Кастусь Акула - За волю

Гэтта, за акіянам, адкрыўся іншы сьвет. Жанчыну зрабілі камэрцыйнай прынадай. Мала дзе што рэклямавалася бяз прыгожай дзяўчыны. Напоўголыя спакусьніцы ўсьміхаліся з бачынаў розных часапісаў, вылузвалася распуста ў эратычных фільмах, расьцьвіла і заваёўвала новыя пазыцыі, у імя «вольнасьці мовы й выказваньня», парнаграфія. Банальнасьць нажывы і прагнасьць матар’ялізму сагнала жанчыну з высокага п’едэсталу маральнае цноты, на якую паставіў яе Стварыцель, да брыдкой і шчодра запэцканай рознымі хварбамі і памадамі цэлюлёіднай карыкатуры.

Даўно ў Алесевым уяўленьні абжыўся прататып сяброўкі жыцьця: сьвежая і арыгінальная, неразбэшчаная мадэрнай цывілізацыяй, тая, якой мог-бы душу й сэрца адкрыць, што паходзіла-б зусім зь іншага сьвету, а не таго, што падпёрты й рэклямаваны камэрцыйным сьветам жыў кажны дзень на тэлебачаньні. Такая асоба была-б добра адукаванай і начытанай найлепшай літаратурай сваёй і сусьветнай, мела-бы прыказачную галаву на плячох і незалежную думку, ня трымалася-бы навязанае гандлярамі рознае прыхамаці й «бягучых модаў» (current fashion trends), яна ўзбуджала-бы павагу й пашану да сябе сваім выглядам і характарам. Кандыдаткай на такую ідэальную жанчыну ў Алесевых думках паўстала Вера Мак. Яна вынырнула дзесьці з поўначы ў гэтым горадзе-гіганьце як цячэньне сьвежасьці ў забруджаным паветры, як кветка красы між прадажных камэрцыйных мадэлек.

Спачатку новая пазыцыя на працы замінала шматлікім плянам прыватнага жыцьця. Трэба было пераарганізоўваць, перайначваць, перамяшчаць, устанаўляць новае. Доўгія гадзіны працы. Алесь нават сябе занядбаў. За ўсякую цану новую пазыцыю трэба было замацаваць, наставіць на непахісную аснову. Не пасьлізьніся, бо Зэлман хутка на тваё месца знойдзе іншага. На працягу чатырох тыдняў Алесь апынуўся на добрым шляху. Цяжкая праца прыносіла плёны. Нават ня пытаўшыся ўласьніка Трыфты Тоні Алесь ведаў, што Зэлман быў зь яго задаволены. Вера выдатна спраўлялася на сваёй дзялянцы.

У адну сонечную, Богам блаславёную, нядзелю Алесь пастанавіў, што трэба, як ён жартаваў, праветрыцца. Запрасіў Веру й тая адразу згадзілася. Вярнуўшыся з царквы й парафіяльнага збору, каля гадзіны трэцяй пасьля паўдня націснуў званок пры дзьвярох памешканьня дзяўчыны. Блюза ў кветкі, спадніца гармонікам у складкі, валосы ў пучок, ружовенькі, незапэцканы ніякімі штучнымі прыкрасамі тварык распрамяніўся на прывітаньне.

— Куды паедзем? — спыталася.

— Куды хочаш. Кажы, завязу.

— Чакайце, зараз, — усьміхнулася Вера. — Я-б хацела паехаць туды, дзе многа зелені й вады, дзе можна пахадзіць і паплаваць, і нічога не рабіць а толькі з сонейкам гуляць…

— Добра, — згадзіўся Якімовіч. — Калі йдзе пра тое, каб нічога не рабіць, дык пабачым на месцы.

Алесь завярнуў свой Олдсмабіл, лёгка ўціснуўся ў вулічную хвалю, што плыла ў кірунку возера, а там шмыгнуў на той вялікі экспрэсвэй у захаднім кірунку. Хвілін дваццаць пасьля зьехаў на малую дарогу, якая прывяла да возера. Калі-ж і тая дарога згубілася недзе ў высокай, дзікай траве ў старым, што адміраў, садзе, дзяцюк спыніў аўтамабіль пад старой разложыстай яблыняй. Зьдзіўленая дзяўчына вылезла з аўтамабіля, разглядалася.

— Эй, гэта цудоўна! — усклікнула яна. — Я спадзявалася, што мы едзем некуды дзе ёсьць цывілізацыя.

— Яе, гэтай цывілізацыі, поўна й тут, — адказаў Алесь. — Толькі глянь навокал.

Вера заўважыла яшчэ два аўты, што стаялі воддаль. З-над возера далятаў гоман. Алесь узяў ваўнянае пакрывала із свайго аўта, Вера прыхапіла падарожную торбу. У траве вышэй каленяў ледзь пратаптаная сьцежка абрывам спушчалася да пляжы. Ля вады сядзелі старэйшыя, дзеці гулялі ў пяску й боцькаліся ля берагу ў вадзе. Няшмат людзей, раскошна тут. Лёгкі вецярок з паўдня ледзь варушыў ваду. Возера гэта, якое фактычна ёсьць морам, бо праз раку Сан Лорэнс лучылася з Атлянтычным акіянам, гэтае несалёнае мора сяньня даволі спакойнае. Воддаль на гарызоньце застылі, здавалася, пярынкі ветразяў лодак зь мясцовага яхт-клюбу.

— Як тут цудоўна! — захаплялася Вера. — Поўна месца, адзін другому на нагу не наступіць.

— Я задаволены, што табе падабаецца. Добрае месца, дый мала хто сюды прыяжджае. Цяпер што будзем рабіць? Хочаш купацца?

— Што за пытаньне! Недзе мой купальнік тут узяла. А дзе перапрануцца?

— Можаш у аўтамабілі.

— Окэй, пачакай.

— Я нікуды не ўцякаю.

Гутарку вялі ў сяброўскім тоне. Адразу ў іх так пайшло, безь якіх-небудзь намаганьняў. Алесь чакаў няшмат, разаслаў тое пакрывала, ляжаў на жываце, цешыўся сонцам. Калі дзяўчына зьявілася з саду, дзяцюку карціла добра сьвіснуць з захапленьня, але стрымаўся.