Алесь Паплаўскі: Пастка для рэха

Ранкам наступнага дня я выпраўляюся ў дарогу. Малады хлопец — мой кіроўца і праваднік. Гэта на яго старэнькім «Масквічы» мы едзем праз усю зону да хутара. Там, па словах цёткі Зіны, і жыў увесь гэты час мой бацька. У хлопца цёмнаскуры, нібыта ў грузіна, твар. З-за чаго, напэўна, і мянушка ў яго такая — Міміно.

Машына ледзь паўзе па бездарожжы. Рухавік раве і, перагрэўшыся, глохне. Кіроўца запускае яго зноў і незадаволена бурчыць. Выбоіны нібыта азёры. І іх не аб’ехаць ужо. Ля адной такой яміны, напоўненай смуроднай, састаялай вадою, мы пакідаем машыну і ідзем далей пешкі.

— Мясціны тут непралазныя, — тлумачыць мне Міміно, нібыта я сам таго не бачу. — Па гэтых дарогах нават пры саветах машыны не хадзілі.

— Ты скуль ведаеш? — гляджу я на яго здзекліва.

— Я ўсё ведаю, — крыўдуе Міміно. — Калі б не ведаў, не павёў бы вас на гэты хутар… Вось ён — Божы Дар. Глядзіце…

Хлопец паказвае некуды ўдалячынь бязлесай балоцістай раўніны. На даляглядзе ледзь бачныя абрысы дзвюх дзіўных, падобных да зляжалых коп пабудоў.

— На хутар тут адна дарога, — тлумачыць юнак. — Гэтая, па якой мы з вамі ідзём зараз. Непадалёку, праўда, чыгунка яшчэ праходзіць. Але яна, пасля таго як узарвалі мост, закінутая. Дарэчы, адлегласць аднолькавая — што па ёй, што па гэтай дарозе. Па чыгунцы яно, можа, і бліжэй крыху, — сумняваецца ён, — але па ёй на машыне не паедзеш. Па ёй пехатою трэба ісці. Так што, калі ўсё ўлічыць, то тое на тое і прыйдзецца. Нам бы толькі праз рэчку ўброд перабрацца. А там напрасткі, глядзіш, праз хвілін пятнаццаць на месцы ўжо, — апраўдваецца мой праваднік.

Я ўзіраюся ўдалячынь. На даляглядзе — тры дрэвы з высокімі, як у кіпарысаў, пірамідальнымі кронамі. Ля іх грувасцяцца дзве дзіўныя старыя пабудовы.

Дык вось ён які, гэты хутар, Божы Дар!..

Толькі пад вечар мы пакідаем хутар з неадпаведнай сапраўднасці назваю. Пакідаем, каб некалі вярнуцца сюды. Прыйсці з Тым, хто пражыў тут у адзіноце пятнаццаць гадоў, паблукаць па гэтых дзікіх, бязлюдных мясцінах, дакрануцца шчакой да шурпатай кары пірамідальных, падобных да кіпарысаў, таполяў, прачытаць на адным з валуноў, што на вяршыні здзірванелага кургана, векавы надпіс. Прачытаць яго ўголас:

— Памятайце, пад вашымі нагамі ўвесь Свет…