Алесь Жук - Праклятая любоў

Кулеш паціху выходзіў у сад, ішоў разоркаю між град за пляцы, туды, дзе на мяжы прысядзібных участкаў і калгаснага поля раслі дзве старыя яліны. Адну з іх разбіла маланка, а другая высілася і здалёк, адкуль ні едзеш, была відаць. Цёмная, кашлатая, яна як дзіўная вежа ўзвышалася над наваколлем. Ад яліны пахла сухою ігліцаю, смалою і нейкаю прахалодаю нават у гэтую восеньскую цяплынь.

Кулеш садзіўся на ўрослы, сцягнуты з поля пад елку камень і гадзінамі праседжваў на ім. Поле зааралі на зіму, і яно, сухое, роўнае, шарэла ўваччу. Тады Кулеш заплюшчваў вочы — і паўставала зелень аселіцы, кусцістая, прыхопленая марозікам рунь, залацісты, бліскучы колер саломы!.. Расплюшчваў вочы — шэрань уставала перад вачыма. Заплюшчваў зочы — і пахамі, кветкамі, галасамі адзывалася дзяцінства, за ім усё жыццё з яго гэтакімі простымі і гэтакімі цяжкімі клопатамі скрозь войны і ліхалецце, са сваімі невялікімі і скупымі радасцямі. Абкрадзенае, абдзеленае, але яго жывое жыццё. А чаму сталася гэтак, што замест святла пад канец жыцця — пустая шэрань перааранага поля? I яго спакутаванай і вечнай маці — аслеплы сын, якога трэба даглядаць. Кулеш думаў, што, калі б ажаніўся з такой, як Галя, яна б даглядала яго. I чамусьці верылася, што не было б гэтай шэрані і слепаты. Навошта пракляў бог і маці, і яго любіць гэтую зямлю, усё аддаць ёй, каб атрымаць толькі шэрань, якая бясконцая, ад якой не ўратавацца тым, што заплюшчыш вочы?

Успаміны, і гэтыя нязвыклыя, невядомыя дасюль думкі бянтэжылі душу, цягнулі Куляша да яліны, да ўрослага ў зямлю каменя. Без гэтага ён не мог. I кожнага дня намагаўся, глядзеў туды, дзе над шэранню ворыва абазначалася рэдзенькімі маладымі прысадамі дарога ад цэнтральнай сядзібы да вёскі. I калі асабліва пільна ўглядаўся, то бачыў на дарозе чалавека, мужчыну па хадзе. I тады Кулеш пазнаваў, што гэта Павел, сын, прыехаў на аўтобусе, ідзе дадому. Калі змахваў слязу, якая набягала на вочы, зноў бачыў толькі шэрае, нібы тая ваўчыная аблога, што гнала яго, маладога, пустое асенняе ворыва, якому няма канца-краю.