйце ўжо мне цяжкі грэх, нешта пляла вам не тое, што трэба. А расказаць усю маю жытку — і веку не хопіць. Пакуль качалася тут на казённых падушках, усё перадумала, усё з саменькага маленства перажыла ды перапакутавала, а расказаць... Цяперашнія наўрад ці і веры дадуць. Адным словам, праўду кажучы, бабылка я. Ісці няма куды і прыхінуцца няма дзе. А ісці трэба. Не бойся, не застануся. Я пайду. Пайду, як скажаш. Дзякую за спагаду,— Аўдоцця памкнулася пацалаваць руку дакторцы.

— Што вы такое надумалі? Гэта ж наш абавязак — лячыць і спагадаць.

— Ой, галубка, да абавязку трэба яшчэ душачку мець.

— А вам хачу прапанаваць застацца пакуль што ў нас. Вы нам во-о так патрэбны, ды і акрыяеце тут.

— З мяне ж, галубачка, як з таго казла,— ні воўны, ні малака.

— Вы зробіце вялікую ласку і хворым і мне. Гэта бачаць усе: як толькі сталі на свае ногі, ніхто не прасіў, самі навялі такі парадак у палатах і ў амбулаторыі. Падумайце і згаджайцеся.

— А дзе ж мне жыць?

— Пажывяце пакуль што ў мяне. Мы цяпер засталіся ўдзвюх з дачушкаю. Муж на курсах, а яна ў мяне хваравітая. Смешна, праўда? У доктара і хваравітае дзіця. Мяне часта і ноччу выклікаюць, дзяжурыць даводзіцца, а мая Галінка адна баіцца, плача, не пускае. Спадзяюся, вы пасябруеце з ёю. За работу дадзім зарплату санітаркі, і я не пакрыўджу.

— Ой, галубачка, і сама не ведаю, што тут казаць.

Угаварыла Арына Аляксееўна папрацаваць у бальніцы і пажыць у яе.

Дамок урача стаяў побач з бальніцаю. Сцены з тоўстага смольнага бруса зіхацелі кроплямі загусцелай жывіцы. Каля вялікіх акон лапушыліся фікусы, на падаконніках тырчалі калючыя стаўбункі кактусаў; ашаляваны ганак зіхацеў ружовымі, зялёнымі і жоўтымі шкельцамі. У трох прасторных пакоях было ўтульна і чыста. На сцяне вісеў прыгожы дыван з жоўтымі, зялёнымі і чорнымі ўзорамі па чырвоным полі. Паміж кухняю і залаю быў невялічкі цёмны калідорчык. У ім паставілі вузкі тапчанок для Аўдоцці Анісімаўны.

Яна не стала развітвацца са сваімі аднапалатнымі, бо цяпер тут была яе работа: пакуль хварэла, прыбірала за так, цяпер будзе ўсё рабіць па абавязку, бо нанялася на службу і сіні мультановы халат змяніла на белы, шапачку выдалі такую, як у доктара. Жанкі з палаты пацяшаліся: «Прафесар». Аўдоцця толькі ўсміхалася.

На работу яна прыходзіла рана. Перш прыбірала ў амбулаторыі, грэла ў бачку ваду, кіпяціла шпрыцы і пінцэты, выцірала пыл, з мыльным парашком вышароўвала падлогу, тады ішла ў палаты. Там яшчэ ляжалі дзве яе знаёмыя кабеты — адна, як і яна, з запаленнем лёгкіх, другая, сухенькая сівая, даўно пакутавала ад язвы страўніка. У мужчынскай ляжаў трактарыст з адкрытым пераломам нагі. Ледзь не штодня мурзатыя члены яго брыгады разам з кавалкам сала і галоўкаю часнаку праносілі ў пакеце з-пад малака «гаручае». Ад яго трактарыст дурнеў, плёў несусвеціцу, аднойчы выпусціў з-пад пахі мыліцу і так грымнуўся, што ледзь не прыйшлося сточваць другую нагу.