Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

— Мы не рускія, — трохі пакрыўджана нагадаў, закаха­ ны ў жанчыну з вачамі вясновай тундры, Алег Мікалаевіч Ільін, які і па бацьку, і па маці быў чыста рускім чалаве­ кам, па недаглядзе запісаным у беларусы.

— У гэтым сэнсе вы ўсе рускія! — пераканана адрэзаў Пекка. — І беларусы рускія, і грузіны рускія, і ўзбекі! Вы там у гэтым былым вашым Савецкім Саюзе, самі нічога не маючы, самі для сябе вырашылі, што вам усё прына­ лежыць! А тое, што не прыналежыць, не прыналежыць часова, па недаглядзе! І хутка ўсё вернецца. І Прыбал­ тыка вернецца, і Сярэдняя Азія, і Каўказ вернецца, дый Польшча з Фінляндыяй… А таму: для чаго намагацца, нашто разбірацца, як яны там жывуць, чым яны жы­ вуць — зажывуць па­нашаму! І па­нашаму загавораць, таму нашто іх дзікунскія мовы вывучаць, і па­нашаму заспяваюць, і пад нашу дудку заскачуць! І разумець не жадаеце, што гэтага не можа быць, таму што гэтага не можа быць ужо ніколі. А вы прыязджаеце сюды, бегае­ це тут па дахах з нажамі…

— З якімі яшчэ нажамі? — стараючыся адбіцца ад абвінавачванняў Пеккі, якія ў адносінах да іх не падаліся яму справядлівымі, не зразумеў Вадзім Альбертавіч.

— А вы думаеце, Цімур жартаваў пра сябе?.. Ён тут закахаўся ў жанчыну, якую ў жарсцях пачаў збіваць, а калі яна праз гэта пайшла ад яго, пастанавіў яе зарэзаць. Яго з нажом з даху дома гэтай жанчыны паліцыя зняла. Яму турма пагражала — і мой сябар, які яму, як мог, дапамагаў, з вялікімі высілкамі звёў гэтую справу да псіхічнага расстройства. А ў нас гэта зрабіць — гэта не ў вас гэта зрабіць. І нават не ў Грэцыі, таму што ў нас і за любоўнае забойства восем гадоў даюць. Дык Цімур цяпер усяму свету распавядае, што фіны яго, героя барацьбы з дыктатарскім рэжымам, у псіхушку засадзіць хацелі.

— Але ж мы не псіхі, — сказаў Алег Мікалаевіч. — Я не збіраюся з нажом па даху бегаць… У мяне ў адносінах да Элізабэт самыя сур’ёзныя намеры.

Вадзім Альбертавіч успомніў пра Святлану, з якой па вяртанні ў Мінск Алег Мікалаевіч збіраўся ажаніцца, а Пекка спытаў:

— А што за птах хвастом вышэй за дах?

— Дым… — задуменна сказаў Алег Мікалаевіч. — Гэта я, канечне, разумею…

— Ды нічога вы да гэтай пары так і не зразумелі! Усё ў вас па­ранейшаму, як у дыме — і ў саміх вас амаль нічога не змянілася. Хіба што раней вы прыязджалі сюды жабракамі і хадзілі ціха, а цяпер, накраўшы, гуляеце ў нуварышаў, кідаецеся грашыма…

— Выбачай! — яшчэ раз паспрабаваў утаймаваць ша­ лёнага Пекку далікатны Вадзім Альбертавіч. — Што да нас…

— Што да вас, дык дзякуй скажыце Сонечцы.

— Ага… — сказаў Алег Мікалаевіч.

— Што ага?.. Вас я пад адзін грабеньчык са зладзюгамі не прычэсваю, але жанчынам сваім вы павінны ногі мыць і ваду потым піць. Я там у вас на вас наглядзеўся… Калі б не вашы бабы, дык вы б так і думалі, што жыць­ пажываць — гэта гарэлку хлябаць.

— А ты з намі ўчора што рабіў? — зачапіўся за віда­ вочны пракол шалёнага Пеккі, павучэнні якога пачалі яму абрыдаць, Алег Мікалаевіч. — На скрыпцы граў?

— Таксама праўда, — згадзіўся, адразу падвяўшы, Пек­ ка. — Зрэшты, рабіце, што хочаце… Мужыкі вы нармаль­ ныя, гэта я так, у агульным кантэксце… Шкада, венікі спалілі, а ўсё астатняе нічога… Весела пагулялі.

— Вадзік! — вываліўся на іх з дзвярэй рэстарана «Мар­ ка Пола», куды адышлі яны ад веранды «Балбатоўні», нібыта знаёмы, але неяк здалёк, туманна знаёмы Вадзіму Альбертавічу мужык. — Ты што тут робіш, Вадзіла? Ты чаму да гэтай пары не ў турме за згвалтаванне?

Мянушку Вадзіла, дадзеную яму не адно па сугуччы з іменем, але і за тое, што ён часцяком ператрымліваў шайбу, як і дуркаваты жарт пра турму за згвалтаванне, маглі ведаць толькі людзі з ягонага хакейнага жыцця, якое, здавалася, было даўно, а скончылася быццам бы зусім нядаўна. Вадзім Альбертавіч глядзеў — пазнаваў і не пазнаваў…

— А ты здорава змяніўся, — ледзьве не са спагадай сказаў мужык, які сам відавочна маладзіўся. — Я цябе напачатку і за свайго не прыняў — лапар нейкі… Ну, да­ вай абдымемся, чаго стаім, столькі гадоў не бачыліся!

Мужык прыцягнуў да сябе Вадзіма Альбертавіча і, абдымаючы, садануў яму вялікімі пальцамі пад абедзве лапаткі — і па гэтым подлым жэсце варатара Глеба Бургі па мянушцы Клей абаронца Вадзім Крывахвост па мя­ нушцы Вадзіла яго і ўспомніў, і пазнаў.

— Клей! — ткнуўся Вадзім яму ў плячо. — Клей… А мне казалі, што цябе забілі.

— Спрабавалі… Але ж ты мяне ведаеш: я іх першы прышыў. Давялося праз гэта пасядзець трохі. А ты, Вадзіла, ты як?.. Бачу — жывы! Толькі састарэлы нейкі… Не, ну ты зусім стары! Цэментам цябе запарушыла, ці што?