Сяргей Грахоўскі - Сустрэча з самім сабою

— Па-мойму, вы нядаўна начыталіся Гогаля ці старажытных казак.

Я не пярэчыў і не пераконваў, бо і сам быў не вельмі ўпэўнены — сапраўды бачыў ці прывярзлося. Месяц стаяў амаль у зеніце. Усё навокал было ў срабрыстым блакіце, а цені — вугальна-чорныя. За мястэчкам у далёкай нізіне павольна плыў сіні туман, над ім узнімалася Мыслачанская гара, белая каплічка на ёй здавалася тоўстым манахам у зіхоткім капюшоне, а на самай вяршыні стаяла, нібы сплеценая з павуціны, стромкая трыганаметрычная вышка, якую ў нас чамусьці звалі маяком. Наўкол была цішыня і прыгажосць, што мне страшэнна захацелася ўзняцца на вышку і паглядзець на гэтае хараство з вышыні. Я сказаў Марусі, не спадзеючыся, што яна пойдзе са мною.

— Сапраўды, так хораша! Праспаць такую ноч крыўдна. Другой такой можа не быць.

Я адчуў, што Марусю працінае жнівеньскі халадок, і накінуў ёй на плечы свой пінжак.

— Мне не холадна, а дрыжу сама не ведаю чаго.

Мы падышлі да доўгай жоўтай стадолы бальніцы. Маруся зазірнула ў акно:

— Анікееўна дзяжурыць. Ёй сягоння нялёгка. І я так часам не сплю ночы.

Мы звярнулі з пясчанае сыпкай дарогі на тупкую сцежку. Абапал зіхацеў росны трыпутнік і даўно адцвілыя рамонкі. Мы ўзяліся за рукі і пайшлі поруч. Маруся нечакана спытала:

— Алёша, а ты на каго вучышся?

Я здзівіўся і ўзрадаваўся, што Маруся мяне так ласкава называла і першая перайшла на «ты».

— А казала, што не ведаеш, як мяне зваць.

— Ведала даўно і заўважыла не сёння. Вельмі ж ты нейкі ціхі і далікатны... а цалавацца, відаць, навучыўся даўно. Колькі ж ты перацалаваў сваіх мінчанак?

— Шкада, што не лічыў, а так, як цябе, нікога,— і ўпіўся доўгім пацалункам у яе гарачыя вусны.

Мы адышлі далёка ад мястэчка. Пад месяцам цямнелі хаты і маўклівыя сады, недзе ў акне мільгаў адзінокі агеньчык, ледзь чуцен быў лены брэх сабак, а ў туманнай нізіне чалавечым стогнам заходзілася сава. Павольна па зараселым схіле мы ўзышлі на ўзвышша. Падобная на пячурку, ніша каплічкі была пустая, а каля яе валяліся чарапкі ад колішняга святога Антонія. Спыніліся каля прыступак лесвіцы, што з пляцоўкі на пляцоўку вяла на самы верх вышкі.

— Палезем?

Маруся кіўнула галавою.

— А на маё пытанне так і не адказаў.

— На якое?

— На каго вучышся?

— Няўжо так важна адразу запаўняць анкету пры першай сустрэчы?

— Бачыш, я, нічога не ведаючы пра цябе, не пабаялася пайсці ў такую далеч.

— Вучуся на журналіста. Працую ў адной невялічкай газеце, якую ты не чытаеш, бо завецца яна «Рабселькор». Там я і лічуся «літрабом». У перакладзе — літаратурным работнікам. Жыву ў падсуседзях у прыватным пакойчыку на ціхім Трамвайным завулку. Пражыў на свеце аж дзевятнаццаць гадоў. Камсамолец, халасты і бяздзетны, не судзімы, родзічаў за мяжою не маю,— расказваў я, ідучы па хісткіх счарнелых прыступках. Уверсе лагодны ветрык ледзь казытаў нашы валасы, здавалася, мы плывём у хісткім блакітным прасторы. У туманнай нізіне тырчалі, падобныя на крыжыкі, верхавіны елак, на ўсе бакі разыходзіліся і знікалі ў блакітнай смузе зжатыя палі. Я ўспомніў і прадэкламаваў радкі:

Маруся чмокнула мяне ў шчаку і хуценька пабегла ўніз.

— Хадзем хутчэй. Тут ад прыгажосці можна звар'яцець і нарабіць глупства.

З нізін паднімаўся туман, месяц замурзала лёгкая хмарка, недзе далёка закукарэкаў першы певень.

Мы яшчэ доўга развітваліся каля брамкі. Дамовіліся заўтра ў поўдзень сутрэцца на рэчцы.

І сустрэліся. Не ведаю, як Маруся, а я амаль усю ноч качаўся ў гумне на колкім сене, а як праз шчыліны прабіліся першыя малінавыя палоскі святла, заснуў і праваліўся ў нейкае салодкае трызненне, нібыта ніяк не канчалася тая дзівосная блакітная ноч. Прахапіўся ад задухі ў нізкім нагрэтым сонцам паддашшы. На скорую руку апаласнуўся, стоячы з'еў пару дранікаў і пабег да падмытай паводкамі пахілай вярбы. Вада плюскатала ў прамыінах высокага тарфяністага берага, а левы быў пясчаны, сталочаны авечкамі і гусінымі лапамі, зарэчны луг упінаўся ў густы дубняк, там-сям блішчалі маленькія азярынкі. Я глядзеў на наваколле і кожны раз дзівіўся прыгажосці знаёмых з маленства краявідаў, здавалася, што нідзе нічога прыгажэйшага і быць не можа. Ад свайго захаплення схамянуўся, пачуўшы блізкія крокі. Маруся ішла нацянькі, абмінуўшы мястэчка. Яна трымала загорнуты ў хусцінку скрутачак і падбеленыя зубным парашком «таргсінкі». Відаць, хацела падысці непрыкметна, а калі я азірнуўся, пабегла насустрач і замест прывітання спытала, ці даўно чакаю. Я хацеў прыкінуцца пакрыўджаным, але ўсміхнуўся і сказаў, што стаю тут зрання.