Алесь Жук - Праклятая любоў

Ваўкі беглі наўскід, маладыя, прыгожыя, лёгкія ў сваёй дужасці. Яны быццам і не спяшалі. Ян здзіўлена глядзеў на іх. Бліскуча льснілася шэрсць. Ваўкі нібы слаліся над халаднавата-засінелым некранутым снегам, толькі з-пад лап лёгенька ўзвіваўся снегавы пылок. Ваўкоў было многа, цэлая зграя.

Адкуль гэтак раптам узяліся яны?

Ян прыспешыў хаду. Снег засыпаўся ў боты. 3 глухаватым адчаем Ян паглядзеў наперад. За полем густа і насуплена ўставаў лес, над ім зелянелася стылае неба. Ва ўсім гэтым, снежным і марозным, было ўжо нешта вясновае, і яно востра пахла жыццём і маладосцю.

Ян паставіў у аўтамат поўны дыск, памацаў у кішэні кажушка гранату. Але холад, які шархнуў па скуры, калі ўгледзеў ваўкоў, не прайшоў: вельмі ж упэўнена, няспешна ішлі яны.

Ён заспяшаў падбегам, таксама малады і дужы. Ён выходзіў цэлы з сутычак не з такімі звярамі, якія мелі салдацкую трэніроўку і аўтаматы.

Таму ў гэтых лясных звярах было быццам нешта знаёмае, нават свойскае.

Ян адчуў, як пацёк па брывах пот, а да лесу аставалася яшчэ далекавата. Сіняе і некранутае ляжала перад ім снегавое поле, роўна наўскід беглі па ім напярэсцікі ваўкі… Неспадзявана Ян заўважыў, што ўсё гэта нібы бачыць збоку: ваўкоў, і поле, і лес, і самога сябе. Адсюль, збоку і зверху, ён разумеў, што ваўкам не пераняць і не дагнаць яго, пакуль не рухне сам у гэтай халоднай пагоні альбо не выдыхнуцца звяры.

А яны не спяшаліся, яны разлічылі сваю сілу надоўга. У яго пачынала рабіцца гарачым у горле ледзяное вечсфовае паветра. Ян задыхаўся і ненавідзеў іх, іхнюю драпе)*^ную прыгажосць і ўпэўненасць. Рашэнне прыйшло імгненна. Ён спыніўся, завярнуўся да пагоні, падняў аўтамат, гатовы спыніць яе раз і назаўсёды…

Кулеш дыхаў часта і цяжка, адчуваў нават холад на спіне. Ён ведаў, што сасніў сон, але вачэй не расплюшчыў, усё роўна як спадзяваўся, што ўбачыць яшчэ яго канец. Кулеш не баяўся сноў і не верыў у іх правідчую сілу. Сны яму сніліся рэдка, як і звычайна чалавеку, які робіць цяжкую работу і якому за ноч трэба выспацца. Пасля сну Ян мог успомніць здарэнне, з якога вырастаў сон у сваім страшным, недарэчным альбо камічным увасабленні.

Кулеш думаў пра тое, што ніколі ў жыцці не бачыў зблізку ваўкоў, гэтак каб разгледзець на іх кожную шарсцінку. У час вайны іх многа развялося ў лесе, але ў памяці нічога не асталося пра ваўкоў. Можа, таму, што на іх тады не звярталі ўвагі, не да іх было. Адкуль жа ў памяці і бліскучая шэрсць, касцістая пярэдняя лапа, жаўтлявы клык?

Тая забітая пасля вайны ля аўчарні ваўчыца была худая, са злямчанай шэрсцю, у якую набілася ваўчкоў.

Кулеш, нарэшце, з палёгкай успомніў змярканне, снег, адвячоркавую цішыню, у якой коратка пстрыкнуў пастаўлены ў аўтамат новы дыск: ён тады ішоў у штаб на Бялібар. Густа пераліваліся трысняговыя мяцёлкі на балоце, і не было ніякіх ваўкоў. Ён радаваўся, што хутка будзе цёплая хата. Яму было пятнаццаць год, і ў памяці астаўся толькі слабы водгук тае маладое, радаснае сілы.

А першы раз ваўка Кулеш бачыў дзіцем. Яны з бацькам ехалі з лесу. Вялікі шэры воўк выйшаў з-за кустоў і стаў на пагорку непадалёк ад дарогі. Бацька схапіў сякеру, кінуўся да ваўка, каб спалохаць яго. Ён нават закрычаў «дзяржы воўка». Але воўк не падтуліў хвост, не кінуўся наўцёкі, а паволі, быццам нехаця, завярнуўся да бацькі, і той не адважыўся ні бегчы далей, ні крычаць больш. Воўк счакаў якую хвіліну, лена саскочыў убок за кусты і знік гэтак жа нечакана, як і з’явіўся.

Каб зусім адкаснуцца ад таго воўчага загону, Кулеш павёў вачыма па пакоі, у якім стаяў шараваты, як схаладалы верабей, летні ранішні прыцемак. 3 прачыненага акна павявала халадком. Ціха стаяла за акном рабінка, ацяжэлая ад зажаўцелых гронак.

У сенцах, чутно, тупала жонка. Прывезла ад дачкі стракатыя, на абцасіку, хатнія тапачкі. Тут, у хаце, здавала-ся, што жонка бегае па сенцах, таўкучы пятамі ў падлогу. Кулеш ведаў, што гэта абазначае — жонка спяшае, занята неадкладнай і важнай работай. Яшчэ гэтым кавалерыйскім тупатам паказвала, што ў хаце ніхто ёй не ўказ і што захоча, тое і зробіць. Усё знаёма, прывычна, і Куляшу здавалася, што нібы і не з ім гэта ўсё робіцца, а з некім другім, у другой хаце, а ён глядзіць на ўсё гэта на маўклівым тэлевізійным экране.

Спектакль пачаўся яшчэ з учарашняга дня, у абед.

— Трэба было прывезці Ленку… Вунь дзяцей колькі навезлі,— пачала сама Мар’я.

— Канешне, — згадзіўся Кулеш, яму і самому раптам захацелася, каб прывезлі ўнучку. Захацелася звадзіць на цэнтральную, у майстэрню, паказаць гарадскому дзіцяці трактар і камбайн, які бачыла, можа, толькі ў тэлевізары.