Сяргей Грахоўскі - Сустрэча з самім сабою

У змроку пакоя Вера абхапіла далонямі Паўлаву галаву і моцна прытулілася да яго.

— Як добра, што ты прыехаў. Я так чакала цябе.

— А можа, лепш было не прыязджаць, каб не хавацца пад маскаю дваюраднага брата? Ой ты, мой канспіратар! — і ён прагна пацалаваў Верыны вусны. Яна заплюшчыла вочы, слаба спрабуючы вызваліцца з яго абдымкаў.

— Ш-шалёны! Хіба ж так можна? Пацярпі трошкі, наша ўсё наперадзе,— і выбегла за дзверы. Праз адчыненую фортачку было чуваць, як прыбіральшчыца пыталася:

— Ці не новага работніка прыслалі? Жыць будзе ў нас ці на сяле?

— Не, цётачка, гэта мой дваюрадны брат з камсамольцамі прыехаў, забег адведаць, ды забавіўся. Хай пераначуе, а я да Соні пайду.

Павел упершыню чуў, што Вера ўмее так складна хлусіць, і зрабілася крышку нядобра.

Вера ўнесла лямпу і збанок сырадою.

— Не запальвай, так лепш,— папрасіў Павел.

Яны сядзелі побач, пілі малако з хлебам, спечаным на аеры, і маўчалі. У змроку заўсёды хочацца маўчаць або гаварыць шэптам. На падлозе ад святла месяца адбіўся касы квадрат акна, пад столлю пілаваў шашаль, а недзе на сяле рыпаў гармонік пад дзявочыя галасістыя прыпеўкі.

Вера паслала ложак і паказала, як зашчапіць дзверы. Яны пастаялі, прытуліўшыся адно да аднаго, Вера моцна пацалавала Паўла ў шчаку і выбегла з пакоя. Адразу зрабілася пуста і сумна. Хацелася вярнуць яе, быць разам, зноў адчуць гарачае дыханне, пах валасоў і цяпло рук. Не, ён не дазволіў бы нічога лішняга, бо вельмі паважаў і любіў яе. Ён ішоў пехатою, грузаў па дрыгве, каб толькі пабачыцца, каб сказаць усё, што думаў і адчуваў, але так і не адважыўся сказаць. А яна чамусьці выдае яго за брата, нечага баіцца і трывожна маўчыць.

Павел доўга варочаўся, курыў і ўспамінаў усё ад першае і да гэтае сустрэчы. Ён заплюшчваў вочы, але заснуць так і не змог: павекі казытала святло месяца, гарачая падушка пахла Верыным цяплом. Здавалася, працягні руку — і дакранешся да яе пругкага загарэлага пляча, але пальцы натыкаліся на шурпатыя бярвенні сцяны, думкі абрываліся, блыталіся і патаналі ў змроку сну.

Далёка за поўнач яго разбудзіў дробны стук у шыбіну. Ён падняў галаву і прыслухаўся да шэпту за акном.

— Верачка, адчыні... Ну, выйдзі на хвілінку, не бойся.— Павел маўчаў, а сэрца калацілася, нібы ў грудзях гула кузня. У шыбіну пастукалі мацней, і асіплы прастуджаны голас ужо не прасіў, а настойліва патрабаваў, каб Вера выйшла на ганак.

Месяц зайшоў на другі бок і кідаў ад дома доўгі цёмны цень, але Павел разгледзеў сілуэт высокага мужчыны ў насунутай на лоб кепачцы.

— Хто тут? Што вам патрэбна? — не вытрымаў ён.

Цень адскочыў ад акна, патупаў узад і ўперад, ухапіўся за галаву, увагнуўся і зноў падбег да акна.

— А-а-а! Вунь ты якая? Хахаля завяла. Чысценькага пусціла... А я, дурань, на цябе маліўся. Ну, ты цяпер папомніш Сашку...— Ён брыдка вылаяўся і, ламаючы крохкі палын, знік за домам.

Павел дрыготкімі пальцамі ледзьве дастаў папяросу і доўга не мог яе прыкурыць — ламаліся запалкі, не слухаліся рукі.

«Дык вось каго яна баіцца! Нейкі п'янчуга, як да сябе дадому, грукае ў шыбіну і просіць, каб пусціла». І сцежку, відаць, ведае добра. Можа, і выскаквала да яго не раз? Можа, і ён сядзеў на гэтым ложку, можа...» Павел да болю сціскаў сківіцы, прагна курыў, а думкі адна страшнейшая за другую гнялі і гнялі яго. Ён спрабаваў разважаць лагічна, але падазрэнні і крыўда былі мацней за ўсякую логіку. Успомнілася, як лёгка Вера схлусіла старой кабеце, назваўшы яго братам, як нешта ўтойвала ад яго, чагосьці баялася і была не такою, як раней. Хацелася апраўдаць яе: «Хіба ж забароніш п'янаму дурню стукаць у вокны?..» А чаму ён стукае іменна да яе? Пэўна, мае падставы. Зноў закруціліся думкі і пацягнулі ў чорны вір сумненняў, недаверу і крыўды. Святое, чыстае пачуццё пахіснулася і заплямілася. Павел доўга не мог заснуць і толькі пад раніцу забыўся кароткім трывожным сном.

Яго разбудзіла сонца. У доме было ціха і пуста. Спачатку здалося, што яму прыснілася нешта агіднае і цяжкае, але ён успомніў усе драбніцы, убачыў скамечаныя недакуркі, стаптаны пад акном палын, і зноў вярнулася горкае пачуццё абразы, недаверу і крыўды. Ён вырваў з блакнота лісток і, спяшаючыся, каб часам ніхто не зайшоў і не затрымаў яго, напісаў: «Ролю «брата» іграў як мог. Досыць камедый! Прывітанне ад Сашкі. Сёння пастукаецца зноў. Лічы, што мяне няма. П.».

Ён ціхенька выйшаў з пакоя, хацеў непрыкметна знікнуць з гэтага дома. Але, як толькі рыпнулі дзверы, з цёмнага калідора выйшла прыбіральшчыца з вялікім палыновым венікам пад пахаю.