Алесь Паплаўскі - Пастка для рэха

На вуліцы непагадзь. Паветра з дамешкам дыму і восені. На вуліцы — ні душы. У канцы яе асветлены адрэзак недасягальнай сушы. Недзе за ёю Спаса-Праабражэнскі сабор. А яшчэ Палата, на ўзбярэжжы якой — наш «караедаўскі» дэндрапарк. Адкуль мне ведаць, што пасаджаныя некалі намі дрэвы знішчаныя там дарэшты. А на месцы знакамітага дэндрапарку, на месцы нашых першых спатканняў — манастырскія агароды. І кроп, і цыбуля — някепская прыправа для баршчу з праху маёй памяці…

Набліжаюся да брамы-званіцы. Да брамы далучаны двухпавярховы мураваны жылы корпус пад вальмавым дахам. Па баках да званіцы далучаны аднапавярховыя старожкі. Дваццаць пяць гадоў таму ў гэтым мураваным двухпавярховым памяшканні пад вальмавым дахам размяшчаўся інтэрнат нейкага гарадскога прадпрыемства. Гэта ў ім жыў вядомы «аўтарытэт» Чывер. Яго баяўся ўвесь горад. Нас, «караедаў», Чывер не чапаў. Напэўна, таму, што кожны з нас, як і ён сам, быў «…адной з тых тонкіх жылак, што сілкавалі гэты Горад сваёю крывёю».

Жалезная брама пад аркаю зачыненая. І на тэрыторыю манастыра, відавочна, мяне не пусцяць. Мая заўзятая настырнасць выклікае ў начнога вартаўніка абурэнне. Ён пагардліва пазірае на мяне праз браму і адхіляе мае просьбы. Пагражае выклікаць міліцыю. І мне нічога не застаецца, як адмовіцца ад свайго намеру прайсціся ўпрыгожанымі кропам сцежкамі свайго далёкага і прывіднага юнацтва. Іду ні з чым. Як выяўляецца, вандроўкі ў мінулае не толькі радасць прыносяць людзям, але часам і псуюць настрой. У інтэрнацкі пакой вяртацца неахвота. Швэндаюся без патрэбы па вуліцы. Баўлю час наўмысна. Выконваць ролю «незанятых вушэй» у гісторыка-акцёра не хочацца. І ўсё-такі туды давядзецца вяртацца…

У пакоі валадарыць паўзмрок. Святла не запальваю, каб незнарок не разбудзіць Юрыя Іванавіча. Хуценька распранаюся, пакінуўшы вопратку ля ложка, і накрываюся коўдрай.

Марыць перад сном – яшчэ адна кепская мая звычка, вядома, пасля празмернага жадання памянціць языком па тэлефоне. Але сёння мяне чакае расчараванне. І прычына таму – гадзіннік. Я зусім забыўся, што ён па-ранейшаму адлічвае час у адваротны бок і што мы з Юрыем Іванавічам жывем у розных вымярэннях. Я чую, як ён узбуджана сапе на суседнім ложку, і гэта не дае мне засяродзіцца. Высоўваю галаву з-пад коўдры. Гісторык з зайздроснай заўзятасцю “выцэджвае” сябе ў нейкую жанчыну. З такім імпэтам, напэўна, могуць выцэджваць толькі гісторыю асабістага жыцця гісторыкі-ачкарыкі. Сярод узбуджаных “охаў” і “ахаў” распазнаю сцішаны шэпт Ліды, -- маёй суседкі па “Ноевым каўчэгу”. Ніколі не думаў, наколькі пагана быць сведкам чужой жарсці.

Падбіраю з падлогі раскіданую вопратку і апранаюся. У канцы калідора пісьмовы стол. Валаку яго да акна, бліжэй да цёплых батэрэй. Някепскае логава для “ерэтыка”, якога заўтра наранку спаляць на галоўнай гарадской плошчы за тое, што ён міжволі стаў сведкам чужой жарсці і сваёй прысутнасцю апаганіў салодкія імгнені жывёльнай пажадлівасці…

«Прывітанне, мой любы!

Чаму ты не прыехаў? Я так цябе чакала... Два дні хадзіла сустракаць. А ты не прыехаў. Так, відаць, ты хацеў са мною спаткацца. Цяпер мы болей з табою не сустрэнемся. Крыўдна…

З вашых былі толькі Дзіма Мінюк, Гена Прачкін, Наташка Стамянок і Ліда Тарасава, а болей нікога… А як абяцалі: «Прыедзем, прыедзем!..» Я разумею, што зараз у вас там пажары, пасадкі, аднак на адзін дзень можна было вырвацца. Няхай, не мая гэта справа. Распаўся ваш гурт. Адна толькі назва засталася. Вось такая мая выснова. Напэўна, так і трэба. «Жыццё!» — як ты любіш выказвацца…

Жыву я і жыву. Працую над дыпломам. Загараю. Гуляю ў валейбол. Час ляціць, не паспяваеш азірнуцца. Да абароны засталося дваццаць дзён. Учора хадзіла на танцы ў «Караедню». Там вашых усіх і сустрэла. Доўга размаўлялі з Дзімам Мінюком. Нават гулялі з ім па «Караедаўскай». Ён зусім не змяніўся. Такі, як і быў…

Дарэчы, прыйшоў толькі што да нас… Паведаміў, што Лосіч прыехаў! Пахмелены. Ну, хохма!.. Нават тыя, хто прыехаў, сабрацца не могуць. Дзіма зараз з Веркаю размаўляе. Усе, між іншым, усё яшчэ чакаюць вас. Спадзяюцца, што прыедзеце. Лосіч з Дзімам збіраюцца начаваць. А я сцвярджаю, што не прыедзеце вы. Кажу — вы, а думаю: ты... Не вераць. Яны сёння ў нейкую бойку ўлезлі. Лосіч мірыў усіх. Хацела паразмаўляць з ім — знік некуды. Дурдом… Можа, хоць заўтра паразмаўляем. Карацей кажучы, я ва ўсім расчаравалася. Магчыма, таму і атрымліваецца гэты ліст не такім, як трэба. Хацела з табою паразмаўляць, вельмі хацела, і не атрымалася. А ў лісце пісаць нічога не жадаю. Што ж, такі лёс… Бачыш, я таксама пачала ўжо верыць у лёс… Думала і пісала табе, што сваё жыццё мы ствараем самі, а атрымалася наадварот. Лёс? Што ж, буду верыць у лёс. У кепскі, добры, любы…