Васіль Зуёнак - Паіміж небам і зямлёй

Грамадзянская пазіцыя Генадзя Бураўкіна ставіць звышзадачы: мала сказаць праўду (хоць і слова таксама справа), трэба і самому рабіць гэту праўду, змагацца за яе — кожнаму з нас і кожны дзень, кожным учынкам сваім... Паэзія, усё ж, не стырно, не руль, што адзіным паваротам можа рэзка мяняць кірунак чалавечай душы, наіўна чакаць ад паэтычнага слова імгненных вынікаў уздзеяння. Яна, паэзія, хутчэй, — плуг, што рыхтуе глебу, на якой узрастаюць духоўныя, маральныя шуканні чалавека.

Генадзь Бураўкін дапытлівы назіральнік, востра бачыць жыццё ў характэрных прыкметах. Пабачыў і паслухаў ён Ігру духавога аркестра ля ваенкамата, дзе маці праводзяць на службу ў армію сваіх сыноў, — і як шчымліва і трывожна падумалася паэту:

гэтая трывога ападае на сэрца тым — Хатынскім — снегам, што «ў памяці вечна стыне»...

Пра паэму «Хатынскі снег» цяжка гаварыць, цяжка яе пераказваць, як і наогул паэзію. Гэта незагойная рана, гэта боль людскі, які стаў болем асабістым:

Словы такія — галашэнні — вартыя быць выбітымі на фасадах усіх ваенных міністэрстваў, — усіх, дзе яны ў свеце ёсць... Каб ведалі, каб не забываліся...

Праблемы лёсавызначальныя — небяспека знікнення, адыходу ў нябыт канкрэтнага народа — трывожна пранізваюць і сённяшнюю, мірную, атмасферу, адгукаюцца болем у сэрцы і думах паэта:

І вось чаму мы павінны, нарэшце, паглядзець праўдзе ў вочы, не рабіць прынамсі выгляду, што нічога не адбываецца. Калі ў нас ёсць намеры застацца народам, калі мы хочам ісці ў гісторыю беларусамі, Беларуссю, мы павінны з сапраўдным жыццёвым неспакоем думаць, клапаціцца пра лёс роднай мовы. Няма народа бязмоўнага. І з размываннем нацыянальнага ці не ідзе прасоўванне, усталяванне спажыўца манкуртнага чужамоўя, таго бязроддзя, якое насоўваецца пад маскай «інтэрнацыяналізму». Яго нам паслужліва, але настойліва прапануюць, падкідваюць, падшэптваюць... Сапраўдны ж інтэрнацыяналізм, калі мы ўжо хочам так яго называць, трымаецца на грунце нацыянальным.

Крэўнай, глыбіннай, асабістай прысутнасцю ў нашым бурлівым, неўтаймоўным свеце пазначана паэзія Генадзя Бураўкіна. Голас паэта, яго інтанацыя, тэмперамент, нават жэст прачытваюцца ў яго радках выразна, дакладна і непаўторна. І клопат яго — грамадзяніна і паэта — нязменны: несці святло праўды, змагацца за яго ў імя шчасця людзей. «Гняздо для птушкі радасці» назваў адну са сваіх кніг Генадзь Бураўкін. Гняздо для птушкі радасці — яно і ў сэрцы паэта, і на санцасяжнай, высокай кроне жыцця, кроне пяшчоты і гневу.

1986

Звычайна пішаш (ці прынамсі ўзнікае нейкі, ледзь не падсвядомы, сігнал сказаць) пра таго альбо пра тое, што зрабілася ўжо часцінкай тваёй душы.

Не скажу гэта пра Міколу Купрэева. Ведаю: паэт. Ведаю: таленавіты. Ведаю: з нялёгкім, блытаным лёсам... Усё так. Але не настолькі блізкія мы з ім па тым, як молімся паэтычнаму небу, што і на гэты раз мог бы прачытаць жменьку новых вершаў Міколы, адзначыўшы тое-сёе для сябе з чыста рамесніцкім інтарэсам. І толькі. І толькі — калі б не гэтае «мышынае вочка»...

«Прощай, немытая Россия...» Адзін радок — і ўжо неўзабаве два стагоддзі спрэчак, разваг, доказаў сцверджання і адмаўлення. З аднаго радка вырастаюць артыкулы, даследаванні, філасофскія трактаты...

Паэзія — загадка не на мігатлівыя стагоддзі: яна — на тысячагоддзі, на вечнасць.

Разгадваюць яе кожная эпоха, кожнае пакаленне па-свойму, грунтуючы на ёй сваё светаўспрыманне, сваё светасцверджанне ці светаборства.

І гэта паўсямеснае духа валадарства паэтычнага слова вырастае як бы з імгненнага яго прамаўлення, усяго толькі з канкрэтнага, аднаразовага, здавалася б, яго прызначэння, адрасна-будзённай скіраванасці, з аднае ўспышкі, выбуху сонечнага пратуберанца ўдушы паэта.