AAVV - Sexe i violència en la Corona d'Aragó

Maria de Valle, uxor Guillermi de Valle, quondam, filiaque Bernardi de Rocha, civium Barchinone, quae morabatur cum dicta domina Guillemona in hospicio dicti Jacobi Adarronis et cum eodem Jacobo, teste, jurata et interrogata super predictis, dixit se vidisse quod dictus Jacobus, die dominica proxime preterita, in sero, post cenam, in orto hospicii dicti Jacobi, subtus quendam trileam, vulneravit cum ense evaginato R. Esgremidor, qui morabatur cum dicto Jacobo, non tamen vidit in qua parte corporis, set vidit quod li entrà la spaha . Dixit etiam se vidisse quod dictus Jacobus vulneravit eodem instanti dominam Guillemonam predictam, uxororem suam, in spatulis, tribus vulneribus cum dicto ense, non tamen hec testis vidit fieri nisi primum et ultimum vulnus. Interrogata quare et qualiter fuerunt predicta, dixit quod, ante predicta, cum dictus Jacobus, sumpta cena, ivisset extra hospicium et redivisset, dixit dicte domine que sedebat juxta hanc testem que cenabat, quare sedebat ibi, et dicta domina respondit quod non sederet ibi nisi ipse vellet, et ita surrexit, et cum paululum recessisset, dixit Berenguerono Adarronis, fratri dicti Jacobi, si volebat ludere unum diner ad aleas, qui respondit quod sic, set quod ipsa nesciebat ludere. Et ipsa respondit quod dictus Raimundus Esgrimidor li mostraria . Et ita, vidente et audiente dicto Jacobo predicta, sederunt et inceperunt ludere et quasi statim dictus Jacobus, non dicendo aliqua verba, fecit dicta vulnera ut superius est jam dictum. Interrogata si scit vel credit quod dictus Jacobus fecerit predicta propter zelotipiam quam haberet de dicto Raimundo et de dicta domina, et dixit quod non, set est veritas quod, jam ante predicta, dictus Jacobus, infra dictum hospicium, quando dicta domina ibat ad aliquam cameram dicti hospicii vel ad latrinam, sequebatur eam pluries cum ense quandoque semi evaginato in manum, et inspiciebat eandem, set tamen dixit se credere quod dictus Jacobus fuerit gravatus pro eo quia dicta domina sedit ad dictum ludum cum dicto Raimundo, autem tamen predicta non cognoverat nec crediderat hec testis quod dictus Jacobus fuisset gravatus de dicto Raimundo et dicta domina. Dixit etiam, interrogata, se vidisse ab uno mense citra quod dictus Jacobus cum gladio cum punta evaginato venit super dictam dominam que jacebat in lecto causa dormiendi de die, et posuit dictum gladium ad latus dicte domine, non tamen audivit quod dixit nec fuit aliud, set dixit quod dictus Jacobus dixit quod causa ludi faciebat. Dixit etiam quod ab uno mense citra dictus Jacobus, cum ense evaginato, stetit juxta dictam dominam tenendo ensem evaginatum juxtam eius collum et postea dixit dictus Jacobus que abans de .I. mes el auria posat en la punta de la spaha .I. cap bel e pintenat , non tamen scit hec testis de quo caput illud dixit. Interrogata qui fuerunt presentes predictis et dixit que hec testis et Guillerma Olivera et Petrus Gombaldi et Poncet Passadors et Oliverius Esgremidor et Berengarius Adarronis.

Guillerma Olivera, que morabatur cum Jacobo Adarronis et domine Guillemona, uxore eius, predictis testibus, jurata et interrogata super predictis, dixit quod die dominica proxime preterita, post dormicionem, dictus Jacobus, cum quodam pilleo que tenebat in capitem, percussit dictam dominam et facit uno ictu sine aliqua causa quam hec testis sciat. Et postea, eadem die, post cenam, cum dictus Jacobus exiisset hospicium et rediisset, invenit portam maio-rem hospicii clausam, et fuit tactum ad portam forciter ut appereretur et apperuit hec testis, cui dictus Jacobus, intrans, nichil dixit, nisi quod marmuravit et intravit in ortum dicti hospicii, et dicta domina que sedebat adhuc in mensa qua cenaverant, surrexit et ivit senssum juxta Mariam, proximam testem, et loci ubi sedit erat aliquantulum madefactum. Et dixit dicte domine dictus Jacobus quare sedebat ibi, et ipsa respondit quod non sederet ex quo ipse nolebat, et ita surrexit inde. Et paulo post dicta domina dixit Berengueriono Adarronis, fratri dicti Jacobi, que jugassen .I. poch a les taules . Et sic sederunt ad ludum dicti Berenguerionus et domina, et dicta domina dixit Raimundo Esgremidor predicto que sigués e que li mostràs, que ela non sabia , qui respondit: Hoc bé, madona, gitats vós los daus e jo mostrar-vos he com obs hi serà . Et paulo post dictus Jacobus, evaginato ense, vulneravit dictum R. in capite et dictam dominam in spatulis, et tunc non vidit aliud hec testis. Interrogata si scit vel credit quod propter zelotipiam vel quare dictus Jacobus fecerit predicta, dixit se nescire nec credere. Interrogata qui fuerunt presentes predictis, dixit quod hec testis et dicta Maria et P. Gombaldi, et en Poncet qui moratur cum dicto Jacobo.

