Кастусь Акула - За волю

Надыйшлі жахлівыя дні й ночы, ці ночы й дні — Алесь ня мог уцяміць што за чым ішло, калі што канчалася й чым ды дзе абмяжоўвалася. Найважнейшай і прыгнятаючай спанукай было жаданьне, каб пазьбегчы рэальнасьці, акунуцца недзе ў нечым іншым, як у той адной песьні нейкага «мастака» рок-н-ролу сьпяваецца: «спыніце сьвет, я хачу зьлезьці!» Але як гэта зрабіць? Пры помачы алькаголю? Калі ў міражы п’янкі пачнуць прасьвятляцца мазгі, зноў набухай поўную шклянку брыды… Так, ці не?

Калі гэта пачалося? Два ці тры дні назад? Ня прыгадваецца. Хто яго ведае… Часта званіў тэлефон. Многім сябром з працы, і нават самому Давіду Зэлману — таму самаму няспыннаму дынамо, — давялося сказаць, проста з мосту так адрэзаць, каб ня дурылі ягонай, Алесевай, галавы, каб самі адправіліся ў заслужанае імі пекла, а яго, Алеся Якімовіча, пакінулі ў супакоі. Яму гэты бізнэсавы сьвет абрыдзеў, ён апынуўся ў іншым, туманным, дзе траціш ар’ентацыю часу й месца, дзе не стаіць і не цяўкае над табою нейкі гультаяваты цяльпук ці іншая назола. А вы — усе к чорту! Я сам сабе цяпер гаспадар. Напляваць на вас усіх!

Матка, дарагая ты мая, мілая, родная! Дзесьці ў імгле нейкай яна… Плакала, калі намаўляла яго астацца, калі пакідаў яе. І гэта ейнае жахлівае: «Ты чуеш, Янка?» Роспач.

Даволі гэтых телефонных званкоў. Даволі гэтага абрыдлага сьвету. Алесь схапіў і вырваў тэлефонны провад. Во як! Цяпер перастануць дакучаць. Пастанавіўшы, што ён ужо нешта канструктыўнае зрабіў, устаў, пайшоў у пакой з ваннай, пазіраў у люстэрка. Адтуль глядзеў на яго аброслы барадою, з чырвонымі вачмі схуднелы твар. Ці гэта ён, Алесь Якімовіч? Божа мой! У пакоях няма ніякага парадку. У халадзільніку пуста. Колькі гэта часу мінула ад добрай стравы? На цэлае шчасьце яшчэ была гарэлка. Ён наліў палову шклянкі, тут-жа выпіў амаль адным глытком. Як гэта сталася, што галава такая цяжкая, ледзь не цэлую тону важыць?

Ён у піжаме. Ён-жа дома. Гэтак і добра. Навошта нешта іншае апранаць? Алесь расьсеўся ў крэсьле-гойдаўцы на бальконе. Цяпло алькаголю разьлілося па ягоным целе. Блаславёнае няведаньне рэальнасьці. Як цудоўнай і прынаднай ёсьць пустата, калі ты рэальна ня існуеш. Недзе, праўда, адчуваеш нейкія фізычныя патрэбы, функцыі і да таго падобнае… Але затое поўная духовая пустэча. Найбольшая небясьпека на сумежжы, дзе сьвітаньне пераходзіць у зьмярканьне, ці як яно там… Рэальнасьць высоўвае сваю агідную маску. Вон яе!

Назойлівы стук у дзьверы і за дзьвярмі галасы. Алесь не варушыцца. Стук паўтараецца куды галасьней.

— Ал, адчыні, ты гультай! Мы ведаем, што ты дома.

Голас Ніка Лока. Алесь не адказвае.

— Ал, слухай, адчыні! Калі не адчыніш, выламім дзьверы!

— Ідзеце к чорту! Я не хачу вас бачыць. Нікога не хачу бачыць. Чаму вы, добрыя людзі, ня можаце пакінуць мяне ў супакоі? Адчапіцеся ад мяне!

— Слухай, Ал. Я ёсьць твой добры сябра Нік Лок, а са мной ёсьць яшчэ адзін твой добры сябра Анды. Мы толькі хочам з табой пагутарыць. Слухай, будзь добры хлопец, адчыні нам.

— Я казаў… А ну вас! Окэй, няхай сабе.

Алесь устаў і адамкнуў дзьверы.

— Ай, яй-яй, як гэта ты мог так зьдзекавацца над самім сабой! — жахнуўся Нік, убачыўшы змарнелага Якімовіча.

— Як гэта ты так ухітрыўся зьмяніцца? Давай руку! — усьміхнуўся Анды.

— Калі ўжо сілай улезьлі, то сядяйце. Ня буду прытварацца, што я рад вас бачыць, — сказаў Алесь.

— Ты перастань. Мы ведаем усю рэшту. Давай цяпер праверым, што і як тут у цябе, — пагаспадарску гаварыў Нік. Ён адчыніў халадзільнік і сьвіснуў. — Зірні, Анды, зусім пусты. Ці ты, Ал, пастанавіў сябе голадам замарыць? Калі гэта ты еў апошні раз?

— Ня памятаю, — пад носам буркнуў Алесь.

— Дык надзенься, хадзем, нешта зьядзём, — цягнуў Алеся Анды за руку.

— Пачакай, мой добры сябра, можа пасьля. Перш дай мне закурыць.

— Дык што гэта такое? — пытаўся Анды, калі Алесь прыкурваў. — Ці ты ня ведаеш, што так можаш сваю працу страціць?

Алесь з прысьвістам зацягнуўся дымам. Выглядала, што намагаўся ігнараваць сяброў.

— Некалі чытаў я пра гіндускіх манахаў, ці мудрацоў, — пачаў ён, не зважаючы на тое, ці яго слухаюць ці не, — ведаеце, пра гэтых, што мэдытацыяй і рэжымам ізаляцыі стараюцца спасьцігнуць Бога, ці тую ступень дасканаласьці, якая роўная Стварыцелю. Я думаў многа на гэтую тэму. Мяркую, што трэба цяжкіх намаганьняў, каб тое асягнуць, калі наагул нешта падобнае ёсьць даступным для людзей. Калі там патрэбныя вялікія намаганьні ды надзвычайная канцэнтрацыя, дык гэта не для мяне. Маё жаданьне вельмі сьціплае: пакіньце мяне на нейкі час у супакоі, забудзьцеся пра мяне, не дакучайце. Пытаешся сам сябе: ці гэта зашмат, ці гэта такое вялікае вымаганьне? Выглядае, што так… Глядзіце. Гэтта я замкнуўся, адлучыўся ад сьвету, нікому на горла ня лезу, не дакучаю. Ну й што, вы думаеце, здарылася? Усе спрабуюць выламаць мае дзьверы.