Petrus Gombaldi, de parrochie Sante Columbe de Gramaneto, testis, juratus et interrogatus super predictis, dixit se vidisse die dominica proxime preterita, post cenam, cum dictus Jacobus Adarronis exivisset hospicium suum cum Berengariono Adarronis, fratre suo, et cum Raimundo Esgremidor, et rediiset et cenit in orto dicti hospicii, dictus Raimundus dixit dicto Berengariono quod luderent ad aleas, et cum sedissent ad ludum, sedit et dicta domina, cum dictis Raimundo et Berengariono, inspiciens dictum ludum, et dictus Jacobus, evaginato ense, vulneravit in capite et in brachio dictum R. Esgremidor et in spatulis dictam dominam, vulneribus quibus vulnerata est. Et predicta vidit hic testis, qui morabatur cum dicto Jacobo Adarronis. Interrogatus qua de causa fecit dictus Jacobus predicta, dixit se nescire, mas segons son semblant, creuria que per salosia , licet dicta domina sit multum bona.

Jacobus de Ferregenali, mulnerius dicti Jacobi Adarronis, juratus et interrogatus super predictis, dixit se nihil scire salvo quod die dominica proxime preterite, juxta occasum solis, dictus Jacobus Adarronis venit tenens ensem evaginatum ad molendinum suum et dixit huic testi quod comiteretur eum et hic testis fuit sequtus eum usque ad portalem Sancti Damiani et postea non vidit eum.

P. Oliverii, esgremidor, testis, juratus et interrogatus super predictis, dixit se vidisse dicta die dominica post cenam quod dictus Jacobus Adarronis, evaginato ense, percussit et vulneravit in capite et in brachio dictum R. Esgremidor, et cum domina uxor dicti Jacobi surrexisset de ludo alearum quo ludebat cum Berengariono Adarronis, et teneret dictum Jacobum dicendo: A sènyer, no sia ( sic ), dictus Jacobus vulneravit dictam dominam in spatulis. Postea autem voluit irruere cum dicto ense contra hunc testem et fugavit eum cum dicto ense evaginato usque ad pontem d’en Camp . Aliud nescit.

Jacobus Passarelli, testis, juratus et interrogatus super predictis, dixit se vidisset quod dictus Jacobus Adarronis vulneravit cum ense in capite et in brachio dictum R. Esgremidor, et postea dictam dominam Guillemona, eius uxorem, in spatulis, tribus vel .IIII. ictibus ut sibi videtur. Interrogatus ubi erat tunc hic testis, dixit quod in orto dicti hospicii, ubi predicta fuerunt, et postea fugiit dictus Jacobus. Interrogatus quomodo et quare fuerunt predicta, et dixit quod cum dicta domina et Berengarionus Adarronis et dictus R. Esgremidor luderent ad aleas, et dictus Jacobus vulnerasset dictum R., dicta domina surrexit et dixit, ut videtur huic testi, dicto Jacobo que mala leig avia fetes ses faenes , et tunc dictus Jacobus vulneravit dictam dominam ut est dictum. Interrogatus si est instructus vel subornatus et si habet odio dictum Jacobum, dixit quod non, immo est sibi multum grave quare dictus Jacobus fecit predicta.

3.

CATALINA POLA (VALÈNCIA, 1317)

Denúncia per intent de violació

1317, juny 6. València.

Denúncia presentada davant Bernat Dalmau, justícia de València, per Pere Catany, familiar de Ferrer

Mir, contra el prevere Guillem des Forn, per haver intentat violar la muller del dit Ferrer Mir. Dos fulls en quart. Ben conservat, encara que debilitat el suport.